Περιμένοντας τη Λαγκάρντ

Δεν είναι μικρό πράγμα η μεγαλύτερη οικονομία στην ευρωζώνη να βρίσκεται στα πρόθυρα της ύφεσης και ταυτόχρονα να εμφανίζει ρεκόρ πληθωρισμού. Η Γερμανία ετοιμάζεται να ολοκληρώσει τη χρονιά με ύφεση -0,5% και για το πρώτο τρίμηνο του 2022 δεν προβλέπει ανάκαμψη. Παράλληλα αναμένει νέα αύξηση του πληθωρισμού. Τα συνεχιζόμενα προβλήματα στην αλυσίδα παραγωγής και το τέταρτο κύμα της πανδημίας ήταν οι δύο βασικές αιτίες της υποχώρησης της οικονομίας. Το τελευταίο ευθύνεται μαζί με την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας για την άνοδο του πληθωρισμού. Με αυτά τα δεδομένα, κανείς δεν θα ήθελε να είναι στη θέση σήμερα της Κριστίν Λαγκάρντ και των άλλων κεντρικών τραπεζιτών, που θα κληθούν να εξετάσουν τη συνέχιση ή όχι των έκτακτων μέτρων λόγω πανδημίας ενίσχυσης της οικονομίας.

Αν αποφασίσουν τη λήξη των προγραμμάτων, όπως είναι δρομολογημένο στα τέλη Μαρτίου, απειλείται η οχύρωση των οικονομιών από την παραλλαγή Ομικρον. Αν αποφασίσουν την παράταση του προγράμματος για ένα διάστημα, ενδεχομένως για ένα τρίμηνο ακόμα, απειλούνται με νέα έκρηξη του πληθωρισμού. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα. Στην περίπτωσή τους ίσως να μην υπάρχει μια σίγουρα καλή λύση. Ενδεχομένως να αποφασίσουν την τρίτη λύση της μη απόφασης, αλλά και πάλι θα αφήσουν την ευρωπαϊκή οικονομία να μπει στο νέο έτος μέσα στην αβεβαιότητα και την αναβλητικότητα.

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο γερμανικό ή καθαρά τραπεζικό. Είναι κύρια ελληνικό. Ενδεχομένως και ιταλικό και ισπανικό και πορτογαλικό. Αλλά οπωσδήποτε ελληνικό. Για την Ελλάδα υπάρχει ένα θέμα ουσίας που έχει να κάνει με το γεγονός ότι η λήξη του έκτακτου προγράμματος, θα μας αφήσει χωρίς δυνατότητα συμμετοχής στο μόνιμο πρόγραμμα ενίσχυσης που εφαρμόζει η ΕΚΤ. Αυτό λόγω της έλλειψης της επενδυτικής βαθμίδας. Αρα αν η Κριστίν Λαγκάρντ πει το μεσημέρι ότι αυτό έληξε, πρέπει στη συνέντευξη Τύπου να εξηγήσει τι θα γίνει με την Ελλάδα.

Μια λύση για να μην πληρώσουμε εμείς την κατάσταση φαίνεται ότι είναι στα σκαριά. Το βασικό σενάριο είναι ότι και θα συνεχίσουν να αγοράζονται ελληνικά ομόλογα και θα χρησιμοποιούνται ως ενέχυρα για πράξεις χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών, μέσω ενός προγράμματος επανεπένδυσης των ελληνικών ομόλογων ύψους 34 δισ. ευρώ που ήδη έχει αγοράσει η ΕΚΤ. Η υβριδική αυτή λύση μπορεί να μας πάει ως το τέλος του 2023, σαν απόνερα του έκτακτου προγράμματος αγοράς ομολόγων που θα λήξει κανονικά τον Μάρτιο. Το θέμα είναι πώς θα αξιολογηθεί η λύση αυτή από τις αγορές. Αν δηλαδή θα αυξηθεί το επιτόκιο των ελληνικών ομολόγων. Δηλαδή το κόστος δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου. Για να μην υπάρχει αυτή η επιβάρυνση, η ΕΚΤ επεξεργάζεται έναν μηχανισμό σχετικής «μεροληψίας» υπέρ των ελληνικών ομολόγων. Μια επιπλέον ώθηση δηλαδή στις αποδόσεις τους.

Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η «μεροληψία» ενδεχομένως να συνδυαστεί και με αυξημένη δημοσιονομική πειθαρχία. Η κυβέρνηση έχει προγραμματίσει επισήμως να περάσει σε πρωτογενή πλεονάσματα από το 2023, αλλά στην πραγματικότητα δεν γνωρίζει αν μπορεί να το πετύχει. Πέραν από τη μεταβλητή της πανδημίας, έχει να αντιμετωπίσει και την αύξηση του πληθωρισμού που ροκανίζει την ανάπτυξη και εκτροχιάζει από τους δημοσιονομικούς στόχους. Ολο αυτό το πολύπλοκο περιβάλλον ενδεχομένως να ξεκινήσει να ξεκαθαρίζει από σήμερα. Ενδεχομένως όχι. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να προετοιμαζόμαστε για μια ακόμα διαφορετική επόμενη χρονιά. Σίγουρα πιο δύσκολη τους πρώτους μήνες από όσο υπολογίζαμε ως τώρα…