ΕΚΤ: Η έκρηξη του πληθωρισμού φέρνει το συμβούλιο προ των ευθυνών του

Γράφει η Μαριλίζ Φασουλοπούλου

Δεν έχει περάσει ούτε μια εβδομάδα αφότου η Κριστίν Λαγκάρντ σε νέες δηλώσεις της επαναλάμβανε για πολλοστή φορά την άποψη πως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν έχει λόγο να βιαστεί να προχωρήσει σε σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής, πως οι πληθωριστικές πιέσεις σταδιακά θα καταλαγιάσουν και πως σε κάθε περίπτωση η Ευρώπη δεν είναι… ΗΠΑ, ώστε η κεντρική της τράπεζα να ακολουθήσει το ίδιο μονοπάτι με την Federal Reserve.

Βεβαίως όταν η Γαλλίδα υποστήριζε με βεβαιότητα πως ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να φτάσει στα επίπεδα που βλέπουν οι ΗΠΑ, μάλλον λησμονούσε μια διόλου… ασήμαντη λεπτομέρεια που έχει να κάνει με το «τρελό» ράλι των ενεργειακών τιμών που με φόντο δε, την Ουκρανική κρίση δεν είναι διόλου βέβαιο πως έχουν «πιάσει» ακόμη ταβάνι. Μέσα σε έναν χρόνο, οι ενεργειακές τιμές εκτινάχθηκαν κατά το ποσοστό ρεκόρ του 28,6% και η τάση αναμένεται να παραμείνει ανοδική, δυστυχώς για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά της περιοχής.

To σημερινό… σοκ

Πραγματικά, τα σοκαριστικά στοιχεία που ανακοίνωσε σήμερα η Eurostat για τον Ιανουάριο εξέπληξαν και τους πλέον επιφυλακτικούς που αμφισβητούσαν την εκτίμηση πως οι πιέσεις στις τιμές θα καταλαγιάσουν. Ο πληθωρισμός αντί να μειωθεί στο 4,4% που αναμενόταν ανέβηκε κι άλλο, πέραν του 5% του Δεκεμβρίου, σημειώνοντας νέο ρεκόρ στο 5,1%. Κοινώς παραμένει δύο φορές πάνω από το όριο ασφαλείας του 2%.

Το να μιλήσουμε για ένα καμπανάκι κινδύνου που βάζει με την πλάτη στον τοίχο την κυρία Λαγκάρντ και το συμβούλιο της ΕΚΤ, εν όψει της αυριανής συνεδρίασης είναι μάλλον περιττό. Ο διεθνής οικονομικός Τύπος και έγκριτοι αναλυτές έχουν πάρει… αμπάριζα από νωρίς ασκώντας δριμεία κριτική στο συμβούλιο με τρόπο που θέτει υπό σοβαρή αμφισβήτηση την ίδια την αξιοπιστία της κεντρικής τράπεζας.

Εξάλλου, το συμβούλιο έχει ήδη αναγκαστεί να αναθεωρήσει την εκτίμηση του πως ο πληθωρισμός θα φτάσει στο ανώτατο σημείο του και άρα θα αρχίσει να υποχωρεί, πρώτα τον Νοέμβριο και έπειτα το Δεκέμβριο, για να μην μιλήσουμε για τις αναθεωρήσεις στις προβλέψεις που έχουν προηγηθεί την περσινή χρονιά.

Το ίδιο λάθος είχαν κάνει βέβαια και έτερες κεντρικές τράπεζες, όπως η Fed και η BoE, όμως αμφότερες ήδη παρέδωσαν τα όπλα αναγνωρίζοντας την αποτυχία των εκτιμήσεων τους και της πεποίθησης πως ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει… αργά ή γρήγορα αλλάζοντας ρότα. Η Τράπεζα της Αγγλίας ξεκίνησε ήδη την ανοδική τροχιά των επιτοκίων, ενώ η Fed αφού προχώρησε σε επιτάχυνση του tapering έστειλε σαφέστατο σήμα για δυναμική σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής με σειρά αυξήσεων των επιτοκίων ήδη από την άνοιξη. Κοινώς αμέσως μετά την ολοκλήρωση του tapering, όπως έχει εξαρχής δεσμευτεί.

Quo vadis κυρία Λαγκάρντ; 

Τα παραδείγματα αυτά προφανώς δυσκολεύουν εξαιρετικά την ΕΚΤ στην προσπάθεια της να βρει τρόπο να αιτιολογήσει τις επιλογές της. Ίσως να τα κατάφερνε, αν πράγματι ο πληθωρισμός έδειχνε έστω μια αμυδρή τάση αποσυμπίεσης, όμως η αντίθετη πορεία του την φέρνει σε λίαν άβολη θέση.

«Έβαλαν μόνοι τους τους εαυτούς τους στη γωνία επιμένοντας ξανά και ξανά πως δεν θα γίνουν αυξήσεις των επιτοκίων φέτος. Και είναι πολύ δύσκολο να αλλάξεις πορεία σε ένα σούπερ τάνκερ» σχολίασε χαρακτηριστικά, μιλώντας στο Bloomberg, ο Ανατόλι Ανένκοφ της Societe Generale.

