Πόλεμος: Πώς να μιλάμε στα παιδιά για τις τραγικές ειδήσεις

Οι πολεμικές επιχειρήσεις, οι τρομοκρατικές ενέργειες, οι φυσικές καταστροφές με θύματα, όλα τα δυσάρεστα γεγονότα βρίσκονται μπροστά σε κοινή θέα μέσα από τις οθόνες της ενημέρωσης και οι εικόνες τους φτάνουν άμεσα και στα παιδιά.

Ποια είναι τα φίλτρα που χρειάζονται για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν αυτή τη δυσάρεστη εισβολή στην καθημερινότητά τους;

Πώς πρέπει να μιλάμε στα παιδιά για το Κακό;

Πώς χτίζουμε ψυχική ανθεκτικότητα

Πώς μπορούμε να τους μιλάμε και να τους δίνουμε κατευθυντήριες γραμμές για να δουν την πραγματικότητα, με τρόπο που όσο γίνεται δεν θα αφήσει στην ψυχή τους ανεξίτηλο τραύμα;

Ήδη για την ψυχολογία των παιδιών –αλλά και των εφήβων, όπως κατέδειξαν οι έρευνες- ήταν πολύ επιβαρυντική η εποχή της πανδημίας.

Ποια είναι η διαδικασία που μπορούμε να ακολουθούμε, προκειμένου να τα βοηθήσουμε να επεξεργάζονται τις πληροφορίες στις οποίες εκτίθενται καθημερινά;

Εάν είναι πολύ δύσκολο για τους ενηλίκους να βρουν τρόπο να δείχνουν ανθεκτικότητα στις τραγικές ειδήσεις, μπορούμε να φανταστούμε τι αποτύπωμα μένει στις παιδικές ψυχές από όλα αυτά τα δύσκολα διαχειρίσιμα νέα;

Εάν πάντως είναι κάτι να το ακούσουν τα παιδιά, ας το ακούσουν καλύτερα από εμάς τους ίδιους

Το να συζητάμε μαζί τους ειλικρινά είναι το παν

Μακριά από εικόνες φρίκης

Η πρώτη μας ίσως ενστικτώδης κίνηση, προκειμένου να προστατεύσουμε τα παιδιά, είναι να θελήσουμε να μην μάθουν τι συμβαίνει, πχ απαγορεύοντας την τηλεόραση. Εάν η ηλικία τους είναι πολύ μικρή, ίσως και να πετύχουμε με αυτή τη μέθοδο αυτό που επιδιώκουμε: δηλαδή να τα κρατήσουμε μακριά από εικόνες φρίκης.

Ωστόσο, πλέον το διαδίκτυο είναι πανταχού παρόν και τα παιδιά αργά ή γρήγορα θα εκτεθούν στο δυσάρεστο θέαμα, ιδίως εάν είναι και λίγο μεγαλύτερα στην ηλικία. Τι κάνουμε τότε;

Τι είναι το πλέον ενδεδειγμένο σύμφωνα με τους ειδικούς; Εάν πάντως είναι κάτι να το ακούσουν τα παιδιά, ας το ακούσουν καλύτερα από εμάς τους ίδιους.

Οι συζητήσεις μαζί τους είναι καλός πλοηγός για το μέλλον

Η απρόσκοπτη επικοινωνία μετράει

Και η κουβέντα που τους κάνουμε σε πολύ πρώιμη ηλικία για να διαχειριστούν ένα δύσκολο θέμα, είναι αλήθεια ότι θα τα βοηθήσει και στο μέλλον. Αποτελεί έναν καλό πλοηγό, μια πυξίδα που θα τα οδηγεί και παρακάτω στο πώς να αντιμετωπίζουν αντίστοιχες καταστάσεις.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία, όπως αναφέρει η ειδική έκδοση για την υγεία της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, υπάρχουν τέσσερα βήματα-πυλώνες στα οποία μπορούν να βασιστούν οι ενήλικες είτε γονείς είτε εκπαιδευτικοί είτε όποιος έρχεται σε επαφή με τις μικρές ηλικίες, για να μιλήσουν αποτελεσματικά στα παιδιά τους για το εκάστοτε Κακό που εισβάλει στις ζωές μας. Τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν;

