Πάπας Φραγκίσκος: Δέκα χρόνια Ποντίφικας – Η αγαμία των ιερέων, οι… γεροντοκόρες μοναχές και η LGBTQ κοινότητα

Το τελευταίο του «επίτευγμα» είναι το ενδεχόμενο κατάργησης της αγαμίας των καθολικών ιερέων ενώ στα δέκα χρόνια –τα κλείνει σήμερα- στο αξίωμα, ο Πάπας Φραγκίσκος έχει μιλήσει για το μεγάλο σκάνδαλο των σεξουαλικών κακοποιήσεων στους κύκλους της Καθολικής Εκκλησίας και άνοιξε περισσότερο από κάθε άλλον Πάπα την πόρτα στους LBGTQ.

Όταν πριν από δέκα χρόνια εξελέγη Πάπας, είχε στο μυαλό του ότι θα ήταν μια σύντομη θητεία «δυο, τριών ετών» αλλά κάτι τέτοιο έχει από καιρό ξεπεραστεί και πια, ο ίδιος περιγράφει τον παπαισμό ως ένα «διά βίου επάγγελμα».

Η ημέρα της εκλογής του και η… ψιλοκουβεντούλα με καρδινάλιο στην τελική ψηφοφορία

Δέκα χρόνια πριν, ο Ιησουίτης από την Αργεντινή ήταν τόσο βέβαιος ότι δεν θα εκλεγόταν Πάπας,  που παραλίγο να χάσει την τελική ψηφοφορία καθώς συνομιλούσε με έναν καρδινάλιο έξω από την Καπέλα Σιξτίνα.

«Ο τελετάρχης βγήκε έξω και με ρώτησε «Θα μπεις ή όχι;»» θυμήθηκε ο Πάπας Φραγκίσκος σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Associated Press. «Συνειδητοποίησα εκ των υστέρων ότι ήταν η ασυνείδητη άρνησή μου στο να μπω μέσα».

Στην επόμενη ψηφοφορία εξελέγη ο 266ος Πάπας και πρώτος από τη Λατινική Αμερική.

Η παραδοχή για τις σεξουαλικές κακοποιήσεις παιδιών από κληρικούς και τα ανεπαρκή μέτρα

Στην αρχή του αξιώματός του, ο Πάπας Φραγκίσκος είχε υποβαθμίσει το ζήτημα της κακοποίησης παιδιών από κληρικούς στους κόλπους της Καθολικής Εκκλησίας, στάση που άλλαξε πέντε χρόνια αργότερα κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του στη Χιλή.

Σε εκείνο το ταξίδι λοιπόν ο Πάπας Φραγκίσκος διαπίστωσε την… απόσταση ανάμεσα σε εκείνα που του είχαν πει οι επίσκοποι της χώρας και την πραγματικότητα:  Εκατοντάδες ή χιλιάδες Χιλιανοί πιστοί είχαν βιαστεί και κακοποιηθεί από καθολικούς ιερείς επί δεκαετίες.

«Τότε άλλαξαν όλα. Τότε ήταν που έσκασε η βόμβα, όταν είδα τη διαφθορά πολλών επισκόπων» έχει πει στο AP.

Έκτοτε, προσπάθησε να περάσει σειρά μέτρων με στόχο την τιμωρία της εκκλησιαστική ιεραρχίας αλλά όχι με… μεγάλη επιτυχία. Ο Πάπας Βενέδικτος, προκάτοχος του αξιώματός του, είχε απομακρύνει περίπου 800 ιερείς αλλά ο Φραγκίσκος δεν φαίνεται το ίδιο πρόθυμος να αποβάλλει τους κληρικούς που κατηγορούνται για κακοποίηση παιδιών.

Επόμενο κεφάλαιο στην κρίση αυτή που ήδη διαφαίνεται: η σεξουαλική, πνευματική και ψυχολογική κακοποίηση ενηλίκων από κληρικούς. Και εδώ η βούληση του Πάπα Φραγκίσκου για λήψη μέτρων κρίνεται προς το παρόν ανεπαρκής.

Οι σύνοδοι

Όταν η θητεία του Πάπα Φραγκίσκου θα περάσει στην ιστορία, ολόκληρα κεφάλαια θα μπορούσαν να αφιερωθούν στην έμφαση που έδωσε στη «συνοδικότητα», μία από τις σημαντικότερες συνεισφορές του στην εκκλησία.

Οι σύνοδοι που πραγματοποιήθηκαν κατά τα πρώτα 10 χρόνια της θητείας του είχαν σαν αποτέλεσμα μερικές από τις πιο σημαντικές και τις πιο αμφιλεγόμενες στιγμές της παποσύνης του.