Υπάρχουν εξάλλου σημεία κινδύνου για την ευρωπαϊκή οικονομία που ούτως ή άλλως δεν έφτασε πέρυσι τα πολύ υψηλά ποσοστά ανάπτυξης των ΗΠΑ. Η Όμικρον μπορεί να μην αποδείχτηκε τόσο επικίνδυνη, με αποτέλεσμα ήδη η μία μετά την άλλη οι χώρες να χαλαρώνουν τα περιοριστικά μέτρα, κάτι που μειώνει την πίεση για την αγορά και την οικονομία, ωστόσο η πανδημία δεν έχει παρέλθει. Επίσης, υπάρχει η πολύ σοβαρή απειλή του εκτροχιασμού της κατάστασης στην Ουκρανία, κάτι που φαίνεται πως είναι και τμήμα της ατζέντας της αυριανής συνεδρίασης αναφορικά με το ντόμινο των πιθανών γεωπολιτικών και οικονομικών επιπτώσεων.

«Η λέξη “αβεβαιότητα” αναφέρθηκε 17 φορές στην προηγούμενη συνέντευξη Τύπου της ΕΚΤ το Δεκέμβριο, όταν τον Οκτώβριο δεν υπήρχε ούτε μια φορά» ανέφερε χαρακτηριστικά ο αναλυτής της Deutsche Bank, Μαρκ Γουόλ, εξηγώντας πως το… μυστικό βρίσκεται στις μικρές λεπτομέρειες, αιτιολογώντας και την διστακτικότητα του συμβούλιου που απαρτίζεται από τραπεζίτες από όλες τις χώρες της Ευρωζώνης, η κάθε μία από τις οποίες έχει βιώσει κάπως διαφορετικά την πανδημία και τις συνέπειες της. Όμως, στο σημείο αυτό οι αγορές θέλουν και απαιτούν περισσότερη καθαρότητα και ένα πιο σαφές guidance!

Οι αγορές επιμένουν… 

Δεν είναι ίσως τυχαίο πως, ότι κι αν είχε πει η κυρία Λαγκάρντ αλλά και έτεροι αξιωματούχοι της ΕΚΤ τις προηγούμενες ημέρες, πριν δηλαδή και τα σημερινά στοιχεία του πληθωρισμού, οι αγορές με τη στάση τους έδειχναν να έχουν διαμορφώσει τη δική τους άποψη για την πορεία των γεγονότων, κρίνοντας πως η αύξηση των ευρωεπιτοκίων είναι μονόδρομος.

«Η ΕΚΤ έχει κολλήσει στο σύνθημα πως δεν θα υπάρξουν αυξήσεις των επιτοκίων φέτος, όμως η αγορά ξεκάθαρα αμφισβητεί την άποψη αυτή» σχολίασε χαρακτηριστικά στους «Financial Times» ο στρατηγικός αναλυτής Ρίτσαρντ ΜακΓκουάρ της Rabobank,  φέρνοντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα το sell-off στις αγορές ομολόγων τις προηγούμενες ημέρες. Πραγματικά σε δημοσίευμα των FT μόλις χθες, μεταφερόταν σαφώς η άποψη πως αγορές και επενδυτές προεξοφλούν αλλαγή στρατηγικής της ΕΚΤ και μάλιστα όχι με μία, αλλά ίσως με δύο αυξήσεις των επιτοκίων μέσα στη χρονιά!

Το σενάριο αυτό προφανώς επιταχύνει το χρονοδιάγραμμα, που ήθελε την πρώτη αύξηση των επιτοκίων να πραγματοποιείται την επόμενη χρονιά ή στη χειρότερη περίπτωση μέσα στο δεύτερο μισό του έτους. Σε δημοσκόπηση του Reuters, τον περασμένο μήνα, μεταξύ 39 κορυφαίων οικονομολόγων, πάνω από τους μισούς υποστήριζαν πως περιμένουν την πρώτη αύξηση μέσα στο πρώτο μισό του 2023 και μόνο ένας θεωρούσε πως η αύξηση θα έρθει φέτος. Όμως, το σενάριο αυτό βασιζόταν στην προϋπόθεση πως ο πληθωρισμός θα μπει σε τροχιά υποχώρησης ήδη από τον Ιανουάριο, φτάνοντας έτσι το 4,1% κατά μέσο όρο μέσα στο πρώτο τρίμηνο και στο 3,7% το δεύτερο τρίμηνο. Με την σημερινή ανακοίνωση να εκτροχιάζει ήδη κατά πολύ τις προβλέψεις για τον πρώτο μήνα του έτους και άρα το πρώτο τρίμηνο, οι προβλέψεις πρέπει να… ξαναγραφτούν. Και από την πλευρά της ίδιας της ΕΚΤ!

Πηγή ΟΤ