Αποκλειστικό in: Ποτέ θα γίνουν οι εντάξεις των αντιπλημμυρικών έργων και από που θα χρηματοδοτηθούν

Απαντήσεις για το θεμα της απένταξης των κομβικής σημασίας έργων που αφορούν τις αντιπλημμυρικές υποδομές δίνουν αρμόδιες πηγές μιλώντας στο in. Αυτό την ώρα που υπάρχει σφοδρή κριτική προς την κυβέρνηση που αφορά κυρίως έργα του Ταμειου Ανάκαμψης για τις φυσικές καταστροφές, για τα οποία πάντως, τόσο το Μέγαρο Μαξίμου όσο και το οικονομικό επιτελείο διαβεβαιώνουν ότι θα ενταχθούν και θα υπάρξουν και άλλα χρηματοδοτικά, επενδυτικά  εργαλεία  και μάλιστα άμεσα.

Συμφωνα με πληροφοριες, σύντομα, ενδεχομένως και εντός Νοεμβρίου, θα γίνει η πρόσκληση ένταξης των αντιπλημμυρικών έργων από τα αρμόδια υπουργεία. Πηγές του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών,επιμένουν ότι η πρόσκληση για την ένταξη των έργων στο ΕΣΠΑ θα εκκινήσει «το αμέσως προσεχές διάστημα».

Ο παραπάνω πίνακας δείχνει την απορρόφηση του ΕΣΠΑ 2014-2020

Τα πυρά, κυρίως απο την αξιωματική αντιπολίτευση -και όχι μόνον- έφεραν στην επιφάνεια το ζήτημα των υποδομών της χώρας, την πορεία των εργων και το ρόλο του Ταμειου σε μεγάλα έργα, σε όλη την Ελλάδα  στην Αττική.

Εν μέσω κλιμάκωσης της συχνότητας εμφάνισης επικίνδυνων καιρικών φαινομένων, στον ΣΥΡΙΖΑ υπογραμμμίζουν ότι σύμφωνα με το υπό αναθεώρηση Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης η κυβέρνηση προχωρά σε αφαίρεση έργων συνολικού προϋπολογισμού 800 εκατ. ευρώ λόγω αδυναμίας έγκαιρης υλοποίησης» και μάλιστα «ότι μεταξύ των έργων που προτείνεται να απενταχθούν από τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας περιλαμβάνονται οι διάδρομοι 5G, που προβλεπόταν να αναπτυχθούν στο εθνικό οδικό δίκτυο, τα ηλεκτρονικά διόδια, η ανάταξη του σιδηροδρομικού δικτύου της Βόρειας Ελλάδας, κάποια έργα ύδρευσης, αλλά και αντιπλημμυρικά έργα υποδομών».

Συνέχεια του πίνακα απορρόφησης του ΕΣΠΑ

Το in απευθύνθηκε και στον αρμόδιο αναπληρωτή Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Νίκο Παπαθανάση:

«Ότι αντιπλημμυρικό έργο είχε προβλεφθεί να υλοποιηθεί μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, θα γίνει. Έχουμε εξασφαλίσει κάθε διαθέσιμο χρηματοδοτικό εργαλείο και όλα τα έργα θα εκτελεστούν είτε με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2021-2027 είτε από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.

Αυτή η αλλαγή οφείλεται στο γεγονός ότι κάποια κρίσιμα έργα δεν θα μπορούσαν να ολοκληρωθούν εντός των αυστηρών οροσήμων που προβλέπει το Τ.Α.Α- το οποίο, να υπενθυμίσω ολοκληρώνεται τον Αύγουστο του 2026- λόγω συγκεκριμένων αντικειμενικών διαδικασιών, όπως για παράδειγμα οι απαλλοτριώσεις. Είναι δέσμευσή μας να γίνουν όλα τα έργα καθότι η χρηματοδότησή τους έχει εξασφαλιστεί.»
Τα προγράμματα
Από  το κυβερνητικό στρατόπεδο αναφέρουν ότι το  σημαντικό ρόλο στην ολοκλήρωση των έργων- τα οποία αρχικώς είχαν προβλεφθεί να υλοποιηθούν μέσω του Ταμειου Ανακαμψης- θα έχει το  Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή», που συγχρηματοδοτείται από το ΕΤΠΑ και το Ταμείο Συνοχής, και ο συνολικός προϋπολογισμός του ανέρχεται στα 3,6 δισ. ευρώ.

Μεταξύ των προτεραιοτήτων του Προγράμματος- οι πόροι του οποίου θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των μεγάλων φυσικών καταστροφών (πλημμύρες, δασικές  πυρκαγιές)- είναι και η Προτεραιότητα που τιτλοφορείται «Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή».