Αφού άκουσε τη θέση των διαζευγμένων καθολικών κατά τη διάρκεια μιας συνόδου το 2014-2015, για παράδειγμα, ο Φραγκίσκος άνοιξε την πόρτα για να επιτραπεί στα διαζευγμένα και ξαναπαντρεμένα με πολιτικό γάμο ζευγάρια να μπορούν να λαμβάνουν τη Θεία Κοινωνία.

Οι εκκλήσεις να επιτραπούν στους ιερείς να παντρεύονται συζητήθηκαν στη σύνοδο του 2019. Αν και ο Φραγκίσκος τελικά απέρριψε την ιδέα φαίνεται πως σήμερα, 4 χρόνια αργότερα, η ιδέα ξαναπέφτει στο τραπέζι.

Στη σύνοδο του Οκτωβρίου αναδείχθηκε το ζήτημα της υποεκπροσώπησης των γυναικών στην εκκλησία και τις αιτιάσεις για να αναλάβουν ηγετικούς ρόλους και –γιατί όχι;- να χειροτονηθούν.

Οι γεροντοκόρες μοναχές και «το κερασάκι στην τούρτα»

Οι ατάκες του Πάπα Φραγκίσκου για τις γυναίκες προκαλούν μια… αμηχανία στην καλύτερη των περιπτώσεων. Έχει μιλήσει για «γυναικεία ιδιοφυία», έχει αποκαλέσει τις γυναίκες θεολόγους «το κερασάκι στην τούρτα» και έχει επίσης πει ότι οι μοναχές δεν πρέπει να είναι «γεροντοκόρες».

Η Ευρώπη δεν πρέπει να είναι μια στείρα, άγονη «γιαγιά», είχε πει σε βουλευτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης – σχόλιο που έφερε ένα οργισμένο τηλεφώνημα από την τότε Γερμανίδα καγκελάριο, Άνγκελα Μέρκελ.

Ωστόσο, θα ήταν άδικο να μην του αναγνωριστεί ότι έχει κάνει περισσότερα για την ανάδειξη των γυναικών στην Εκκλησία από οποιονδήποτε άλλο Πάπα πριν από αυτόν

Αυτό βέβαια δεν άλλαξε και τον ρου της Ιστορίας, δεδομένου ότι μόνο ένας στους τέσσερις υπαλλήλους της Αγίας Έδρας είναι γυναίκα, καμία γυναίκα δεν ηγείται διδασκαλείου ή τμήματος και ο Φραγκίσκος έχει υποστηρίξει το εκκλησιαστικό δόγμα που απαγορεύει στις γυναίκες την ιεροσύνη.

Αλλά η τάση υπάρχει και «δεν υπάρχει περίπτωση να επιστρέψουμε πίσω», δήλωσε η María Lía Zervino, μία από τις τρεις πρώτες γυναίκες που διορίστηκαν στο γραφείο του Βατικανού που βοηθά τον Πάπα να επιλέγει επισκόπους σε όλο τον κόσμο.

Ωστόσο, η έστω και μικρή πρόοδος παραμένει πρόοδος και δεν μπορεί να υπάρξει πισωγύρισμα.

«Ποιος είμαι εγώ για να κρίνω;» – Η προσέγγιση της LGBTQ κοινότητας

Από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του Πάπα Φραγκίσκου είναι η προσέγγιση των επί μακρόν περιθωριοποιημένων στην καθολική Εκκλησία LGBTQ πιστών. Δύο φράσεις που έχουν σημαδέψει την Παποσύνη του μέχρι σήμερα είναι: «Ποιος είμαι εγώ για να κρίνω;» και «Το να είσαι ομοφυλόφιλος δεν είναι έγκλημα».

Με αυτά τα λόγια, ο Φραγκίσκος πλησίασε τ@ ΛΟΑΤΚΙ περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο Πάπα πριν από αυτόν.

Ο ίδιος διακονεί τα μέλη μιας τρανσέξουαλ κοινότητας στη Ρώμη και έχει συμβουλεύσει ομοφυλόφιλα ζευγάρια που επιθυμούν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους ως Καθολικά. Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στις ΗΠΑ το 2015, δημοσιοποίησε μια ιδιωτική συνάντηση που είχε με έναν γκέι πρώην φοιτητή και τον σύντροφό του για να δώσει τη δική του απάντηση στις συντηρητικές φωνές που έλεγαν πως είχε «καταδικάσει» έναν ακτιβιστή κατά του γκέι γάμου.

«Ο Πάπας υπενθυμίζει στην εκκλησία ότι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι συμπεριφέρονται ο ένας στον άλλο στην κοινωνία έχει πολύ μεγαλύτερη ηθική σημασία από το τι μπορεί ενδεχομένως να κάνουν οι άνθρωποι στην ιδιωτικότητα μιας κρεβατοκάμαρας» έχει πει ο Francis DeBernardo ακτιβιστής για τη μεγαλύτερη αποδοχή των LGBTQ Καθολικών.