Μόνο στο μέλλον θα καταλάβουμε πόσο ζοφερή είναι η περίοδος που ζούμε. Και θα είναι πια αργά.

Ας φανταστούμε τους εαυτούς μας στο μελλον. Ας πούμε είκοσι χρόνια μετά. Μπορεί να μην ξέρουμε αν θα έχουν επιβεβαιωθεί τα πιο δυσοίωνα σενάρια για την κατάσταση του κόσμου ή αν θα έχει αναδυθεί ένα ρεύμα που θα σπρώξει το παγκόσμιο γίγνεσθαι σε πιο θετική κατεύθυνση. Το δεύτερο φαντάζει απίθανο. Σίγουρα όμως, όσοι είμαστε ακόμα εδώ, θα αναδιφούμε συνεχώς τα ψηφιακά σουβενίρ της ζωής μας και θα περιοδολογούμε το παρελθόν μας, διακρίνοντας τις καλές από τις κακές περιόδους του.

Απορώ ειλικρινά αν υπάρχει κανείς σε εκείνο το αποκαρδιωτικό 41% που επιβράβευσε πέρυσι την κυβέρνηση Μητσοτάκη, ακόμα κι αν απείχε από την κάλπη των ευρωεκλογών έναν χρόνο αργότερα, που να έχει κάνει μια παύση να αναλογιστεί πώς θα θυμάται αυτό το παρόν στο μέλλον.

Ξέρουμε ότι καμία ηθική στάση δεν μπορεί να εξηγήσει αυτή την ψήφο συναίνεσης – μόνο το πρόσκαιρο οικονομικό όφελος. Παγιδευμένοι σε ένα αέναο «τώρα», αυτοί που στήριξαν τον κατασπαραγμό της χώρας με αντάλλαγμα ένα κομμάτι της σάρκας που γρήγορα αποδεικνύεται πενιχρό και ανίκανο να καλύψει οποιαδήποτε ανάγκη, επέλεξαν να αδιαφορήσουν για τον χρόνο που είναι αμείλικτος και χωρίς επιστροφή.

Όλα άλλωστε φαίνονται ψεύτικα και παροδικά τη στιγμή που συμβαίνουν· μόνο εκ των υστέρων, όταν γίνονται Ιστορία ή αναμνήσεις, αποκαλύπτουν το πραγματικό και μόνιμο αποτύπωμά τους στις ζωές μας. Δεν χρειάζεται να πάμε πολύ πίσω για να το διαπιστώσουμε: πόσο σκοτεινή είναι άλλωστε σήμερα η ανάμνηση της εκσυγχρονιστικής ευφορίας; Και πόσο παρηγορητικές οι μειοψηφικές κουλτούρες που αντιστέκονταν σε αυτόν τον βίαιο μετασχηματισμό;

Η ελληνική κοινωνία αποφάσισε σιωπηλά μετά από μια δεκαετία διάλυσης ότι θέλει να αποτινάξει και το τελευταίο πρόσχημα της κοινωνικότητάς της

Το ίδιο ισχύει και για πιο πρόσφατες αναμνήσεις. Ας σκεφτούμε για παράδειγμα πόσα καλά στοιχεία της ζωής μας έχουμε απωλέσει από το 2019 μέχρι σήμερα και θα καταλάβουμε τι συντελέστηκε εκείνο το καλοκαίρι. Η ελληνική κοινωνία αποφάσισε σιωπηλά μετά από μια δεκαετία διάλυσης ότι θέλει να αποτινάξει και το τελευταίο πρόσχημα της κοινωνικότητάς της και να επιδοθεί στην πιο αχαλίνωτη και ανταγωνιστική αρπαχτή που θα μπορούσε να φανταστεί ο ανθρώπινος νους.

Σ’ αυτή την αρένα άρχισαν να στραγγίζονται όλα για το κέρδος που μπορούν να παράγουν. Χάσαμε σπίτια, γειτονιές, πόλεις, παραλίες, νησιά, βουνά, το ίδιο το καλοκαίρι, τα χαλαρά ήθη που συνόδευαν τη διασκέδαση, τη δυνατότητα να ταξιδεύουμε. Στη θέση τους έμεινε μια αποξενωτική κατανάλωση χωρίς κανένα χαρακτήρα, πόλεις-ξενοδοχεία, εικόνες διάλυσης των αγαπημένων μας τόπων, μια ατελείωτη λογιστική στην καθημερινή μας ζωή από το σούπερ μάρκετ μέχρι τους λογαριασμούς του ρεύματος, μια μόνιμη ανησυχία ότι πάντα κάποιος είναι έτοιμος να τραβήξει το χαλί κάτω από τα πόδια μας συνδυασμένη με την πνιγηρή αίσθηση ότι είμαστε παγιδευμένοι σε αυτό που ζούμε, χωρίς τρόπο διαφυγής.

Αν κλείσουν τα μάτια όσοι αδιαφορούν ή χειρότερα ακόμα, συναινούν σε αυτό που συμβαίνει και φανταστούν τους εαυτούς τους σε είκοσι χρόνια από τώρα, είναι σίγουρο ότι η εικόνα θα τους ταράξει. Πιθανότατα θα βρίσκονται θαμμένοι στο μπετόν σε κάποιο εφιαλτικό διαμέρισμα μακριά από εκεί που ανέπνεαν κάποτε οι κοινότητές τους.

Και υποφέροντας από την ασφυκτική ζέστη, θα θυμούνται αυτό που ζούμε ως τη ζοφερή περίοδο της ζωής τους στην οποία έδωσαν τα πάντα για να λάβουν ως αντάλλαγμα την αυτοκαταστροφή τους.