Να επικυρωθεί παρά τα ασθενή σημεία της

Η Συμφωνία Στρατηγικής Σχέσης Ελλάδας – Γαλλίας πάει αυτή την εβδομάδα για επικύρωση στη Βουλή. Και θα πρέπει να επικυρωθεί παρά τα ασθενή, προβληματικά σημεία που περιέχει και που οι δοξαστικές αναλύσεις δεν επιτρέπουν να φανούν). Το κύριο καινοτόμο στοιχείο της Συμφωνίας υποτίθεται ότι είναι η ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής (άρθρο 2), αλλά:

Πρώτον, το μάλλον λεκτικά πρόχειρα διατυπωμένο αυτό άρθρο αναφέρεται στη «χρήση ένοπλης βίας» (!) ενώ το ορθόν θα ήταν η «χρήση στρατιωτικών μέσων» ή εν πάση περιπτώσει «ένοπλη δύναμη». Η ένοπλη βία είναι κάτι απροσδιόριστο και ασαφές.

Δεύτερον, αναφέρεται σε «ένοπλη επίθεση» ενώ καλό θα ήταν να χρησιμοποιούσε τον όρο «επιθετικότητα» όπως το αγγλικό κείμενο της ρήτρας αμοιβαίας συνδρομής του άρθ. 42,7 της ΣΕΕ.

Τρίτον, η διαπίστωση της «ένοπλης επίθεσης» θα πρέπει να γίνεται από κοινού από Γαλλία και Ελλάδα. Ετσι στο ακραίο (και απευκταίο) ενδεχόμενο που υπάρχει επίθεση από την Τουρκία στην Ελλάδα θα πρέπει από κοινού Αθήνα και Παρίσι να διαπιστώσουν την ύπαρξή της για να υπάρξει η συνδρομή.

Τέταρτον, η ελληνογαλλική ρήτρα δεν προσθέτει κάτι νέο σε ό,τι αφορά την έκταση εφαρμογής της. Οπως και η ρήτρα της ΕΕ αναφέρεται στην επικράτεια, επομένως δεν καλύπτει υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, οι οποίες κι αν ακόμη οριοθετηθούν δεν συνιστούν επικράτεια του κράτους (απλώς χώρος όπου ασκούνται κυριαρχικά δικαιώματα και όχι κυριαρχία. Το σημείο αυτό επισήμανε και ο Β. Βενιζέλος).

Το κυριότερο είναι όμως ότι δεν θα έπρεπε καν να υπάρχει ξεχωριστή διμερής ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής με τη Γαλλία, κράτος-μέλος της ΕΕ με τον τρόπο που είναι διατυπωμένη καθώς (α) μειώνει, εξασθενίζει τη συλλογική ρήτρα-υποχρέωση αμοιβαίας συνδρομής του άρθρου 42,7 της Συνθήκης της Λισαβόνας που υποχρεώνει νομικά και πολιτικά όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ να συνδράμουν ένα άλλο κράτος-μέλος που πέφτει θύμα ένοπλης επιθετικότητας από τρίτη χώρα, (β) ενδέχεται να εμπλέξει την Ελλάδα σε υποστήριξη των γαλλικών στρατιωτικών επιχειρήσεων εκτός Ευρώπης. Η Συμφωνία θα έπρεπε να περιέχει άρθρο που περίπου να έλεγε: «τα Μέρη δεσμεύονται να παρέχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα περιλαμβανομένων και των στρατιωτικών μέσων στο πλαίσιο της ενεργοποίησης της ρήτρας αμοιβαίας συνδρομής της Ευρωπαϊκής Ενωσης (άρθ. 42,7 ΣΕΕ)…»

Η Συμφωνία λέγει (άρθ. 3) ότι τα Μέρη ενισχύουν την Πολιτική Αμυνας της Ενωσης χωρίς να γίνεται καμιά αναφορά στην «Κοινή Αμυνα» που αναφέρεται στη Συνθήκη της Λισαβόνας και ενδιαφέρει πρωτίστως την Ελλάδα. Η Συμφωνία θα είχε πάντως μεγαλύτερο ενδιαφέρον εάν προέβλεπε τη δημιουργία μιας κοινής ελληνο-γαλλικής στρατιωτικής δύναμης κατά το πρότυπο της ανάλογης δύναμης που η Γαλλία έχει δημιουργήσει με τη Γερμανία. Να σημειώσουμε, τέλος, ότι με το άρθρο 18 της Συμφωνίας η Ελλάδα αναλαμβάνει σαφή δέσμευση να συμμετάσχει στις γαλλικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Σαχέλ.

Παρά τα προβληματικά αυτά σημεία, η Συμφωνία παραμένει σημαντική για την ελληνική ασφάλεια κυρίως και πρέπει να επικυρωθεί…

Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος ΥΠΕΞ