Οι νύφες του «Μπεγκόνια» έσμιξαν ύστερα από 65 χρόνια

Οι περίπου 4.000 νεαροί που είχαν συγκεντρωθεί στο λιμάνι ξεχώριζαν ανάμεσα στο πλήθος, παρά τον πανζουρλισμό που επικρατούσε την ημέρα εκείνη στο Port Philip Bay της Μελβούρνης. Κρατούσαν από μία φωτογραφία και ένα ανθισμένο μπουκέτο στα χέρια και το βλέμμα τους ταξίδευε στη θάλασσα, εκεί από όπου φαινόταν να ξεπροβάλλει το εντυπωσιακό πλοίο «Μπεγκόνια», ένα ισπανικό καράβι που ερχόταν από την Ελλάδα κουβαλώντας στο κατάστρωμά του τα όνειρα και τις ελπίδες 900 κοριτσιών.

Ηταν οι νύφες του «Μπεγκόνια», νεαρές κοπέλες που έφταναν στην Αυστραλία «παντρεμένες από φωτογραφία», για να συναντήσουν τους συζύγους τους και να ξεκινήσουν μια νέα ζωή στο άγνωστο. Ηταν γυναίκες που θα αποτελούσαν, τελικά, χωρίς να το φαντάζονται, ένα σημαντικό κεφάλαιο της ελληνικής μετανάστευσης στα πέρατα του κόσμου. Το πρωινό της 16ης Ιουνίου του 1957, όταν το «Μπεγκόνια» φάνηκε σφυρίζοντας από μακριά, η αγωνία κορυφωνόταν για τους «αρραβωνιασμένους», ενώ κάποιοι «ελεύθεροι» νεαροί σκαρφάλωναν όπου έβρισκαν φωνάζοντας στα ελληνικά «παντρέψου με» προς τις κοπέλες που κατέβαιναν από το πλοίο.

Αντάμωμα στην Αδελαϊδα

Οι ελληνίδες νύφες της Αυστραλίας που συμμετείχαν σε εκείνο το θρυλικό ταξίδι του «Μπεγκόνια» αντάμωσαν και πάλι πριν από λίγες ημέρες, σε μια συνάντηση επανένωσης που πραγματοποιήθηκε ύστερα από 65 χρόνια. Με το «Μπεγκόνια» είχαν ταξιδέψει συνολικά 962 επιβάτες, εκ των οποίων οι 900 ελληνίδες νύφες, η καθεμία από τις οποίες έχει σήμερα να διηγηθεί τη συγκλονιστική της ιστορία. Μαζί τους, μεταξύ άλλων, ταξίδευε και ο Πήτερ Φωτάκης, ένα οκτάχρονο αγόρι που είχε φύγει από τη Ρόδο με τη μητέρα και τα αδέλφια του και πήγαιναν να ζήσουν για πάντα στην Αυστραλία. Το αγόρι εκείνο, συνταξιούχος εκπαιδευτικός σήμερα, που ζει στην Αδελαΐδα, αφιέρωσε πολλά χρόνια ερευνών για να εντοπίσει τις νύφες, να καταγράψει τις μνήμες τους και να τις επανενώσει. Εκείνος ήταν και ο εμπνευστής της συνάντησης που έλαβε χώρα πριν από λίγες ημέρες στην Αυστραλία και στην οποία, όπως εξηγεί ο ίδιος, κυριάρχησε το συναίσθημα.

