Χαλκός: Παγκόσμιος αγώνας δρόμου για επάρκεια [γράφημα]

Αγώνας δρόμου για την κάλυψη των παγκόσμιων αναγκών σε χαλκό μέσα στα επόμενα χρόνια έχει ξεκινήσει σε όλο τον κόσμο, με τις σημερινές προβλέψεις να κάνουν λόγο για μεγάλο έλλειμμα έως και 6,5 εκατ τόνων του βασικού αυτού μετάλλου έως το 2030 εάν δεν υπάρχει από τώρα άμεση δράση.

Νέα ορυχεία πρέπει να ανοίξουν ή να αυξηθεί η παραγωγή σε υπάρχοντα για να καλυφθεί το διαφαινόμενο κενό, αφού ο χαλκός είναι ένα από τα βασικότερα μέταλλα που χρησιμοποιείται μεταξύ άλλων στη βιομηχανία, στην κατασκευή πάσης φύσεως καλωδίων, στα ηλεκτρονικά, αλλά και την πράσινη μετάβαση γενικότερα.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι ανάγκες για χαλκό είναι πλέον τόσο μεγάλες για τις νέες τεχνολογίες που αναπτύσσονται, από τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα μέχρι τα ηλιακά και αιολικά πάρκα κι ακόμη παραπέρα, που οι αγορές χαρακτηρίζουν το μέταλλο αυτό ως το νέο λίθιο.

Η ηλεκτροκίνηση

Η στροφή στην ηλεκτροκίνηση κάθε μορφής αναμένεται να αυξήσει την ετήσια ζήτηση χαλκού σε 36,6 εκατομμύρια μετρικούς τόνους μέχρι το 2031, με την προσφορά να διαμορφώνεται σε περίπου 30,1 εκατομμύρια τόνους, δημιουργώντας έλλειμμα 6,5 εκατομμυρίων τόνων στις αρχές της επόμενης δεκαετίας, σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων McKinsey & Co. Το 2021, η ζήτηση επεξεργασμένου χαλκού ανήλθε σε 25,3 εκατομμύρια τόνους, σύμφωνα με τη Διεθνή Ομάδα Μελέτης Χαλκού.

Από την πλευρά της η Bank of America προειδοποιεί ότι το έλλειμμα αυτό θα μπορούσε να κάνει την εμφάνισή του ήδη το 2025, μετά την ολοκλήρωση του τρέχοντος κύματος κατασκευής έργων για εξόρυξη και επεξεργασία του μετάλλου. Το τελευταίο από αυτά είναι το τεράστιο έργο Kamoa-Kakula της Ivanhoe Mines στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, χώρα που έχει μερίδιο 6,5% στην παγκόσμια παραγωγή.

Οι χώρες-«κλειδιά»

Ο Οικονομικός Ταχυδρόμος παρουσιάζει σήμερα τις χώρες που κρατάνε τα «κλειδιά» στην παραγωγή χαλκού. Οι χώρες αυτές γίνονται ακόμη πιο σημαντικές αφού ακόμη και οι οικονομικοί αντίθετοι άνεμοι, όπως η πιο αργή από την αναμενόμενη ανάκαμψη της Κίνας και οι συνεχείς ανησυχίες ότι οι ΗΠΑ ενδέχεται να εισέλθουν σε ύφεση, δεν αναμένεται να μειώσουν την ανάγκη για περισσότερη παραγωγή χαλκού. Ήδη εταιρείες όπως οι Xanadu Mines, η Rex Minerals, η Caravel Minerals και η Hot Chili έχουν βάλει εμπρός για να νέα μεγάλα έργα που θα αυξήσουν την παραγωγή.

Οι προκλήσεις είναι πολλές με τους αναλυτές να προβλέπουν μικρή αύξηση της παραγωγής στο Περού και τη Χιλή. Τα ορυχεία λειτουργούν με χαμηλά επίπεδα προσωπικού και επιβράδυναν τη λειτουργία τους μετά από διαμαρτυρίες τοπικών ομάδων για λόγους που ποικίλλουν από την ασφάλεια των εργαζομένων έως τον αυξανόμενο κυβερνητικό έλεγχο στα περιουσιακά στοιχεία των ορυχείων, δείχνουν στοιχεία της Wall Street Journal. Η Fitch Solutions εκτιμά ότι η παραγωγή χαλκού το 2023 στη Χιλή θα διαμορφωθεί πιθανότατα σε περίπου 5,7 εκατ τόνους, τον ίδιο όγκο με το 2020.

Πιθανές νέες προμήθειες θα μπορούσαν να προέλθουν από τις πλούσια κοιτάσματα χαλκού στο Κονγκό και τη Ζάμπια στην κεντρική Αφρική τα οποία τώρα γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης. Τα μεγαλύτερα κοιτάσματα εξακολουθούν να βρίσκονται πάντως στη Νότια Αμερική. Σύμφωνα με το Υπουργείο Ορυχείων του Κονγκό, οι εξαγωγές μετάλλου χαλκού ανήλθαν σε 2,3 εκατομμύρια μετρικούς τόνους το 2022, από 1,8 εκατομμύρια μετρικούς τόνους το 2021, λιγότερο από το ήμισυ της παραγωγής της Χιλής.

