Άδενδρο 2017: Το «πρελούδιο» των Τεμπών και οι ξεχασμένες εκθέσεις της ΡΑΣ

Περίπου έξι χρόνια πριν το συγκλονιστικό δυστύχημα στα Τέμπη, τον Μάιο του 2017 η χώρα είχε θρηνήσει τρεις νεκρούς, όταν αμαξοστοιχία Intercity εκτροχιάστηκε και σφηνώθηκε σε ένα μικρό οίκημα στο Άδενδρο Θεσσαλονίκης.

Ειδικοί και εκθέσεις της ΡΑΣ (Ρυθμιστή Αρχή Σιδηροδρόμων) εντόπισαν εκείνες τις ελλείψεις στο δίκτυο, που στάθηκαν μοιραίες για το δυστύχημα και οι οποίες δεν «θεραπεύτηκαν» ποτέ μέχρι το δυστύχημα στα Τέμπη.

Το βράδυ της 13^ης Μαίου του 2017, στην περιοχή του Άδενδρου Θεσσαλονίκης, η επιβατική αμαξοστοιχία που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα-Θεσσαλονίκη, εκτροχιάστηκε από την πορεία της, εξήλθε από τη σιδηροδρομική γραμμή και προσέκρουσε σε παρακείμενο οίκημα. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, ο οδηγός είχε αναπτύξει πολύ μεγάλη ταχύτητα που ξεπερνούσε τα 140χλμ. ενώ το όριο ήταν 60.

Από τα συντρίμμια, ανασύρθηκαν δύο νεκροί, απεγκλωβίστηκαν 7 τραυματίες (ένας εξέπνευσε αργότερα), οι οποίοι μεταφέρθηκαν σε νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης με ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ. Ευτυχώς οι περισσότεροι επιβαίνοντες διασώθηκαν.

Αν και η υψηλή ταχύτητα ήταν η αιτία του ατυχήματος, ωστόσο, σύμφωνα με τη ΡΑΣ και τους ειδικούς εάν είχε υλοποιηθεί ο προβλεπόμενος εκσυγχρονισμός του δικτύου θα είχε αποφευχθεί το δυστύχημα.

Θα μπορούσε να αποφευχθεί

Ειδικότερα, από τότε ο πρόεδρος των μηχανοδηγών, Κώστας Γενιδούνιας, κατήγγειλε πως στο 70% της γραμμής -όπως συνέβη στο Άδενδρο- δεν λειτουργούσε η τηλεδιοίκηση και τα φωτοσήματα, καθώς επίσης τα συστήματα προστασίας έναντι του ανθρώπινου λάθους (ETCS) και επικοινωνίας (GSMR).

Έξι χρόνια μετά, ο ίδιος ο κ. Γενηδούνιας μετά το δυστύχημα στα Τέμπη, στηλίτευσε την προσπάθεια απόδοσης όλων των ευθυνών στο «ανθρώπινο λάθος» και κατήγγειλε τις αλλεπάλληλες προειδοποιήσεις που είχε απευθύνει το σωματείο τους προς το διοίκηση και την κυβέρνηση για τον κίνδυνο δυστυχήματος, εξαιτίας της «μη λειτουργίας φωτοσημάτων και τηλεδιοίκησης» και «της μη λειτουργίας του συστήματος ETCS, του οποίου «η λειτουργία προστατεύει ενάντια σε ενδεχόμενο ανθρώπινου λάθους».

Ακριβώς αυτό είχε επισημάνει και η ειδική Έκθεση της ΡΑΣ, «Σύστημα Καταγραφής και Παρακολούθησης Συμβάντων στο Εθνικό Σιδηροδρομικό Δίκτυο», του 2018 σημειώνοντας πως το δυστύχημα στο Άδενδρο Θεσσαλονίκης το 2017, «πιθανόν να είχε αποφευχθεί αν λειτουργούσε το σύστημα τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης».

Το σύστημα δεν λειτουργεί

Έναν χρόνο μετά, το 2019, στην ετήσια έκθεσή της η ΡΑΣ, καταγράφοντας και ζητήματα ασφάλειας των ελληνικών τραίνων, επαναλάμβανε πως «το παρατρόχιο σύστημα προστασίας αμαξοστοιχίας (ETCS-L1 που έχει εγκατασταθεί την προηγούμενη δεκαετία σε αρκετά τμήματα του εθνικού σιδηροδρομικού δικτύου) δεν μπορεί να λειτουργήσει ακόμα λόγω τεχνικών προβλημάτων και βανδαλισμών».

Η ίδια η έκθεση ανέφερε πως «όταν ολοκληρωθούν όλα τα σύγχρονα συστήματα ασφάλειας των σιδηροδρόμων (κεντρικός έλεγχος κυκλοφορίας, ETCS, GSMR κ.λπ.), αναμένεται περαιτέρω αύξηση του επιπέδου ασφάλειας και μείωση των ατυχημάτων».

Ακόμα και το 2020, σύμφωνα με τη ΡΑΣ, οι υπεύθυνοι αντάλλαζαν ακόμα αλληλογραφία (!) με εκπροσώπους της ΓΑΙΑΟΣΕ, σχετικά με την αίτηση έγκρισης θέσης σε λειτουργία του εποχούμενου υποσυστήματος ETCS on Board σε 88 μηχανές έλξης.

Έκτοτε, όμως, παρά τους νεκρούς και τις εκθέσεις, δεν έγινε τίποτα και ήρθε το φονικό δυστύχημα στα Τέμπη.