«Στο reunion ζήσαμε πολύ συγκινητικές στιγμές τόσο εγώ όσο και οι νύφες του «Μπεγκόνια» αλλά και οι οικογένειές τους που ήρθαν στην εκδήλωση. Συναντηθήκαμε στο ελληνικό εστιατόριο «Zante» της Αδελαΐδας και μας τίμησε με την παρουσία της και η Κόνι Μπονάρος, η οποία ήταν μαθήτριά μου και σήμερα είναι πολιτικός, γερουσιάστρια. Η ίδια μάς διηγήθηκε την ιστορία μετανάστευσης της δικής της οικογένειας από την Ελλάδα» λέει στα «ΝΕΑ» ο Πήτερ Φωτάκης. «Το πλοίο μας είχε σαλπάρει στις 21 Μαΐου του 1957 από τον Πειραιά και έφτασε στη Μελβούρνη μετά από 27 μέρες ταξιδιού. Οι νύφες που επέβαιναν σε αυτό χωρίζονταν σε τρεις κατηγορίες. Περισσότερες από 250 ήταν ήδη «αρραβωνιασμένες με φωτογραφία» με κάποιον Ελληνα που ζούσε μόνιμα στην Αυστραλία, άλλες περίπου 350 έρχονταν με μια φωτογραφία στο χέρι για να γνωρίσουν τον γαμπρό και άλλες 300 έρχονταν ελεύθερες για να ξεκινήσουν τη ζωή τους κοντά σε συγγενείς. Ολες ζούσαν με την αγωνία αν ο άνθρωπος που άλλοι είχαν επιλέξει γι’ αυτές θα ήταν καλός, νέος, δυνατός και όπως έδειχνε στη φωτογραφία, την οποία έκρυβαν στο στέρνο τους σαν φυλαχτό. Και πράγματι δεν πήγαν για όλες τις κοπέλες καλά τα πράγματα. Κάποιες έμεναν μόνες στο λιμάνι της Μελβούρνης, καθώς ο γαμπρός που περίμεναν δεν ήρθε ποτέ ή ο γαμπρός έφευγε επειδή στη φωτογραφία που είχε σταλεί δεν απεικονίζονταν οι ίδιες αλλά κάποια αδελφή τους» συνεχίζει ο εμπνευστής της συγκινητικής επανένωσης.

«Σε εκείνο το ταξίδι του «Μπεγκόνια» βρίσκονταν μόνο 33 άνδρες επιβάτες και λίγες οικογένειες, κυρίως μητέρες με μικρά παιδιά. Εμείς είχαμε αγοράσει πλήρες εισιτήριο και μέναμε σε καμπίνα με ανέσεις. Ομως, πολλές από τις νύφες ήταν κάτω από το κατάστρωμα, μέσα στη βουή και στη δυσοσμία, γεγονός που έκανε το ταξίδι τους ανυπόφορα μακρύ και δυσάρεστο. Κάποιες ανέβαιναν στο κατάστρωμα και για έναν μήνα κοιμούνταν εκεί» θυμάται ο ίδιος. «Ταξίδευαν με ένα εισιτήριο των 10 δολαρίων και με το ίδιο είχαν τη δυνατότητα να επιστρέψουν μέσα σε 30 ημέρες σε περίπτωση που κάτι πήγαινε στραβά…».

Πρωτοπόρες της διασποράς

Ο συνταξιούχος εκπαιδευτικός υποστηρίζει πως το reunion θα πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο, και μάλιστα στις 16 Ιουνίου, την ημερομηνία, δηλαδή, που έφτασαν στην Αυστραλία οι επιβάτες του «Μπεγκόνια». «Και αυτό επειδή πιστεύω πως οι 900 αυτές νύφες ήταν οι πρωτοπόρες της ελληνοαυστραλιανής διασποράς και είναι εκείνες που κράτησαν ζωντανό στην Αυστραλία τον ελληνικό τρόπο ζωής. Πρόκειται, επίσης, για τον μεγαλύτερο αριθμό ελληνίδων γυναικών που ταξίδεψαν μόνες στην Αυστραλία σε ένα και μόνο ταξίδι κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης» λέει ο Πήτερ Φωτάκης, ο οποίος έχει συγγράψει ένα βιβλίο με τίτλο «Από τα Σιάνα στην Αδελαΐδα με τις νύφες του «Μπεγκόνια» μέσα από τα μάτια ενός οκτάχρονου παιδιού» και αναζητεί δίγλωσσο εκδότη για να το εκδώσει στην Αυστραλία.

Εκτός από τις νύφες, στο reunion εμφανίστηκαν, επίσης, και άλλοι επιβάτες του «Μπεγκόνια»: «Ηρθε ο Τζον Συνοδινός που μαζί με τον δίδυμο αδελφό του Βασίλη γιόρτασαν τα έκτα γενέθλιά τους στο «Μπεγκόνια» στις 31 Μαΐου 1957», λέει ο Πήτερ Φωτάκης, «ήρθε ο αδελφός μου, Παύλος Φωτάκης, που ήταν επίσης δίδυμος με τον αδελφό μου Θοδωρή και ήταν τότε κι εκείνοι έξι ετών. Ηρθε και ο Σταν Γαλαντάμος που ήταν τότε τεσσάρων ετών. Αυτά τα τρία αγόρια ξανασυναντήθηκαν για πρώτη φορά μετά από 65 χρόνια…».