Μεγάλες ανάγκες και στην Ευρώπη

Στο Χρηματιστήριο Μετάλλων του Λονδίνου (London Metal Exchange -LME) έχει ήδη ξεκινήσει κούρσα για να κλείσουν συμβόλαια προμήθειας σε χαλκό. Τα βασικά αποθέματα χαλκού του LME έχουν υποχωρήσει από 100.100 τόνους σε 77.050 τις τελευταίες τρεις εβδομάδες που ολοκληρώθηκαν στα τέλη Ιουνίου 2023 παρά τους σχεδόν 30.000 τόνους νέων αφίξεων αποθεμάτων. Η διαθέσιμη χωρητικότητα ανέρχεται σε μόλις 31.900 τόνους, αρκετή για να τροφοδοτήσει την παγκόσμια αγορά για περίπου 11 ώρες, όπως δείχνουν νέα στοιχεία του Reuters. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι απαιτείται συνεχής τροφοδοσία της αγοράς με το μέταλλο αφού οι ανάγκες είναι ανελαστικές.

Η μείωση των αποθεμάτων χαλκού στο LME έχει δημιουργήσει μεγάλες ανησυχίες, δεδομένης μάλιστα της αποδυνάμωσης της μεταποιητικής δραστηριότητας τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά αυτό δεν είναι μόνο ένα φαινόμενο της αγοράς του Λονδίνου. Τα άμεσα διαθέσιμα αποθέματα παντού είναι χαμηλά.

Τα συνδυασμένα αποθέματα χαλκού που καταγράφηκαν από το LME, το αντίστοιχο χρηματιστήριο μετάλλων των ΗΠΑ -το CME- και το Χρηματιστήριο Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης της Σαγκάης (Shanghai Futures Exchange -ShFE) ανήλθαν συνολικά σε 165.000 τόνους στο τέλος της τρίτης εβδομάδας του Ιουλίου 2023. Το παγκόσμιο άμεσο απόθεμα έχει μειωθεί τώρα κατά 45.500 τόνους στην αρχή του έτους και βρίσκεται στο χαμηλότερο από το 2008 σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία.

Ζητούνται επειγόντως νέα κοιτάσματα

Από τα 224 κοιτάσματα χαλκού που βρέθηκαν μεταξύ 1990 και 2019, μόνο 16 ανακαλύφθηκαν την τελευταία δεκαετία, δείχνουν στοιχεία του Mining.com. Η International Copper Study Group (ICSG) αναφέρει ότι η αγορά χαλκού αντιμετωπίζει άλλο ένα έτος ελλειμμάτων. Η πρόβλεψη του ομίλου μέσω του Reuters κάνει λόγο για έλλειμμα εφοδιασμού 114.000 τόνων το 2023, σε σύγκριση με έλλειμμα 431.000 τόνων το 2022.

Όταν η ICSG συνεδρίασε για τελευταία φορά τον Οκτώβριο, ανέμενε ότι η παγκόσμια παραγωγή ορυχείων θα αυξηθεί κατά 3,9% το 2022 και κατά 5,3% φέτος. Τώρα πιστεύει ότι η ανάπτυξη ήταν 3% πέρυσι και αναθεώρησε την πρόβλεψή της για ανάπτυξη κατά 3% το 2023.

Οι τιμές του χαλκού

Η τιμή του χαλκού έχει παρουσιάσει σημαντικές διακυμάνσεις την τελευταία δεκαετία. Η μέση μηνιαία τιμή ανά τόνο ήταν 7.962 δολάρια ΗΠΑ το 2012, με μέγιστη μέση μηνιαία τιμή 8.470 δολαρίων ΗΠΑ τον Μάρτιο του 2021. Οι μέσες μηνιαίες τιμές μειώθηκαν μετά το 2012 σε 4.868 δολάρια ανά τόνο το 2016 προτού ανακάμψουν μερικώς το 2018 στα 6,5 δολάρια ΗΠΑ. Οι τιμές μειώθηκαν στις αρχές του 2020 με την έναρξη της πανδημίας COVID-19, αλλά γρήγορα ανέκαμψαν και άρχισαν να ανεβαίνουν γρήγορα στα τέλη του 2020 για να φτάσουν στο ανώτατο όριο των 10.162 δολαρίων ΗΠΑ τον Μάιο του 2021. Οι τιμές παρέμειναν σχετικά υψηλές το 2021 και ήταν κατά μέσο όρο 9.317 δολ για το έτος. Σήμερα οι τιμές του χαλκού διαμορφώνονται στα επίπεδα των 8.400 δολαρίων ΗΠΑ ανά μετρικό τόνο.

Πηγή: ΟΤ