Λάθη και παραλείψεις οδηγούν στις επικίνδυνες αναζωπυρώσεις

Η έρευνα της Εισαγγελίας Ρόδου για την πρωτοφανή χρονική διάρκεια και την τεράστια έκταση – παρότι υπήρχαν αρκετές αναφορές ότι βρισκόταν σε ύφεση – που έλαβε η πύρινη λαίλαπα στο Νησί των Ιπποτών επαναφέρει το ζήτημα των αναζωπυρώσεων σε πυρκαγιές, λόγω και εξεταζόμενης προβληματικής επιτήρησης από πυροσβεστικές δυνάμεις.

Κι αυτό ασφαλώς παρά τις αντίξοες καιρικές συνθήκες και τις συγκινητικές προσπάθειες εκατοντάδων πυροσβεστών ή και πιλότων εναέριων μέσων με ενδεικτικό το χθεσινό τραγικό συμβάν με τη φονική πτώση του Canadair-215 στην Κάρυστο.

Καθότι τουλάχιστον 20 φορές στο παρελθόν, αλλά και σε ορισμένες από τις φετινές πυρκαγιές, έχει παρατηρηθεί ότι ένας πρόσκαιρος εφησυχασμός, μία υποτίμηση του κινδύνου λόγω προσωρινής μείωσης της έντασης των ανέμων, η ψευδαίσθηση ότι η πυρκαγιά οριοθετήθηκε και ελέγχθηκε, όπως και η επακόλουθη απόσυρση πυροσβεστικών δυνάμεων, προκαλούν ακόμη μεγαλύτερες καταστροφές.

Όπως αναφέρει, λοιπόν, μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο πρώην υπαρχηγός της Πυροσβεστικής και ειδικός ερευνητής εγκλημάτων εμπρησμού, Ανδριανός Γκουρμπάτσης, «από την κείμενη νομοθεσία για τη δασοπυρόσβεση προβλέπεται ότι η Πυροσβεστική Υπηρεσία στην περιοχή ευθύνης της οποίας έλαβε χώρα πυρκαγιά, μετά την οριστική κατάσβεσή της είναι υπεύθυνη για τη φύλαξη της καμένης έκτασης από κινδύνους αναζωπύρωσης και μέχρι την οριστική αποτροπή του κινδύνου αυτού.

Είναι ιδιαιτέρως σοβαρή επιχειρησιακή παράλειψη και λάθος για τον εκάστοτε επικεφαλής των πυροσβεστικών δυνάμεων αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος στον τόπο συμβάντος, ο οποίος θα δηλώσει στο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων τον έλεγχο ορισμένης πυρκαγιάς και ακολούθως αυτή θα αναζωπυρωθεί και θα εξαπλωθεί, όπως πρόσφατα συνέβη στην πυρκαγιά της 18ης Ιουλίου στη Ρόδο για την οποία τέσσερις ημέρες ανακοινώθηκε από επίσημα χείλη του Πυροσβεστικού Σώματος ότι είναι σε ύφεση (σχετική αναφορά υπήρξε και στις 23 Ιουλίου), παραμένει οκτώ ημέρες αργότερα εκτός ελέγχου.

Βέβαια το εν λόγω φαινόμενο που συχνά προξενεί ιδιαιτέρως καταστροφικά αποτελέσματα, όπως λ.χ. την αναζωπύρωση της πυρκαγιάς της 17ης Ιουλίου 2023 στα Δερβενοχώρια, στις 5 Αυγούστου 2021 στη Βαρυμπόμπη, στις 31 Ιουλίου 2021 στη Ζήρεια Αιγιαλείας, την 1η Αυγούστου 2021 στην Παντάνασσα Ρόδου, τη 12η Ιουλίου 2017 στον Πύρριχο Λακωνίας και σε άλλες περιπτώσεις επιχειρείται από το Πυροσβεστικό Σώμα με κάθε τρόπο να συγκαλυφθεί».

Σύμφωνα με τις ίδιες αναφορές, πολλές από αυτές τις παλαιότερες αναζωπυρώσεις επιχειρήθηκε «εκ του πονηρού» να αποδοθούν σε νέο μέτωπο, με υπόνοιες για τη δράση εμπρηστών, χωρίς αυτό να επιβεβαιωθεί. Κι όπως διαπιστώθηκε εκ των υστερών επρόκειτο για αμέλειες αξιωματικών του Πυροσβεστικού Σώματος που είχαν αναγγείλει το… τέλος της πυρκαγιάς, χωρίς όμως να προχωρήσουν στην πλήρη κατάσβεσή της.

Η Βαρυμπόμπη

Ισως η πιο ενδεικτική περίπτωση αναζωπυρώσεων με δραματικά αποτελέσματα ήταν εκείνη στην Βαρυμπόμπη – λίγες ώρες μετά τον περιορισμό του πρώτου μετώπου κοντά στο αεροδρόμιο του Τατοΐου – που οδήγησε στην επιπλέον καταστροφή 85.000 στρεμμάτων δάσους στην Αττική, αλλά και στην πολυδιάσπαση των δυνάμεων δασοπυρόσβεσης με επιπτώσεις και στη διαχείριση της καταστροφικής πυρκαγιάς εκείνων των ημερών στη Βόρεια Εύβοια όπου κατακάηκαν περίπου 500.000 στρέμματα δασικής έκτασης.

Μία παρεμφερής πλημμελής επιτήρηση πυρκαγιών οδήγησε στην πύρινη καταστροφή του 2009 στο Γραμματικό, που κατέκαψε περίπου 120.000 στρέμματα δάσους στη Βορειοανατολική Αττική. Παρόμοιο ζήτημα υπήρξε και με την πυρκαγιά στα Κύθηρα και στη Μάνη το 2017 όπου υπήρξε αναζωπύρωση λόγω «απόσυρσης» των εναέριων μέσων και για τις οποίες πραγματοποιήθηκε δικαστική έρευνα.

Το 2020 δημοσιοποιήθηκε ηχητικό ντοκουμέντο του πρώην αρχηγού της Πυροσβεστικής Β. Ματθαιόπουλου ότι αυτή η εξαφάνιση των εναέριων μέσων ήταν σκόπιμη για να υπονομευθεί υπηρεσιακά αξιωματικός υπεύθυνος για την κατάσβεση.