Στο «Βήμα της Κυριακής»: Oι Simpsons και η φιλοσοφία

Με το Βήμα της Κυριακής:

Ποπ κουλτούρα: «Σίμσονς και Φιλοσοφία»

Oι Σίμσονς, Άλφρεντ Χίτσκοκ, Θεωρίες συνωμοσίας, Game of Thrones

Η ποπ κουλτούρα συναντά την κλασική φιλοσοφία
• Πώς μας βοηθούν οι «Simpsons» να κατανοήσουμε τον Νίτσε και την ηθική.
• Πώς μέσα από τα έργα του Χίτσκοκ μπορούμε να ανακαλύψουμε την ανθρώπινη φύση.
• Τι μας αποκαλύπτει το «Game of Thrones» για τον Καντ και τη φύση του κακού.

Κορυφαίοι ακαδημαϊκοί αναλύουν πώς οι πιο αφηρημένες και περίπλοκες φιλοσοφικές ιδέες γίνονται εύκολα κατανοητές μέσα από δημοφιλή έργα της λαϊκής κουλτούρας.

Σε πολυτελείς σκληρόδετες εκδόσεις.

Αυτή την εβδομάδα
Oι Simpsons και η φιλοσοφία

Αριστοτέλης, Νίτσε, Σαρτρ, Μαρξ αλλά και παραδοσιακά φιλοσοφικά ζητήματα εξετάζονται στην πολυβραβευμένη και μακροβιότερη σειρά κινουμένων σχεδίων στην ιστορία της τηλεόρασης.

Η καλύτερη σειρά του 20ού αιώνα σύμφωνα με το «Time». Μία από τις πιο πρωτοποριακές και καινοτόμες ψυχαγωγικές σειρές με μεγάλη επίδραση στην αμερικανική και παγκόσμια κουλτούρα, που σκιαγραφεί τη ζωή μιας τυπικής αμερικανικής οικογένειας.
Πόσοι φιλόσοφοι χρειάζονται για να γράψεις ένα βιβλίο για τους Simpsons; Όπως φαίνεται, η απάντηση είναι, 20 για να το γράψουν και τρεις για να το επιμεληθούν. Όχι και τόσο άσχημα, αν λάβουμε υπόψιν ότι 300 άνθρωποι χρειάζονται οκτώ μήνες, με κόστος 1,5 εκατομμυρίων δολαρίων, για να δημιουργηθεί ένα μόνο επεισόδιο της σειράς «The Simpsons».

Η πρώτη σκέψη για τη δημιουργία αυτού του τόμου διαμορφώθηκε όταν, ο William Irwin είχε μια παράξενη ιδέα – μία συλλογή από φιλοσοφικές εκθέσεις για τη σειρά. Μία τηλεοπτική σειρά που απόλαυσαν και σχολίαζαν ο Irwin και οι φίλοι του. Εκτίμησαν την ειρωνεία και την «ασέβειά» της, ενώ συνειδητοποίησαν ότι δημιουργούσε ένα πλούσιο και γόνιμο έδαφος για φιλοσοφική έρευνα και συζήτηση. Οπότε ο Irwin αποφάσισε να δημιουργήσει μια έκδοση, για το «The Simpsons», και ζήτησε από τους, τους Mark Conard and Aeon Skoble, να συν-επιμεληθούν το βιβλίο. Η κεντρική ιδέα παραμένει η ίδια: το «The Simpsons» διαθέτει αρκετή ευφυία και βάθος ώστε να δικαιολογεί μια κάποια φιλοσοφική συζήτηση, ενώ, ως μία δημοφιλής σειρά, μπορεί επίσης να λειτουργήσει και ως όχημα εξερεύνησης ποικίλων φιλοσοφικών θεμάτων που απευθύνονται στο γενικό κοινό.

Το «The Simpsons» είναι πλούσιο σε σάτιρα. Χωρίς αμφιβολία, είναι μία από τις πιο έξυπνες κωμικές σειρές στην τηλεόραση σήμερα. Ίσως φανεί παράταιρο σε όσους την απέρριψαν ως ένα απλό καρτούν για έναν άξεστο και την οικογένειά του να πουν ότι η σειρά αυτή είναι ευφυής, αλλά μία προσεκτική παρακολούθησή της αποκαλύπτει επίπεδα κωμωδίας που ξεπερνούν τα όρια της φαρσοκωμωδίας. Διακρίνουμε στρώσεις σάτιρας τη μία πάνω στην άλλη, διπλά νοήματα, έμμεσες αναφορές σε υψηλή τέχνη αλλά και ποπ κουλτούρα, οπτικά αστεία, παρωδία και αυτό-αναφορικό χιούμορ. Ανταποκρινόμενη στην κριτική του Homer για ένα καρτούν που παρακολουθούν τα παιδιά του, η Lisa απαντά, «Αν τα καρτούν απευθύνονταν σε ενήλικες, τότε θα προβάλλονταν στη ζώνη υψηλής τηλεθέασης!» Ανεξαρτήτως, όμως, από τα λόγια της Lisa, το The Simpsons είναι ξεκάθαρα για ενήλικες, και είναι επιφανειακό να απορρίψουμε τη σειρά μόνο και μόνο επειδή είναι δημοφιλής ή κινουμένων σχεδίων.

Ο δημιουργός της σειράς Matt Groening σπούδασε φιλοσοφία στο κολέγιο, αλλά κανείς από τους συμμετέχοντες στο βιβλίο δεν πιστεύει πως υπάρχει μία βαθύτερη υποβόσκουσα φιλοσοφία πίσω από το καρτούν του. Ο τίτλος του βιβλίου δεν είναι «Η φιλοσοφία του The Simpsons» ή «Το The Simpsons ως φιλοσοφία»˙ είναι «Οι Simpsons και η Φιλοσοφία». Δε μας ενδιαφέρει να αποκαλύψουμε το νόημα που ήθελε να δώσει ο Groening και η ομάδα σεναριογράφων και καλλιτεχνών του «The Simpsons» στη σειρά. Αντίθετα, υπογραμμίζουμε τη φιλοσοφική σημασία του «The Simpsons», όπως εμείς την αντιλαμβανόμαστε. Κάποιες από τις εκθέσεις αυτού του βιβλίου είναι οι σκέψεις ακαδημαϊκών για μία σειρά που τους αρέσει και η οποία πιστεύουν πως έχει κάτι να πει για μία πλευρά της φιλοσοφίας. Για παράδειγμα, ο Daniel Barwick καταπιάνεται με τον φιλάργυρο Mr. Burns ώστε να καθορίσει αν μπορούμε να διδαχθούμε κάτι για τη φύση της ευτυχίας από τη δυστυχία του Burns. Άλλοι εξερευνούν τη σκέψη ενός φιλοσόφου, εστιάζοντας σε έναν από τους χαρακτήρες. Για παράδειγμα, ο Mark Conard θέτει το ερώτημα, μπορεί η απόρριψη της παραδοσιακής ηθικής από τον Νίτσε να δικαιολογήσει την κακή συμπεριφορά του Bart; Ταυτόχρονα, άλλοι χρησιμοποιούν τη σειρά ως ένα όχημα για να αναπτύξουν φιλοσοφικά θέματα με έναν τρόπο που είναι προσιτός σε κάποιον μη ειδικό. Για παράδειγμα, ο Jason Holt εξερευνεί την «Υποκρισία του Springfield» για να καθορίσει το κατά πόσο η υποκρισία είναι πάντα ανήθικη.