Ισπανία: Η Καταλονία διψά και δημιουργεί ανησυχίες για το μέλλον της Μεσογείου

Ένας ταμιευτήρας νερού, η στάθμη του οποίου έχει πέσει κάτω από το 10% της χωρητικότητάς του, με βάρκες που επιχειρούν απελπισμένα να τον αδειάσουν από τα ψάρια, που σύντομα δεν θα μπορούν να επιβιώσουν στο εσωτερικό του, και θα μετατραπούν σε κουφάρια που θα μολύνουν τα ελάχιστα εναπομείναντα νερά του. Οι δραματικές εικόνες που μεταφέρει το BBC από τον ταμιευτήρα Σάου στην Καταλονία της Ισπανίας, θα μπορούσαν να αποτελούν μια πρόγευση για το μέλλον της Μεσογείου, που ανήκει στις πλέον ευάλωτες περιοχές του πλανήτη απέναντι στην κλιματική αλλαγή.

Τώρα, στόχος των ισπανικών αρχών είναι να αδειάσουν τον Σάου τόσο από τα ψάρια, όσο και από το νερό του, που μεταφέρεται όσο το δυνατόν ταχύτερα σε άλλον ταμιευτήρα, πριν η ποιότητά του πέσει κάτω από τα επιτρεπόμενα όρια.

Αξιοθέατα της κλιματικής αλλαγής

Η ένταση της ξηρασίας που έχει πλήξει την Καταλονία γίνεται σαφής μέσα από ένα θέαμα που μοιάζει να έχει τουριστικό ενδιαφέρον, πριν την αποκωδικοποίησή του. Μέσα στον ταμιευτήρα, η κομψή εκκλησία Σαντ Ρομά ντε Σάου, χτισμένη τον 11^ο αιώνα, θα έπρεπε κανονικά να καλύπτεται από το νερό, όπως συνέβαινε από τη δημιουργία του φράγματος, το 1962. Όμως τα τελευταία δυόμισι χρόνια, η βροχή αποφεύγει την Καταλονία, ρίχνοντας τη στάθμη του νερού στο 8% της χωρητικότητας του ταμιευτήρα στις αρχές Μαρτίου, σε σχέση με το 55% ένα χρόνο νωρίτερα.

Η Καταλονία αποτελεί την πλέον ανησυχητική περίπτωση, όμως δεν είναι η μοναδική περιοχή της χώρας που διψά. Ιδίως στα νότια και τα ανατολικά της Ισπανίας, οι ταμιευτήρες νερού μοιάζουν να αδειάζουν διαρκώς. Τον Μάρτιο, η μετεωρολογική υπηρεσία της χώρας ανακοίνωσε ότι ολόκληρη η Ισπανία «παραμένει σε μια κατάσταση μετεωρολογικής ξηρασίας που ξεκίνησε πάνω από ένα χρόνο πριν».

Τα ευάλωτα κράτη της Μεσογείου

Δεν συνδέονται όλα τα φαινόμενα ξηρασίας με την κλιματική αλλαγή, όμως η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας – περίπου κατά 1,1 °C σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο – απομακρύνει περισσότερη υγρασία από τη γη, επιδεινώνοντας το πρόβλημα.

Στην Ευρώπη, οι περιοχές που βρίσκονται, όπως και η Καταλονία, στην Μεσόγειο Θάλασσα, είναι οι πλέον ευάλωτες, σύμφωνα με τον Μιγκέλ Μανζανάρες, έναν μετεωρολόγο από τη Βαρκελώνη που μελετά τα ακραία καιρικά φαινόμενα της ηπείρου και ο οποίος μίλησε στο BBC.

«Η περιοχή της Μεσογείου ανήκει στις πλέον ευάλωτες του πλανήτη απέναντι στην κλιματική αλλαγή», τόνισε, αναφέροντας ότι χώρες όπως η Ελλάδα, η Γαλλία, η Ιταλία και τα βαλκανικά κράτη διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. «Η Μεσόγειος Θάλασσα είναι κλειστή, πράγμα που σημαίνει ότι δημιουργεί το δικό της ατμοσφαιρικό περιβάλλον».

Περιορισμοί στο νερό και φόβοι για το μέλλον

Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που επιδεινώνουν την ξηρασία. Στην περίπτωση της Καταλονίας, σύμφωνα με τον μετεωρολόγο, σημαντικό ρόλο έπαιξε και ο πληθυσμός της Βαρκελώνης και των γειτονικών της πόλεων, που ανέρχεται πλέον σε περισσότερα από 5,5 εκατομμύρια. Η τοπική κυβέρνηση επέβαλε νέους περιορισμούς στη χρήση του νερού σε αυτές τις περιοχές, για δραστηριότητες όπως το πλύσιμο των αυτοκινήτων και το πότισμα των κήπων, ενώ περικοπές της τάξης του 15% έγιναν και στη βιομηχανική χρήση του.

Η Ισπανία χρησιμοποιεί τεράστιες ποσότητες νερού για τη γεωργία της, η οποία καταναλώνει περίπου το 80% του συνόλου των χρησιμοποιούμενων υδάτων. Η τοπική κυβέρνηση περιόρισε κατά 40% τη γεωργική χρήση του νερού, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ελλείψεις προϊόντων και αύξηση των τιμών τόσο στη χώρα όσο και στο εξωτερικό, σύμφωνα με καλλιεργητές της περιοχής.

Οι καταλανικές αρχές επιμένουν ότι δεν πρόκειται να εισάγουν περαιτέρω περιορισμούς στο άμεσο μέλλον, όμως η έλευση του καλοκαιριού και των υψηλών θερμοκρασιών του, καθώς επίσης και η αύξηση της κατανάλωσης νερού λόγω του τουρισμού, αναγκάζουν τους τοπικούς αξιωματούχους να προετοιμαστούν για το χειρότερο σενάριο.

«Η κατάσταση είναι πραγματικά κρίσιμη», δήλωσε ο Σάμουελ Ρέγες της Καταλανικής Υπηρεσίας Νερού στο BBC. «Αυτή η ξηρασία στην Καταλονία αποδείχθηκε μαραθώνιος. Ανησυχούμε ότι δεν θα πρέπει να προετοιμαζόμαστε μόνο για δυο χρόνια, αλλά για τρία ή και τέσσερα».