OT Forum – Μπουραντώνης – Σφακιανάκης: Το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο δεν φοβάται τον ανταγωνισμό

Το φλέγον ζήτημα των ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα, ο ανταγωνισμός που θα δεχθούν τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια και οι τρόποι με τους οποίους θα αντιμετωπίσουν ό,τι εξαγγελθεί από το υπουργείο Παιδείας, βρέθηκε στο επίκεντρο του πάνελ με τον πρύτανη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρο της Συνόδου των πρυτάνεων, Δημήτρη Μπουραντώνη, και με τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Μιχαήλ Σφακιανάκη.

Μιλώντας στο OT Forum, οι πρυτάνεις ανέδειξαν τους παράγοντες εκείνους που ενδεχομένως να στερούσαν την ανταγωνιστικότητα από τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια έναντι οποιασδήποτε νέας συνθήκης με την έλευσης ιδιωτικών.

Το ελληνικό πανεπιστήμιο μπροστά στη γραφειοκρατία

Σύμφωνα με τον κ. Μπουραντώνη, «η Σύνοδος έχει θέσει ως βασικές προτεραιότητες μια σειρά γραφειοκρατικών πολυδαίδαλων διαδικασιών που προκαλούν ανελαστικά προβλήματα στη λειτουργία των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων». Κυρίαρχό είναι το ζήτημα της υποστελέχωσης σε προσωπικό, διδακτικό και διοικητικό,στην κατανομή νέων μελών ΔΕΠ, όπως και αυτό του εξορθολογισμού των οργανισμών, όπως είναι το ΕΛΚΕ.

«Κυρίως όμως μας ενδιαφέρει να προσπαθήσουμε να απομειώσουμε τη γραφειοκρατία που είναι μάστιγμα για το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο», τόνισε ο κ. Μπουραντώνης.

«Το ελληνικό πανεπιστήμιο αποδεικνύει την αξία του καθημερινά, χωρίς να φοβάται τον ανταγωνισμό. Είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις νέες συνθήκες εφόσον ενδυναμωθεί. Αυτό σημαίνει ότι για να ανταγωνιστούν τα όποια ιδιωτικά πανεπιστήμια, θα πρέπει να επιλυθούν χρόνια προβλήματα όπως η υποστελέχωση. Αν δείτε τους διεθνείς δείκτες οι καθηγητές μας διακρίνονται για την ποιότητα του έργου τους, με τον καθένα τους να δίνει τον καλύτερό του εαυτό. Αλλά πέρα από οποιαδήποτε εξαγγελία, η πραγματικότητα είναι ότι για κάθε 90 φοιτητές αντιστοιχεί 1 καθηγητής, ενώ στο εξωτερικό η αντιστοιχία είναι για 25-30».

Φωτό: Δημήτρης Μιχαλάκης

Νομοσχέδιο, αυτονομία και ακαδημαϊκότητα

Την τοποθέτηση του υπουργείου σχετικά με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και τις συνθήκες με τις οποίες θα μπορέσει να λειτουργήσει το ελληνικό πανεπιστήμιο, αναμένουν οι πρυτάνεις προκειμένου να υπάρξει ένα ξεκάθαρο τοπίο. «Υπάρχουν φήμες αλλά τίποτα σε κείμενο. Θα πρέπει να εξετάσουμε το θέμα του αυτοδιοίκητου που δεν στηρίζεται σε έναν κακώς εννοούμενο κρατισμό», επισήμανε ο κ. Μπουραντώνης, ο οποίος επισήμανε την ανάγκη να τοποθετηθεί επ’ αυτού φυσικά και  Σύνοδος των πρυτάνεων.

«Όμως το ελληνικό πανεπιστήμιο δεν έχει φοβικά σύνδρομα, όπως αποδεικνύουν οι αξιολογήσεις από διάφορους φορείς».