Αυτή χρηματοδοτείδράσεις για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, την πρόληψη και διαχείριση κινδύνων που συνδέονται τόσο με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά και με τις ανθρώπινες παρεμβάσεις στα οικοσυστήματα.

Εν αναμονή της πρότασης ένταξης των αντιπλημμυρικών έργων

Ο πίνακας παρουσιάζει την πραγματική και την λογιστική απορρόφηση των συνολικών πόρων

Οι 3+1 δράσεις με προϋπολογισμό τουλάχιστον 444 εκατ ευρώ

Μεταξύ των στόχων, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι  η πρόληψη κινδύνου καταστροφών μέσα από δράσεις πως η χαρτογραφηση των  ευάλωτων περιοχών  στις δασικες πυρκαγιες, και των προστατευόμενων περιοχών.  Επίσης, οι δράσεις αντιπλημμυρικής προστασίας, καθώς και νέα έργα χειμάρρων και ρεμάτων
>Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται να υλοποιηθούν:

• δράσεις αντιπλημμυρικής προστασίας (πρωτίστως ολοκλήρωση phased έργων ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ) καθώς και νέα έργα διευθέτησης ρεμάτων και χειμάρρων σύμφωνα με τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας, όπως και έργα προστασίας από τις κατολισθήσεις.
• έργα πρόληψης και διαχείρισης δασικών πυρκαγιών σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, όπως η χαρτογράφηση (Mapping) των ευάλωτων στις δασικές πυρκαγιές γεωγραφικών περιοχών, κατοίκων, ζωνών βλάστησης και προστατευόμενων περιοχών και οικοτόπων (όχι δενδροφυτεύσεις).
• η ολοκλήρωση της υλοποίησης διαχειριστικών σχεδίων πρόληψης και διαχείρισης δασικών κινδύνων (π.χ. δασικές πυρκαγιές, ασθένειες, αντιπυρικά σχέδια) που σχετίζονται τόσο με την κλιματική αλλαγή, όσο και με ανθρώπινες παρεμβάσεις στα δασικά οικοσυστήματα

Ο συνολικός προϋπολογισμός  για τις τρεις  παραπάνω δράσεις είναι περί τα 444 εκατ ευρώ. Μεταφέρονται επίσης  από το Ε.Π. ΥΜΕΠΕΡΑΑ 2014-20 (Πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη)  δράσεις ύψους περί τα  170 εκ. Ευρώ. Αυτο μεταφράζεται σε διαθέσιμους  πόρους περί τα 270 εκατ ευρώ για εντάξεις νέων έργων, χωρίς την αξιοποίηση της δυνατότητας της υπερδέσμευσης.

Ο πίνακας αυτός παρουσιάζει τα προγράμματα με αυξημένο κίνδυνο απώλειας πόρων

Η πορεία του Ταμειου Ανάκαμψης

Μεταξυ των στοιχείων που καταγράφει  η πορεία υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης εως και τον Σεπτέμβριο του 2023,  οι λιμνάζοντες πόροι (πόροι που έχει στην άμεση διάθεσή της η χώρα και δεν έχουν ενεργοποιηθεί μέσω δράσεων και προγραμμάτων) παραμένουν υψηλοί και υπολογίζονται στα 4,5 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα και την μελέτη του ινστιτούτου ΕΝΑ,  οι πληρωμές υπολογίζονται σε 6,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 4,1 δισ. ευρώ αφορούν σε λογιστικές πληρωμές και μόλις 2,5 δισ. ευρώ αφορούν πραγματικές πληρωμές.

Η λογιστική απορρόφηση επί των συνολικών πόρων είναι τουλάχιστον διπλάσια της πραγματικής απορρόφησης, δημιουργώντας μια πλασματική εικόνα σχετικά με την ταχύτητα υλοποίησης των ενταγμένων έργων. Η διάκριση μεταξύ λογιστικών και πραγματικών πληρωμών είναι σημαντική καθώς οι λογιστικές πληρωμές, ως απλές ενδιάμεσες μεταφορές χρημάτων, δεν συμμετέχουν στον υπολογισμό του ΑΕΠ και δεν έχουν κάποια επίπτωση στην πραγματική οικονομία.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το ΈΝΑ, υπολογίζεται ότι επι των συνολικών πόρων του Εθνικού Σχεδίου:

– η συνολική λογιστική απορρόφηση είναι 22%, ενώ η συνολική πραγματική απορρόφηση υπολογίζεται σε μόλις 8%.

– η λογιστική απορρόφηση του σκέλους των επιχορηγήσεων είναι 21%, ενώ η πραγματική απορρόφηση υπολογίζεται σε 10%.

– η λογιστική απορρόφηση του σκέλους των δανείων είναι 23%, ενώ η πραγματική απορρόφηση υπολογίζεται σε 6%.

