Έκοβαν τα δάχτυλά τους σε τελετές οι άνθρωποι των σπηλαίων;

Καναδοί επιστήμονες λένε ότι στοιχεία από την τέχνη των σπηλαίων σε όλο τον κόσμο δείχνουν ότι τα δάχτυλα μπορεί να αφαιρούνταν τελετουργικά για να εξευμενίσουν θεότητες ή να βοηθήσουν την κοινωνική συνοχή. Το τελετουργικό κόψιμο ενός δακτύλου δεν φαίνεται να αποτελεί μόνο ίδιον των σαμουράι με το Γιομπιτσούμε. Ίσως να ήταν μια προαιώνια προσφορά των ανθρώπων προς τους θεούς υποστηρίζουν επιστήμονες.

Άνδρες και γυναίκες μπορεί να είχαν κόψει σκόπιμα τα δάχτυλά τους κατά τη διάρκεια θρησκευτικών τελετουργιών κατά τους προϊστορικούς χρόνους, σύμφωνα με μια νέα ερμηνεία της παλαιολιθικής τέχνης σπηλαίων.

Ανά περιπτώσεις σε στένσιλ της εποχής των σπηλαίων μπορεί να λείπει ένα δάκτυλο ή κάποιες φάλαγγες των δακτύλων

Σε έγγραφο που παρουσιάστηκε σε πρόσφατη συνάντηση της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για την Ανθρώπινη Εξέλιξη, οι ερευνητές επισημαίνουν ζωγραφιές ηλικίας 25.000 ετών στη Γαλλία και την Ισπανία που απεικονίζουν σιλουέτες χεριών. Σε περισσότερες από 200 από αυτές τις αποτυπώσεις, από τα χέρια λείπει τουλάχιστον ένα δάκτυλο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, λείπει μόνο ένα μόνο άνω τμήμα- σε άλλες, λείπουν πολλά δάχτυλα.

Τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα – Τι υποστηρίζει τώρα μερίδα αρχαιολόγων

Στο παρελθόν, η απουσία αυτή των δακτύλων αποδιδόταν σε καλλιτεχνική αδεία των δημιουργών των σπηλαιογραφιών ή σε πραγματικά ιατρικά προβλήματα των αρχαίων ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των κρυοπαγημάτων ή άλλων τραυματισμών.

Όμως οι επιστήμονες με επικεφαλής τον αρχαιολόγο καθηγητή Μαρκ Κόλαρντ του Πανεπιστημίου Σάιμον Φρέιζερ στο Βανκούβερ λένε ότι η αλήθεια μπορεί να είναι πολύ πιο φρικιαστική. «Υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία ότι οι άνθρωποι αυτοί μπορεί να ακρωτηρίαζαν σκόπιμα τα δάχτυλά τους σε τελετουργίες που αποσκοπούσαν στο να αποσπάσουν βοήθεια από υπερφυσικές οντότητες», δήλωσε ο Κόλαρντ.

Ούτε η συνήθεια αυτή ήταν μοναδική σε μια εποχή ή ένα μέρος, πρόσθεσε. «Αρκετές κοινωνίες ενθαρρύνουν την αποκοπή των δακτύλων σήμερα και το έκαναν σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας».

Το Yubitsume είναι η γιαπωνέζικη τελετή της προσφοράς μιας φάλαγγας από το δάκτυλο σε κάποιον που προσέβαλες, απογοήτευσες ή έφερες σε δύσκολη θέση.
Πλέον είναι μόνο στα σενάρια ταινιών, όμως ήταν κάτι πολύ πιο κοινό πριν από λίγες εκατονταετίες.

Νέα Γουινέα, ένας παράδεισος για τους ανθρωπολόγους

Ο Κόλαρντ ανέφερε τους Dani από τα υψίπεδα της Νέας Γουινέας. «Οι γυναίκες εκεί μερικές φορές κόβουν ένα ή περισσότερα δάχτυλα μετά το θάνατο αγαπημένων προσώπων, συμπεριλαμβανομένων των γιων ή των θυγατέρων τους. Πιστεύουμε ότι οι Ευρωπαίοι έκαναν το ίδιο πράγμα κατά την παλαιολιθική εποχή, αν και τα ακριβή συστήματα πεποιθήσεων που εμπλέκονταν μπορεί να ήταν διαφορετικά. Πρόκειται για μια πρακτική που δεν ήταν απαραίτητα συνήθης, αλλά συνέβαινε σε διάφορες περιόδους της ιστορίας».

Ο Κόλαρντ και οι συνεργάτες του δημοσίευσαν για πρώτη φορά τη διατριβή τους για τον ακρωτηριασμό των δακτύλων πριν από μερικά χρόνια, αλλά δέχθηκαν κριτική από άλλους επιστήμονες, οι οποίοι υποστήριξαν ότι ο ακρωτηριασμός των δακτύλων θα ήταν καταστροφικός για τους ανθρώπους που εμπλέκονταν. Άνδρες και γυναίκες χωρίς πλήρως λειτουργικά χέρια δεν θα μπορούσαν να ανταπεξέλθουν στις σκληρές συνθήκες που επικρατούσαν πριν από χιλιετίες.

