Spodoptera frugiperda: Ανησυχία από τη διασπορά του επιβλαβούς οργανισμού καραντίνας

Ανησυχητικές διαστάσεις τείνει να πάρει η εμφάνιση και διασπορά του επιβλαβούς οργανισμού καραντίνας Spodoptera frugiperda, ο οποίος καταστρέφει καλλιέργειες της χώρας.

Σύμφωνα με την έως τώρα γνωστή διασπορά του εντόμου, η παρουσία του επιβλαβούς οργανισμού καραντίνας Spodoptera frugiperda έχει επιβεβαιωθεί στις ΠΕ Ηρακλείου, Χανίων, Λασιθίου, Λακωνίας, Ανατολικής Αττικής, Εύβοιας και Λέσβου.

Προσβάλλει περισσότερα από 80 είδη φυτών, μεταξύ άλλων τον αραβόσιτο και λοιπά σιτηρά. Ο αραβόσιτος είναι η καλλιέργεια που πλήττεται περισσότερο στην Αφρική.

Πέραν αυτών, όμως, σημαντικές ζημιές προκαλεί και σε καλλιέργειες όπως βαμβάκι, πολλά σολανώδη (όπως πατάτες, τομάτες, πιπεριές, μελιτζάνες, καπνός), φασόλια, κρεμμύδια, αραχίδα, κολοκυνθοειδή, σταυρανθή, αρκετά καλλωπιστικά όπως χρυσάνθεμα, γαρύφαλλα, πελαργόνια.

Η ζημιά μπορεί να μειώσει σημαντικά την παραγωγή, ιδιαίτερα όταν το Spodoptera frugiperda απαντά σε μεγάλους πληθυσμούς

Το έντομο εντοπίστηκε σε φερομονικές παγίδες του επίσημου δικτύου του Εθνικού Προγράμματος Επισκοπήσεων για επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας.

Στις περιοχές ανεύρεσης του επιβλαβούς οργανισμού πραγματοποιήθηκε αξιολόγηση του μεγέθους της τοπικής διασποράς του εντόμου με πύκνωση του δικτύου παγίδων και επιτόπιους ελέγχους των καλλιεργειών σύμφωνα με τις υποδείξεις του ΥπΑΑΤ και του ΜΦΙ.

Με βάση τον Εκτελεστικό Κανονισμό, σε περίπτωση επιβεβαίωσης της παρουσίας του συγκεκριμένου επιβλαβούς οργανισμού, θα πρέπει να καθοριστεί οριοθετημένη περιοχή εντός της οποίας θα περιλαμβάνεται η προσβεβλημένη ζώνη και μία ζώνη ασφαλείας (τουλάχιστον 5 χλμ.).

Μεταξύ των μέτρων που προβλέπει ο Κανονισμός είναι και η διακίνηση με φυτοϋγειονομικό διαβατήριο των καρπών πιπεριάς (Capsicum L.) και μελιτζάνας (Solanum melongena L.) που παράγονται εντός της οριοθετημένης περιοχής.

Τι είναι ο Spodoptera frugiperda

Το είδος Spodoptera frugiperda ανήκει στην οικογένεια Noctuidae και είναι εξαιρετικά πολυφάγο. Έχει καταγραφεί σε πάνω από 350 είδη φυτών ξενιστών από περισσότερες από 75 οικογένειες, αν και προτιμά κυρίως τα  φυτά της οικογένειας Poaceae.

Το είδος S. frugiperda είναι ιθαγενές των τροπικών και υποτροπικών περιοχών της Αμερικής. Το 2016 διαπιστώθηκε η παρουσία του στην Αφρική σε περιοχές της Νιγηρίας, του Σάο Τομέ, του Μπενίν και του Τόγκο, έκτοτε δε εξαπλώθηκε ταχύτατα σε πολλές χώρες της Αφρικής και σήμερα βρίσκεται σε περισσότερες από 30 Αφρικανικές χώρες.

