Φρίντα Κάλο: «Ζωγραφίζω λουλούδια που δεν θα πεθάνουν ποτέ»

Η Φρίντα Κάλο δεν θεώρησε ποτέ την αναπηρία της ελάττωμα, αλλά δικαίωμα στη διαφορετικότητα, ούτε πτοήθηκε από τους φρικτούς πόνους που χειροτέρευαν με το πέρασμα του χρόνου. Αντίθετα, έζησε και ζωγράφισε κάτω από όλες τις συνθήκες παίρνοντας το σώμα της και μεταρέποντάς το στο σπουδαιότερο έργο τέχνης της ζωής της.

«Νόμιζα ότι ήμουν το πιο παράξενο άτομο στον κόσμο, αλλά μετά σκέφτηκα ότι υπάρχουν τόσο πολλοί άνθρωποι στη Γη. Θα πρέπει να υπάρχει κάποιος σαν εμένα που να αισθάνεται περίεργος και ελαττωματικός, όπως κι εγώ. Λοιπόν, αν είσαι εκεί έξω και το διαβάζεις, να ξέρεις ότι, ναι, είναι αλήθεια … Είμαι εδώ και είμαι το ίδιο παράξενη, όπως εσύ.»

1. Το πραγματικό της όνομα

Η Frida Kahlo γεννήθηκε στο Coyoacán του Μεξικού και της έδωσαν το όνομα Magdalena Frida Carmen Kahlo y Calderón.

2. Η αμφιλεγόμενη ημερομηνία γέννησης

Αν και το πιστοποιητικό γέννησής της αναφέρει ότι γεννήθηκε στις 6 Ιουλίου του 1907, η Φρίντα υποστήριζε ότι στην πραγματικότητα γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου του 1910. Μάλιστα, η συγκεκριμένη χρονιά συμπίπτει με τη μεξικανική επανάσταση που διήρκεσε μια δεκαετία.

Βαθιά πατριώτισσα, η Φρίντα Κάλο πάντα προσπαθούσε να είναι η φωνή για τους καταπιεσμένους. Η απόφασή της να αμφισβητήσει την ημερομηνία γέννησής της ήταν κυρίως πολιτική και σε καμία περίπτωση για να κρύψει χρόνια.

3. Το όνειρο να γίνει γιατρός

Ο πατέρας της Γερμανός, άθεος, μορφωμένος και φωτογράφος και η μητέρα της Ισπανομεξικάνα (mestiza) και καθολική ήταν στο πλευρό της σε όλη τη διάρκεια της μακρόχρονης και επίπονης ανάρρωσής της.

Μετά το ατύχημα και έχοντας ουσιαστικά χάσει κάθε δυνατότητα να συνεχίσει τις σπουδές της στην Ιατρική Σχολή για την οποία προετομαζόταν και ονειρεύονταν να ακολουθήσει στη ζωή της, η Frida Kahlo αποφασίζει να δώσει έμφαση στο παιδικό της χόμπυ που ήταν η ζωγραφική και να κάνει μαθήματα στο σπίτι.

4. Το τραγικό ατύχημα και η αναπηρία

Η περιπέτεια της ζωής της ξεκινά στην ηλικία των 6 χρόνων, όταν αρρωσταίνει από πολιομυελίτιδα και το ένα πόδι της μένει μικρότερο από το άλλο και ημιπαράλυτο και συνεχίζεται, όταν στα 18 της ένα τραμ συγκρούεται με το λεωφορείο στο οποίο επέβαινε και καταφέρνει να επιβιώσει με πολλαπλά και σοβαρά τραύματα που την ακολουθούν σε όλη την υπόλοιπη ζωή της. Χρειάστηκε να υποβληθεί σε περισσότερες από 30 εγχειρήσεις κατά τη διάρκεια της ζωής της.

5. Το πάθος για την πολιτική

Το 1928 η Φρίντα Κάλο εντάχθηκε στο κομμουνιστικό κόμμα του Μεξικού. Η πολιτική κατάσταση της χώρας ήταν ασταθής εκείνη την περίοδο και αποφάσισε να συμμετέχει ενεργά. Το 1937, προσέφερε πολιτικό άσυλο στον κομμουνιστή επαναστάτη Λεόν Τρότσκι και τη γυναίκα του.

Χρησιμοποιώντας τη ζωγραφική ως μέσο έκφρασης των πολιτικών της μηνυμάτων, διακήρυξε με τόλμη την αντιαμερικανική στάση της στην αυτοπροσωπογραφία της στα σύνορα μεταξύ Μεξικού και ΗΠΑ το 1932.

6. Ο γάμος με τον Ριβέρα, ο Τρόσκι και οι ελεύθερες σχέσεις

Ο Diego Rivera, ένας μεξικανός καλλιτέχνης υπήρξε η αγάπη της ζωής της, αλλά για τη Frida, η αγάπη δεν απαιτεί πιστότητα. Το ίδιο, ωστόσο, ίσχυε και για τον Ντιέγκο. Αργότερα ανακαλύφθηκε ότι είχε σχέση με τη μικρότερη αδερφή της Φρίντα.

Φημολογήθηκε ότι η Κάλο είχε επίσης σχέση με τον Leon Trotsky αλλά και την Γαλλίδα καλλιτέχνιδα Josephine Baker. Μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, η Φρίντα υποστήριζε τις μη αποκλειστικές σχέσεις (με περισσότερους από 1 συντρόφους).