Έκτοτε, ο Κόλαρντ, σε συνεργασία με τη διδακτορική φοιτήτρια Μπρία Μακόλι, συγκέντρωσε περισσότερα στοιχεία για να υποστηρίξει τη θέση περί ακρωτηριασμού. Σε έγγραφο που παρουσίασαν στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας, δήλωσαν ότι η τελευταία τους έρευνα παρέχει ακόμη πιο πειστικές αποδείξεις ότι η αφαίρεση των δακτύλων για να εξευμενίσουν θεότητες εξηγεί τις εικόνες των χεριών στα σπήλαια στη Γαλλία και την Ισπανία.

Η Παπούα Νέα Γουϊνέα αποτελεί παράδεισο για γενετιστές και ανθρωπολόγους. Λόγω της απομόνωσης και μηδαμινής επαφής με εξωγενείς παράγοντες, οι φυλές της Παπούα αναπτύχθηκαν αυτόνομα. Γενετικά, είναι από τα λίγα μέρη στον κόσμο με μεγάλο ποσοστό DNA από τους Ντενίσοβαν.

Μπορεί οι συνάδελφοί τους να αντέδρασαν, όμως η έρευνα λέει κάτι διαφορετικό

Οι πίνακες αυτοί διακρίνονται σε δύο τύπους: εκτυπώσεις και στένσιλ. Στην πρώτη περίπτωση, ένα άτομο τοποθετούσε το χέρι του σε χρωστική ουσία και στη συνέχεια το πίεζε σε έναν τοίχο, δημιουργώντας ένα αποτύπωμα χεριού. Τα στένσιλ δημιουργούνταν με την τοποθέτηση ενός χεριού σε έναν τοίχο και στη συνέχεια με τη βαφή χρωστικής πάνω του για να δημιουργηθεί μια σιλουέτα. Και στις δύο περιπτώσεις, χέρια με ελλείποντα δάχτυλα βρέθηκαν μεταξύ των τοιχογραφιών σε τέσσερις κύριες τοποθεσίες: στα σπήλαια Maltravieso και Fuente del Trucho στην Ισπανία και στα σπήλαια Gargas και Cosquer στη Γαλλία. Τα σπήλαια Cosquer, κοντά στη Μασσαλία, ήταν τα πιο πρόσφατα που ανακαλύφθηκαν το 1985 από τον δύτη Henri Cosquer.

Η ομάδα έψαξε αλλού για ενδείξεις ακρωτηριασμού δακτύλων σε άλλες κοινωνίες και βρήκε περισσότερες από 100 περιπτώσεις όπου είχε εφαρμοστεί. «Η πρακτική αυτή είναι σαφές ότι επινοήθηκε ανεξάρτητα πολλές φορές», αναφέρουν. «Και την ακολουθούσαν ορισμένες πρόσφατες κοινωνίες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών, οπότε είναι απολύτως πιθανό ότι οι ομάδες στο Γκάργκας και στις άλλες σπηλιές ακολουθούσαν την πρακτική αυτή».

Κάτι πολύ πιο συχνό σε όλο τον κόσμο

Ούτε τα παραδείγματα περιορίζονταν στην Ευρώπη, προσθέτουν. Τέσσερις τοποθεσίες στην Αφρική, τρεις στην Αυστραλία, εννέα στη Βόρεια Αμερική, πέντε στη Νότια Ασία και μία στη Νοτιοανατολική Ασία περιέχουν ενδείξεις ακρωτηριασμού δακτύλων.  «Αυτή η μορφή αυτοακρωτηριασμού έχει ασκηθεί από ομάδες από όλες τις κατοικημένες ηπείρους», δήλωσε ο Κόλαρντ. «Πιο συγκεκριμένα, εξακολουθεί να εφαρμόζεται ακόμη και σήμερα, όπως μπορούμε να δούμε στη συμπεριφορά ανθρώπων όπως οι Ντάνι».

Ο Κόλαρντ επεσήμανε τελετουργίες που εξακολουθούν να πραγματοποιούνται στον Μαυρίκιο και σε άλλα μέρη, όπως το περπάτημα στη φωτιά, το τρύπημα του προσώπου με μεταλλικές σούβλες και η τοποθέτηση αγκίστρων στο δέρμα ώστε ένα άτομο να μπορεί να σέρνει πίσω του βαριές αλυσίδες.
«Οι άνθρωποι γίνονται πιο πρόθυμοι να συνεργαστούν με άλλα μέλη της ομάδας αφού περάσουν από τέτοιες τελετουργίες. Ο ακρωτηριασμός των δακτύλων μπορεί απλώς να ήταν μια πιο ακραία εκδοχή αυτού του είδους τελετουργίας».