Κατά τον κ. Μπουραντώνη, ένας νόμος για την ανώτερη παιδεία πρέπει να είναι περιορισμένος και να εξασφαλίζει την λογοδοσία των ιδρυμάτων, σύμφωνα με την πάγια πρακτική σε ευρωπαϊκά και αμερικανικά πανεπιστήμια. «Εμείς δεν έχουμε τη δυνατότητα να λειτουργήσουμε αλλιώς. Ο αριθμός εισακτέων ορίζεται από το υπουργείο Παιδείας. Έχουμε ζητήσει ως ΟΠΑ μείωση των εισακτέων – πέρσι ήταν ανεπαίσθητη».

Ανεξάρτητα από το πόσους νεοεισερχόμενους φοιτητές ζητάμε, μας δίνουν τον αριθμό που μπορούν να δώσουν πολιτικά. Είναι ένα πρόβλημα, ωστόσο υπάρχουν και πολύ μεγαλύτερα, όπως τόνισε ο κ. Σφακιανάκης. «Η υποστελέχωση είναι πράγματι τεράστια – και είναι ευτύχημα ότι έχουμε πετυχημένα μεταπτυχιακά προγράμματα, που σημαίνει ότι μπορούμε από τα έσοδα αυτά να καλυφθούν κενά και… τρύπες. Είναι προφανές ότι θα μπορούσε σε περιπτώσεις όπως σε οργανισμούς, να καλυφθεί η ένδεια. Χαρακτηριστικό είναι ότι ζητήσαμε 200 υπαλλήλους για να ισορροπήσουμε ό,τι επιβάλλει η διεθνής πρακτική».

Θα υπάρξουν αντιδράσεις;

«Δεν είμαστε καλοί στις… μαντεψιές», επισήμανε ο κ. Μπουραντώνης. «Ωστόσο, προφανώς θα υπάρχουν αντιδράσεις, εφόσον ειπωθούν πράγματα. Η Σύνοδος πρυτάνεων ως όργανο βγάζει κάποια πορίσματα, αλλά δεν εισακούεται. Πρόκειται για έναν άτυπο θεσμό – ουσιαστικά υπαγορεύει μια συμπεριφορά ακαδημαϊκά και διοικητικά», συμπλήρωσε ο πρύτανης του ΟΠΑ.

«Η αλήθεια είναι πως η Σύνοδος βρίσκεται σε ένα μεταίχμιο και το υπουργείο θα πρέπει να καταλήξει εάν θα ακούει τελικά τους πρυτάνεις ή όχι. Θα ‘απαιτήσουμε’ –εάν μας επιτραπεί η έκφραση αυτή- από τον υπουργό να ακουστεί η Σύνοδος. Οι πρυτάνεις εξάλλου είναι άνθρωποι με λογική που ξέρουν τα πράγματα στην παιδεία».

«Όντως ελάχιστα γίνονται αποδεκτά», πρόσθεσε ο κ. Σφακιανάκης. «Ωστόσο ο συγκεκριμένος υπουργός έχει δώσει κάποια δείγματα ιδιαίτερα θετικά σε αντιμετώπιση θεμάτων όπως η τροποποίηση προϋπολογισμού – είπε ότι θα μπορούμε να το κάνουμε χωρίς να περνάμε μέσα από το Υπουργείο. Και παρά το ότι θα πρέπει να περνάει από το Λογιστήριο του Κράτους, ο υπουργός δήλωσε αρωγός σε όλη την προσπάθεια. Η πρόθεση υπάρχει. Εάν κολλάει κάπου αλλού η όποια επίλυση ζητημάτων, δυστυχώς το ελληνικό κράτος έχει δώσει τα διαπιστευτήριά του».

«Ο ίδιος ο νέος υπουργός έθεσε το θέμα της γραφειοκρατίας. Είναι αυτή που αλλοιώνει τα πάντα όπου και εάν βρίσκεται. Αρκεί να σκεφτούμε ότι αυτή την στιγμή ένα μέρος των διαδικασιών γίνεται εγχάρτως – με έντυπα ακόμα – σε μια εποχή όπου τα πάντα είναι αλλιώς».