Επικεντρωνόμαστε στους ήρωες και τους ανθρώπους που βοηθούν

Τέσσερα βήματα για να τα βοηθήσουμε

1.) Είναι προτιμότερο να μιλάμε στα παιδιά με απλό τρόπο και να τους λέμε τι έχει γίνει. Οφείλουμε να είμαστε μεν ειλικρινείς απέναντί τους, αλλά είναι καλύτερο να παρακάμπτουμε τις άγριες, αποτρόπαιες λεπτομέρειες.

Εάν γνωρίζουμε ότι το παιδί ήδη έχει ακούσει κάτι για το γεγονός, είναι καλύτερο να το ρωτήσουμε να μας πει εκείνο πρώτα ποια είναι τα δικά του ερεθίσματα και η πληροφόρησή του. Έτσι θα μπορέσουμε να διορθώσουμε τα όποια σημεία τυχόν αφορούν παραπληροφόρηση και μπορούμε να τους εξηγήσουμε όλα εκείνα που πρέπει και είναι τυχόν συγκεχυμένα στο μυαλό τους.

2.) Θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με το τι παρακολουθεί ένα παιδί από τις ειδήσεις. Η δραματικότητα μιας κατάστασης μπορεί πραγματικά να επηρεάσει σημαντικά τα παιδιά και να εξάψει με απρόβλεπτο τρόπο τη φαντασία, αλλά και τους φόβους τους.

Είναι καλό να τους επεξηγούμε ότι έχουμε λάβει όλα τα μέτρα για να είναι καλά

Γεγονότα τέτοιας φύσεως και τεράστιας εμβέλειας, όπως ήταν η 11η Σεπτεμβρίου 2001 για παράδειγμα, μπορούν να προκαλέσουν μεγάλη αγωνία στα παιδιά. Ας φροντίσουμε να τα προφυλάσσουμε από σαρωτικά νέα.

Στο επίκεντρο η αίσθηση της ασφάλειας

3.) Είναι σημαντικό να νιώθουν τα παιδιά ότι είναι ασφαλή και ότι εμείς κάνουμε ό,τι μπορούμε προς αυτή την κατεύθυνση. Οπότε θα πρέπει σε δύσκολες περιστάσεις στις οποίες εκτίθενται ως αποδέκτες πληροφοριών, καταρχάς να έχουν γνώση όλων αυτών που κάνουμε για να τα φροντίσουμε. Είναι καλό να τους επεξηγούμε ότι έχουμε λάβει όλα τα μέτρα για να είναι καλά και ότι είμαστε εκεί γι’ αυτά. Είμαστε στη διάθεσή τους. Και για να διευκρινίσουμε το οτιδήποτε.

4.) Στο πλαίσιο του να χτίζουν τα παιδιά την ανθεκτικότητά τους –σε επίπεδο τόσο φυσικό όσο και ψυχικό- καθώς και τη μελλοντική τους δύναμη, ένας καλός τρόπος είναι να εστιάζουμε σε δύσκολες καταστάσεις είτε στους «ήρωες» -ηρωικές δηλαδή φιγούρες- που προκύπτουν από τα γεγονότα είτε σ’ αυτούς που παρέχουν βοήθεια σε όσους τη χρειάζονται.

Είναι ένας τρόπος να κρατάμε ζωντανή την ελπίδα, να την τροφοδοτούμε, να την καλλιεργούμε ακόμη κι αν δεν είναι τόσο προφανής. Στα παιδιά περνούν μέσα τους πρότυπα με θετικό πρόσημο, καταγράφονται και εκείνα εμπνέονται.

Οι πυροσβέστες, οι διασώστες, οι εθελοντές, οι γιατροί, οι νοσηλευτές είναι άνθρωποι που θέλουμε να έχει στραμμένο το παιδί το βλέμμα του σ’ αυτούς, στην προσπάθειά τους, στην ανθρωπιά και την αλληλεγγύη.