Οι κύρια ωφελούμενοι – μέχρι σήμερα – από το δανειακό σκέλος του Σχεδίου μέσω του προνομιακού επιτοκίου, είναι οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι επιχειρηματικοί όμιλοι. Αυτό προκύπτει από την επεξεργασία των διαθέσιμων στοιχείων για 161 δανειοδοτήσεις επιχειρήσεων από το «Ελλάδα 2.0» σύμφωνα με την οποία:

– Το 85,9% του συνολικού ποσού των δανείων αφορά σε δανειοδοτήσεις μεγαλύτερες των 10 εκατ. ευρώ και αντιστοιχεί σε 63 δάνεια τα οποία έχουν λάβει μόλις 36 εταιρείες/όμιλοι.

– Το 8,3% του συνολικού ποσού των δανείων αφορά σε δανειοδοτήσεις από 5 – 10 εκατ. ευρώ και αντιστοιχεί σε 30 δάνεια τα οποία έχουν λάβει 30 εταιρείες.

– Το 5,4% του συνολικού ποσού των δανείων αφορά σε δανειοδοτήσεις από 1 – 5 εκατ. ευρώ και αντιστοιχεί σε 48 δάνεια τα οποία έχουν λάβει 48 εταιρείες. – Το 0,4% του συνολικού αριθμού των δανείων αφορά σε δάνεια μικρότερα του 1 εκατ. ευρώ και αντιστοιχεί σε 20 δάνεια τα οποία έχουν λάβει μόλις 20 εταιρείες.

Ο πίνακας δείχνει τους πόρους που δεν έχουν απορροφηθεί

Τι γίνεται με το ΕΣΠΑ, ποια έργα κινδυνεύουν
Συνολική απορρόφηση όλων των Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014 – 2020, πλην του ΠΑΑ, μέχρι 30.09.2023 ήταν 88%.

Απαιτείται εντός του υπολειπόμενου διαστήματος του 2023, τελευταία επιλέξιμη χρονιά, η απορρόφηση ενός σημαντικού ποσοστού της τάξης του 12%, που αντιστοιχεί σε περίπου 2,34 δισ. ευρώ κοινοτικής συνδρομής (για το ΠΑΑ απαιτούνται επιπλέον 1,75 δισ. ευρώ).
Τα Προγράμματα, σύμφωνα με το ΕΝΑ,  που χαρακτηρίζονται ως υψηλής επικινδυνότητας απώλειας πόρων είναι:
– Πρόγραμμα Υποδομών Μεταφορών και Περιβάλλον (71%) – Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης απορρόφηση (73%).

– Πρόγραμμα Θάλασσας και Αλιείας (74%)

– Προγράμματα Εδαφικής Συνεργασίας Interreg (76%).

– Περιφερειακό Πρόγραμμα Δυτικής Μακεδονίας (79%). – Πρόγραμμα Μεταρρύθμισης Δημοσίου Τομέα (80%)

– Περιφερειακό Πρόγραμμα Στερεάς Ελλάδας (89%).

Να σημειωθεί ότι στο υπουργικό της περασμένης Τετάρτης ο Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Νικόλαος Παπαθανάσης παρουσίασε την πορεία υλοποίησης των δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας σημειώνοντας ότι:

Στο σκέλος των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχουν ενταχθεί μέχρι σήμερα 718 έργα, συνολικού προϋπολογισμού 20,72 δις ευρώ, καλύπτοντας το 99,4% του αρχικού Προϋπολογισμού. Από τα 536 επενδυτικά σχέδια που υποβλήθηκαν, τα 320 αφορούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με συνολικό προϋπολογισμό 4,76 δις ευρώ. Περισσότερες από 100.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν ενισχυθεί με επιχορηγήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, με ποσό 667,96 εκ. ευρώ.

Σύμφωνα με τον ίδιο, στην νέα πρόταση για το αναθεωρημένο σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, περιλαμβάνονται πρόσθετα έργα που αφορούν κυρίως την ενίσχυση της περιβαλλοντικής πρόληψης (προστασία δασών) και της πολιτικής προστασίας (αντισεισμικοί έλεγχοι δημοσίων κτιρίων), αλλά και τη δημιουργία νέων υποδομών («έξυπνες» γέφυρες). Παράλληλα, εντάσσονται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας επιπλέον έργα (επισκευή και αποκατάσταση οδικού δικτύου, ανακατασκευή σιδηροδρομικού δικτύου, αντιδιαβρωτικές παρεμβάσεις) για την ανασυγκρότηση των περιοχών που έχουν πληγεί από πυρκαγιές και πλημμύρες (Έβρος, Θεσσαλία και Στερεά Ελλάδα), συνολικού προϋπολογισμού 686 εκ. ευρώ.