Φωτό: Δημήτρης Μιχαλάκης

Εξωστρέφεια και επαγγελματική αποκατάσταση

Σχετικά με τη σύνδεση των προγραμμάτων σπουδών και της αγοράς εργασίας, ο κ. Μπουραντώνης εξήγησε πως «στα προπτυχιακά λειτουργούν εξωτερικές συμβουλευτικές επιτροπές –από ακαδημαϊκούς και στελέχη επιχειρήσεων- που διατυπώνουν τη γνώμη τους για τα μαθήματα που εμπεριέχονται στα προγράμματα. Σε κάθε αναθεώρηση ζητάμε τη γνώμη τους ώστε να μας επισημάνουν ποια μαθήματα μπορούν να προστεθούν προκειμένου να ικανοποιηθούν οι ανάγκες της αγοράς – μια πρακτική που εφαρμόζουμε εδώ και πέντε χρόνια», συμπλήρωσε.

«Υπάρχει μια μεγάλη πρόοδος στο πανεπιστήμιο. Για παράδειγμα στο ΟΠΑ, εδώ και 2 δεκαετίες έχουμε μια μονάδα διασύνδεσης και πρακτικής άσκησης που φέρνει σε επαφή φοιτητές με εταιρείες και βρισκόμαστε σε μια διαρκή ενημέρωση για την πορεία τους. Ενδεικτικό είναι ότι το 30% προσλαμβάνεται μετά την πρακτική τους. Υπάρχει διασύνδεση με την αγορά, μέσα στη δομή του πανεπιστημίου οργανώνουμε ατομική συμβουλευτική για φοιτητές προκειμένου να τους βοηθήσουμε ακόμη και τη σύνταξη και προώθηση του βιογραφικού τους. Και η κορύφωση είναι οι Ημέρες Καριέρας του ΟΠΑ, με 100 περίπου εταιρείες και 1600 φοιτητές. Όλο αυτό μαζί δίνει τη δυνατότητα της απασχόλησης με το πτυχίο – ένα 74% απορροφάται από την αγορά εργασίας».

Ομοίως στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Πειραιά υπάρχει πρακτική άσκηση και γραφείο διασύνδεσης, ενώ όπως δήλωσε ο κ. Σφακιανάκης «έχουμε χρησιμοποιήσει το θεσμό του επίσημου διδάκτορα για να αξιοποιήσουμε επιφανή στελέχη επιχειρήσεων του εσωτερικού, όπως ο κ. Μυτιληναίος, ο κ. Τσαμάζ, ο κ. Μαρτίνος, ο εκλιπών κ. Βασιλάκης, αλλά και του εξωτερικού, όπως η κα. Ελένη Κουναλάκη από την Καλιφόρνια».

Πρόσθεσε μάλιστα την αξία των alumni, την αξιολόγηση των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων που εξασφαλίζουν μια καλή θέση στην κατάταξη των πανεπιστημίων ανά τον κόσμο. «Τα μεταπτυχιακά προγράμματά μας όπως και του ΟΠΑ, έχουν υψηλά δίδακτρα. Αλλά επειδή είναι ανταποδοτικά, προτιμώνται από πολλούς».

Η διεθνοποίηση

Με την παρουσία του προ διμήνου στην Ουάσινγκτον, ο κ. Σφακιανάκης επιβεβαίωσε τη βούληση θέσπισης κοινών πτυχίων με αμερικανικά πανεπιστήμια. «Προχωρήσαμε σε μια σειρά από συμφωνίες για εξ αποστάσεως μεταπτυχιακά σε ξένους φοιτητές. Γίνονται ανάλογες προσπάθειες και με ευρωπαϊκά πανεπιστήμια ακόμη και για αγγλόφωνα τμήματα και προγράμματα και σε προπτυχιακό επίπεδο. Εκεί ακριβώς πιστεύουμε ότι βρίσκεται το μέλλον», τόνισε ο κ. Σφακιανάκης.

Μετά την κακή εικόνα της χώρας στο εξωτερικό, την εσωστρέφεια χρόνων και την κρίση, η διεθνοποίηση είναι η μόνη οδός, συνέχισε ο κ. Μπουραντώνης. «Σήμερα πρέπει να είμαστε πολύ επιλεκτικοί στις συνεργασίες μας, με καλύτερα ιδρύματα από τα δικά μας, ώστε να δώσουμε έτσι το όφελος στο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο».