H τροπολογία που δεν ψηφίστηκε από όλους

Ατυχώς η ρύθμιση της κυβέρνησης για τον αποκλεισμό κομμάτων από τις εκλογές δεν ψηφίστηκε από όλες τις κοινοβουλευτικές δυνάμεις. Ούτε υπήρξε (πολύ κακώς) η συναίνεση και η σοβαρότητα που θα έπρεπε κανονικά να υπάρχει  για ένα τόσο μεγάλο θέμα!

Και καταρχήν υπάρχει ένα  «βραχυπρόθεσμο» πρόβλημα. Αν δηλαδή θα μπορούν να συμμετέχουν στις επερχόμενες εκλογές τα καταδικασμένα σε βαριές ποινές κάθειρξης στελέχη της  Χρυσής Αυγής  (κάτω από τη «στέγη» βεβαίως ενός άλλου κόμματος).

Bεβαίως η υπόθεση τούτη δεν αφορά μόνο τα φυλακισμένα για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης ηγετικά μέλη της νεοναζιστικής οργάνωσης της Χρυσής Αυγής.

Με άλλα λόγια υφίσταται  και ένα γενικότερο θεσμικό και συνταγματικό ζήτημα. Ποιο;

Αν δηλαδή θα  είναι δυνατό στο μέλλον να συμμετέχει στις εκλογές ένα οποιοδήποτε κόμμα το οποίο θα έχει στους συνδυασμούς του τέτοιους υποψηφίους, δηλαδή έστω και πρωτοδίκως  καταδικασμένους για έγκλημα κατά της πολιτειακής εξουσίας (όπως είναι η εσχάτη προδοσία του άρθρου 134 του Ποινικού Κώδικα).

Και υπάρχει και ένα πιο  σοβαρό ερώτημα:

Πόσο δηλαδή είναι δυνατό ένα τέτοιο κόμμα να συμβάλλει στην ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, όπως απαιτεί το άρθρο 29 του Συντάγματος ;

Υπό την έννοια τούτη πιστεύω , ότι στη βασική της «φιλοσοφία» η πρόβλεψη της κυβέρνησης είναι ορθή (και καλώς την προώθησε, έστω και υστερόβουλα, βλέποντας τις δημοσκοπικές έρευνες). Γιατί;

Γιατί ένα κόμμα το οποίο έχει στους συνδυασμούς του καταδικασμένους για τα ανωτέρω εγκλήματα σίγουρα δεν συμβάλλει στη λειτουργία της Δημοκρατίας!

Ωστόσο, η παραπάνω ανάλυση γίνεται αποδεκτή και δεν οδηγεί σε προσχηματικούς αποκλεισμούς κομμάτων μόνο όταν υπάρχει το αντικειμενικό και εμπειρικό μέγεθος της (έστω πρωτόδικης) καταδικαστικής κρίσης .

Δυστυχώς η κυβερνητική ρύθμιση  δεν είναι και τόσο σαφής και αφήνει ανοικτό το  ακόλουθο ενδεχόμενο:

Δηλαδή, οι δικαστές του Α ‘ Τμήματος του Αρείου Πάγου  να αποκλείουν ένα κόμμα από τις εκλογές (αξιολογώντας ότι δεν συμβάλλει στην ελεύθερη λειτουργία του πολιτεύματος) λαμβάνοντας υπόψη και άλλα αδιευκρίνιστα μεγέθη!

Και όχι αποκλειστικά, όπως θα έπρεπε, την καταδίκη ενός στελέχους αυτού του κόμματος (ή ενός υποψηφίου του) για εγκλήματα κατά της πολιτειακής εξουσίας !

Και τούτο είναι εντελώς προβληματικό και πρέπει να διευκρινιστεί ή να διορθωθεί, γιατί κανείς δεν θα ήθελε μέσα από αυτή την ιστορία του αποκλεισμού συμμετοχής στις εκλογές καταδικασμένων νεοναζιστών να αναδυθεί «ένα αυθαίρετο  κράτος των Δικαστών»!

Η κυβέρνηση τελικά λίγο πριν ψηφιστεί η σχετική τροπολογία στη Βουλή υποχώρησε πάνω σε αυτό το θέμα, αλλά θα περιμένουμε να δούμε τη τελική  διατύπωση της επίμαχης ρύθμισης.

Και κατά παράδοξο τρόπο το ίδιο σοβαρό ελάττωμα εμπεριείχε και η τροπολογία που είχε καταθέσει για το ζήτημα αυτό και η αξιωματική αντιπολίτευση.

Δηλαδή έδινε τη δυνατότητα να αποκλείεται ένα κόμμα από τις εκλογές και όταν (μεταξύ των άλλων) ένα απλό του μέλος είχε τελέσει κάποια εγκλήματα με «ναζιστικό ή ρατσιστικό κίνητρο».

Ωστόσο, το «κίνητρο» είναι περισσότερο ένα υποκειμενικό και ιδεολογικό μέγεθος (και θα ήταν άκρως επικίνδυνο οι Δικαστές να εξοβελίζουν κόμματα αξιολογώντας τις ιδεολογίες τους)!

Εντούτοις παρά τις σοβαρές τούτες ενστάσεις , θεωρώ ότι καλώς ψηφίστηκε η συγκεκριμένη ρύθμιση, γιατί όπως έλεγε και ο Γάλλος Πιέρ Μιλζά σε μια μεγάλη επιστημονική εργασία «εκείνοι που ονειρεύονται την κατάργηση της δημοκρατίας και την αντικατάσταση της από ένα ολοκληρωτικό καθεστώς δεν έχουν σταματήσει να κυνηγούν τις άγριες χίμαιρές τους»!

Τέλος, η αναφορά στο τεκμήριο αθωότητας δεν νομίζω ότι είναι βάσιμη, γιατί όταν υπάρχει μια έστω πρωτόδικη καταδίκη για σοβαρά εγκλήματα το τεκμήριο τούτο «αποδυναμώνεται» (χωρίς βεβαίως να καταργείται).

Και πάνω στη λογική τούτη της «κάμψης του τεκμηρίου αθωότητας»  έχει στηριχθεί και ο θεσμός της «προσωρινής κράτησης».

Το συμπέρασμα; Είναι ατυχές ότι δεν υπήρχε συναίνεση μεταξύ των κομμάτων σε ένα τόσο σοβαρό για τη Δημοκρατία ζήτημα!

Καλφέλης Γρηγόρης

Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ

kalfelis@law.auth.gr