Ιστορίες ζωής που γράφτηκαν στα ανοιχτά του ωκεανού

Καθώς το «Μπεγκόνια» διέσχιζε τον ωκεανό, στο κατάστρωμα και στα σαλόνια του, επί σχεδόν έναν μήνα, γράφονταν με ανεξίτηλο μελάνι ιστορίες ζωής. Η στέψη της «βασίλισσας του Μπεγκόνια», τα κλάματα των κοριτσιών που έφευγαν χωρίς τη θέλησή τους από τα σπίτια τους ή που νοσταλγούσαν τη μητέρα τους, τα… φύκια που έβρισκαν οι επιβάτες μέσα στο νερό, όταν το πόσιμο είχε τελειώσει και το θαλασσινό ήταν το μόνο διαθέσιμο, είναι μερικές από τις αναμνήσεις που ανακαλούν σήμερα όσοι απέπλευσαν στις 21 Μαΐου του 1957 από τον Πειραιά για την Αυστραλία.

Μία από τις διηγήσεις που συγκλονίζουν είναι εκείνη της Χαρίκλειας, νύφης του «Μπεγκόνια», η οποία είχε πει πριν από μερικά χρόνια στον καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης Μιχάλη Δαμανάκη: «…Δύσκολα τα πρώτα χρόνια. Ξένες σε ξένο τόπο, χωρίς γλώσσα, σε σκοτεινά μελαγχολικά σπίτια και όλα να πηγαίνουν ανάποδα. Ιούνιος μήνας να βρέχει και να κάνει κρύο – πού ξανακούστηκε; «Τα πρώτα 20 χρόνια είναι δύσκολα» μας έλεγαν. «Μετά συνηθίζεις». Τα 20 χρόνια έγιναν 40 και η μητριά Αυστραλία έγινε μάνα μας. Δόξα τω Θεώ…».

Ισχυροί δεσμοί

Συγκινητική είναι και η περίπτωση της Μαρίας Κάτσου από την Τρίπολη, ενός 17χρονου κοριτσιού που από την πρώτη στιγμή αγκάλιασε τον Πήτερ Φωτάκη σαν τον μικρό της αδελφό κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ενώ οι δυο τους ξανασυναντήθηκαν έπειτα από μεγάλη αναζήτηση πριν από πέντε χρόνια. Το ίδιο ισχύει και για την περίπτωση της 92χρονης σήμερα Μαρίας Κούβελα, η οποία στο καράβι γνώρισε τη φίλη της Τριανταφυλλιά, με την οποία κράτησαν ισχυρό δεσμό μέχρι τον θάνατο της τελευταίας, πριν από τρία χρόνια.

«Βασίλισσα του πλοίου»

Μια άλλη οπτική του ταξιδιού έχει δώσει με τις αναμνήσεις της και η Αφροδίτη Καρατάσα, μια νεαρή όμορφη νύφη του «Μπεγκόνια», η οποία επελέγη κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ως «Βασίλισσα του πλοίου» και… στέφθηκε σε ειδική εκδήλωση. «Είναι έθιμο για κάθε επιβατηγό πλοίο που διασχίζει τον Ισημερινό να διοργανώνει μια γιορτή προς τιμήν του Ποσειδώνα, του αρχαίου έλληνα θεού της Θάλασσας» είχε πει παλαιότερα η ίδια μιλώντας στην ομογενειακή εφημερίδα «Νέος Κόσμος». «Νιώθω λίγο αμήχανα που μιλάω για αυτή την ιστορία. Είναι το ίδιο συναίσθημα που ένιωσα όταν μέλη του πληρώματος μπήκαν στην καμπίνα μας, την οποία μοιραζόμουν με άλλα κορίτσια, για να μου πουν ότι η επιτροπή του πλοίου με είχε επιλέξει ως βασίλισσα του «Μπεγκόνια»» σημείωσε.

Εχοντας ξεκινήσει από ένα μικρό χωριό, τη Λαύκα Λακωνίας, η Αφροδίτη Καρατάσα βρέθηκε στην Αδελαΐδα όπου έμελλε να συνεχιστεί η ζωή της για δεκαετίες. «Ο αρραβώνας μου με τον μελλοντικό σύζυγό μου, τον Γιώργο, που ζούσε στην Αδελαΐδα, είχε συμφωνηθεί μέσω αλληλογραφίας με τον μπαμπά μου» είπε η ίδια. «Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον πατέρα μου που ήρθε να με βρει τη νύχτα πριν από την προγραμματισμένη αναχώρηση του πλοίου για να βεβαιωθεί ότι δεν είχα αλλάξει γνώμη. Ομως εγώ ήμουν αποφασισμένη να πάω…».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