Το 2018 διαπιστώθηκε η παρουσία του εντόμου στην Ινδία, το 2019 η παρουσία του στην Αίγυπτο, το 2020 η παρουσία του στο Ισραήλ, το 2022 η παρουσία του στην Τουρκία, ενώ το 2023 διαπιστώθηκε στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι κλιματικές συνθήκες στη Μεσογείο θεωρούνται κατάλληλες για την εγκατάσταση του εντόμου και διαθέτουν μεγάλο αριθμό κατάλληλων φυτών ξενιστών.

Η ωοτοκία του εντόμου λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Το θηλυκό έντομο εναποθέτει τα αβγά του σε ομάδες των 150 έως 200 στα κατώτερα φύλλα των φυτών ξενιστών. Κάθε θηλυκό μπορεί να εναποθέσει περισσότερα από 1000 αβγά.

Άμεσες ενέργειες σε περιπτώσεις εντοπισμού προνυμφών

Στις περιπτώσεις που κατά τον έλεγχο των φυτοϋγειονομικών υπηρεσιών ή μετά από γνωστοποίηση ιδιώτη και επίσημη επιβεβαίωση σύμφωνα με το άρθρο 10 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, διαπιστώνονται προνύμφες του εντόμου Spodoptera frugiperda σε αγρούς, τότε άμεσα οι αρμόδιες υπηρεσίες φυτοϋγειονομικού ελέγχου προβαίνουν στη λήψη μέτρων με στόχο την εξάλειψή του επιβλαβούς οργανισμού και την αποφυγή της περαιτέρω εξάπλωσής του.

Συγκεκριμένα, στους αγρούς που διαπιστώνονται προνύμφες του εντόμου:

• Να λαμβάνουν χώρα οι κατάλληλες εφαρμογές με εγκεκριμένα φυτοπροστατευτικά σκευάσματα,  κατά του επιβλαβούς οργανισμού. Για τα εγκεκριμένα φυτοπροστατευτικά σκευάσματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν μπορείτε να συμβουλεύστε τον σχετικό ιστότοπο του ΥπΑΑΤ.
• Να μην γίνεται οποιαδήποτε μετακίνηση χώματος από το προσβεβλημένο τεμάχιο.
• Θα πρέπει να γίνεται καθαρισμός των μηχανημάτων πριν από την έξοδο τους από το τεμάχιο, έτσι ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος μεταφοράς μολυσμένου χώματος από ένα τεμάχιο σε άλλο.
• Στις περιπτώσεις εγκαταλειμμένων αγρών ή αυτοφυών φυτών σε αγρούς, όπου διαπιστώνονται προνύμφες του εντόμου, οι κάτοχοι των αγρών είναι υποχρεωμένοι να λαμβάνουν τα μέτρα που θα τους υποδείξουν οι φυτοϋγειονομικές υπηρεσίες και συγκεκριμένα: καταστροφή των ζιζανίων και της αυτοφυούς βλάστησης με άροση ή ψεκασμό με κατάλληλα φυτοπροστατευτικά σκευάσματα.
• Σε καλλιέργειες θερμοκηπίου ή φυτωριακές επιχειρήσεις, οι παραγωγοί προβαίνουν σε τακτικές επιθεωρήσεις των εκμεταλλεύσεων τους. Εφόσον, κατά τις επιθεωρήσεις, διαπιστωθούν στάδια του εντόμου τότε ενημερώνεται άμεσα η τοπική φυτοϋγειονομική υπηρεσία και ακολουθεί η εφαρμογή ψεκασμών σύμφωνα με τις ετικέτες των εγκεκριμένων φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
• Σε κάθε περίπτωση ο επαγγελματίας ή άλλο πρόσωπο είναι υποχρεωμένο να γνωστοποιεί την παρουσία στην τοπική φυτοϋγειονομική υπηρεσία ώστε να καταγράφεται η παρουσία του εντόμου.