7. Οι αυτοπροσωπογραφίες

Τα περισσότερα έργα της, είναι αυτοπροσωπογραφίες, ίσως γιατί όπως έλεγε ήταν η μούσα του εαυτού της, ίσως γιατί αισθανόταν μοναξιά, ίσως γιατί ήθελε να εκφράσει τις σκέψεις και τα έντονα συναισθήματά της. Ο λόγος όμως που κατέχει τόσο μεγαλη θέση στην ιστορία της τέχνης δεν θα μπορούσε να είναι άλλος από το ότι η ίδια ήταν σαν οντότητα ένα σημαντικό έργο τέχνης.

8. Δεν της άρεσε να χαμογελά

Η Φρίντα Κάλο αποτυπώνει το ίδιο συναίσθημα στις αυτοπροσωπογραφίες της. Συνήθως απεικονίζεται από μακριά, και δεν φαίνεται ποτέ να χαμογελά.

Τα θέματά της, πολλές φορές σκληρά για τον θεατή του έργου της τον κάνουν να αναρωτιέται αν απεικονίζουν τα όνειρα ή τους εφιάλτες της. Η ίδια έλεγε πως ποτέ δεν ζωγράφισε τα όνειρά της, αλλά ζωγράφισε την πραγματικότητά της.

9. Η εξομολόγηση

Η Φρίντα Κάλο είπε στον σύζυγό της Ντιέγκο:
« Δεν σου ζητώ να με φιλήσεις.
Μη μου ζητάς συγγνώμη
όταν σκέφτομαι ότι κάνεις λάθος.
Δεν θα σου ζητήσω καν να με αγκαλιάσεις όταν το χρειάζομαι περισσότερο,
Δεν σας ζητώ να μου πείτε πόσο όμορφη είμαι,
Ακόμα κι αν είναι ψέμα,
Ούτε να μου γράψεις κάτι όμορφο.
Δεν θα σου ζητήσω καν να με πάρεις τηλέφωνο
Για να μου πεις πώς πέρασε η μέρα,
Ούτε να μου πεις ότι σου λείπω.
Δεν θα σας ζητήσω να με ευχαριστήσετε
Για όλα όσα κάνω για σένα,
Ούτε ότι νοιάζεσαι για μένα
όταν οι ψυχές μου είναι κάτω,
και φυσικά δεν θα σε ρωτήσω
για να με υποστηρίξει στις αποφάσεις μου.
Δεν θα σου ζητήσω καν να ακούσεις όταν έχω χίλιες ιστορίες να σου πω.
Δεν θα σου ζητήσω να κάνεις τίποτα, ούτε καν να μείνεις δίπλα μου για πάντα.

Γιατί αν πρέπει να σε ρωτήσω, δεν το θέλω πια.»

10. Γεννήθηκε και έφυγε από τη ζωή στο Γαλάζιο Σπίτι

Η Φρίντα Κάλο υποβλήθηκε σε πολλές χειρουργικές επεμβάσεις στα τέλη της δεκαετίας του ’40 και στις αρχές της δεκαετίας του ’50, συχνά με παρατεταμένη παραμονή στο νοσοκομείο. Την ίδια περίοδο αντιμετώπισε έντονα κινητικά προβλήματα, που απεικονίζονται χαρακτηριστικά στον πίνακα «Αυτοπροσωπογραφία με το πορτρέτο του δρος Φάριλ (1951)», όπου είναι καθισμένη σε αναπηρική καρέκλα.

Η πρώτη της ατομική έκθεση στην Πόλη του Μεξικού το 1953, την βρήκε σοβαρά άρρωστη στο κρεββάτι ενός νοσοκομείου. Θα αφήσει την τελευταία της πνοή ένα χρόνο αργότερα, στις 13 Ιουλίου 1954, στο «Γαλάζιο Σπίτι».

Μετά το θάνατο της, το «Γαλάζιο Σπίτι» έγινε μουσείο αφιερωμένο στην ζωή και το έργο της, με πρωτοβουλία του Ντιέγκο Ριβέρα. Το 1995, εκδόθηκαν το Ημερολόγιο της, που καλύπτει τα έτη 1944-1954, και οι Επιστολές της.

10 αποφθέγματα της Frida Kahlo

1. Πόδια, τι τα χρειάζομαι, εφόσον έχω φτερά για να πετάξω;
2. Στο τέλος της ημέρας, μπορούμε να αντέξουμε πολλά περισσότερα απ’ ο,τι νομίζουμε ότι μπορούμε
3. Είμαι η μούσα του εαυτού μου. Εγώ είμαι το θέμα που γνωρίζω καλύτερα. Το θέμα που θέλω να γνωρίζω καλύτερα. Γι’ αυτό ζωγραφίζω αυτοπροσωπογραφίες
4. Τίποτα δεν είναι απόλυτο. Όλα αλλάζουν, κινούνται, τα πάντα περιστρέφονται, τα πάντα πετούν και φεύγουν μακριά
5. Αγάπα κάποιον που να σε κοιτά σαν να είσαι κάτι το μαγικό
6. Αυτό που δεν με σκοτώνει, με θρέφει
7. Ζωγραφίζω λουλούδια που δεν θα πεθάνουν ποτέ
8. Τίποτε δεν αξίζει περισσότερο από το γέλιο. Είναι δύναμη το να μπορείς να γελάς, να αφήνεις τον εαυτό σου να νιώθει ελαφρύς. Η τραγωδία είναι το πιο γελοίο πράγμα
9. “ξίζεις τα καλύτερα, γιατί είσαι ένας από τους λίγους ανθρώπους που σε αυτό τον μίζερο κόσμο συνεχίζουν να είναι ειλικρινείς με τον εαυτό τους και αυτό είναι το μόνο που μετράει στ’ αλήθεια
10. Ο πόνος, η χαρά και ο θάνατος δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια διαδικασία για την ύπαρξη. Η επαναστατική πάλη σε αυτή τη διαδικασία είναι μια πόρτα ανοιχτή για την ευφυΐα