«Δεν υπάρχει πανδημία»: Στην πρωτεύουσα της συνωμοσιολογίας για τον κοροναϊό στη Βρετανία

Όπως και πολλοί άλλοι κάτοικοι της αγγλικής πόλης Τόουτνς και των γύρω περιοχών στο Ντέβον, ο 70χρονος Ντέιβιντ έχει τις δικές του θεωρίες για τον κοροναϊό και την προέλευσή του. Καθισμένος στην πολυθρόνα του σπιτιού του, περιγράφει στον Guardian τη μυστική συνωμοσία που εφηύρε τον κοροναϊό για να επιβάλει μια παγκόσμια απολυταρχική κυβέρνηση σε μια σκιώδη προσπάθεια να συντρίψει την ελευθερία. Καθώς κοιτάζει την αρχική του σελίδα στο Facebook, όπου άνοιξε πρόσφατα λογαριασμό, δείχνει αναρτήσεις πολλών ακόμη χρηστών με αντίστοιχες πεποιθήσεις.

Ο Ντέιβιντ απέκτησε πρόσφατα πολλές από αυτές τις απόψεις. Όταν ξέσπασε η πανδημία, άρχισε να αναζητά απαντήσεις. «Είμαι φίλους με μερικούς ανθρώπους που αναζητούν ενεργά το τι συμβαίνει. Έκανα γρήγορα επαφές και με άλλους μέσα από το internet».

Αντιτίθεται με πάθος στο 5G, αφού πιστεύει ότι οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας είτε μεταδίδουν τον ιό, είτε μειώνουν τις άμυνές μας απέναντί του. Όπως εξηγεί στον Guardian, δεν σκοπεύει να κάνει το εμβόλιο, αφού μέσα από αυτό θα εισάγονταν στον οργανισμό του νανοσωματίδια μέσω των οποίων αυτή η συνωμοσία θα μπορούσε να τον ελέγχει.

Φόβοι για χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού

Τέτοιου είδους απόψεις δεν αποτελούν τον κανόνα, όμως δεν είναι καθόλου σπάνιες στη Βρετανία. Βουλευτές έχουν προειδοποιήσει ότι η παραπληροφόρηση για την πανδημία εξαπλώνεται «σαν ιός», επειδή η χώρα εξακολουθεί να μη διαθέτει νομικό πλαίσιο μέσω του οποίου να μπορεί να ελέγξει τα κοινωνικά δίκτυα. Το πρόβλημα προϋπήρχε της πανδημίας, ήρθε όμως στο επίκεντρο των διεθνών ανησυχιών από τη στιγμή που ανακοινώθηκε ότι ένα εμβόλιο για τον κοροναϊό θα μπορούσε να εγκριθεί άμεσα, με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών να δείχνουν ότι το πειραματικό εμβόλιο της Pfizer έχει πάνω από 90% αποτελεσματικότητα.

Ανησυχίες έχουν δημιουργηθεί για τα ποσοστά του πληθυσμού που θα έκανε πράγματι ένα τέτοιο εμβόλιο, αφού οι ψευδείς ισχυρισμοί γύρω από αυτό ενδέχεται να αποτρέψουν τους ανθρώπους. «Η παραπληροφόρηση για τα εμβόλια υπάρχει ήδη από την ανάπτυξη των πρώτων εμβολίων», εξήγησε τη Δευτέρα ο αναπληρωτής αρχίατρος της Αγγλίας, καθηγητής Τζόναθαν Βαν-Ταμ. «Και είναι ακριβώς αυτό. Παραπληροφόρηση».

Μια πόλη με ροπή στις θεωρίες συνωμοσίας

Οι κάτοικοι του Τόουτνς είναι γνωστοί για την αμφισβήτηση του «συμβατικού αφηγήματος», τονίζει στον Guardian η δήμαρχος της πόλης, Τζάκι Χόντγκσον. Ήδη οι εμβολιασμοί των παιδιών έως πέντε χρονών με το MMR κυμαίνονται στο 78% στην πόλη, σύμφωνα με στοιχεία της περιόδου 2018-19, δηλαδή πολύ χαμηλότερα από τον εθνικό στόχο του 95%. Πέρσι, διαμαρτυρόμενοι κάτοικοι έπεισαν το δημοτικό συμβούλιο να αναστείλει την εγκατάσταση κεραίων 5G, εξαιτίας της θεωρίας συνωμοσίας που υποστηρίζει ότι βλάπτουν την ανθρώπινη υγεία.

Από το ξέσπασμα της πανδημίας, φυλλάδια για τους κινδύνους της χρήσης μάσκας μοιράζονται στην πόλη από πόρτα σε πόρτα. Κάθε εβδομάδα, υπάρχει προγραμματισμένη σύσκεψη στην οποία συζητιούνται θεωρίες για την προέλευση του ιού, ενώ από τον Αύγουστο οι διαδηλώσεις στο κέντρο της πόλης έχουν καταστεί συνηθισμένο φαινόμενο.

Η Χόντγκσον τονίζει ότι ορισμένοι από τους ανθρώπους που μοιράζουν φυλλάδια κατά των μασκών έχουν γίνει πιο πιεστικοί: «Βάζουν τα φυλλάδια στο χέρι των περαστικών. Ένας επέμεινε να μου δώσει φυλλάδιο και εγώ του είπα ότι είναι ασυνείδητος που δεν ενθαρρύνει τους ανθρώπους να φορούν μάσκες».

«Οι άνθρωποι συγκεντρώνονται όλο και περισσότερο από την έναρξη της πανδημίας… Κάνουν διαδηλώσεις τα απογεύματα του Σαββάτου στην εμπορική πλατεία και δημιουργούν προβλήματα στους εμπόρους».

Το δημοτικό συμβούλιο αντιμετώπισε δυσκολίες ακόμη και στην προσπάθειά του να πεζοδρομήσει μέρος ενός κεντρικού δρόμου εξαιτίας των αντιδράσεων των συνωμοσιολόγων.

Ανίερες συμμαχίες

Ο Πίτερ Σιρν, εκδότης του Totnes Pulse, ενός κοινοτικού μη-κερδοσκοπικού περιοδικού, δήλωσε στον Guardian: «Υπάρχει μια ομάδα στο Facebook για τους κατοίκους και η ατμόσφαιρα έχει γίνει εξαιρετικά επιθετική και εριστική, με τους ανθρώπους να μαλώνουν. Αυτό που συνέβη είναι ότι οι άνθρωποι που κρύβονταν πίσω από τα αφηγήματα του QAnon (ενός παγκόσμιου κινήματος που υποστηρίζει ότι υπάρχει ένα υπόγειο δίκτυο σατανιστών πολιτικών και διασήμων που κακοποιεί παιδιά), έχει έρθει σε στενή επαφή με την ακροαριστερά. Κατά κάποιο τρόπο έχει κλείσει ένας πλήρης κύκλος».

Ένας από τους κατοίκους που δεν πιστεύουν στη χρήση μάσκας είναι και ο Στιβ, που εργάζεται ως φυσιοθεραπευτής. «Οι μάσκες χρησιμοποιούνται για να διατηρήσουν το φόβο, αφού είναι προφανές ότι δεν έχουμε πανδημία», υποστηρίζει.

«Όταν κοιτάζεις προσεκτικά τις στατιστικές… ο μέσος όρος θανάτου από τον ιό ξεπερνά το προσδόκιμο ζωής. Η ψυχική υγεία υποφέρει, η οικονομία καταστρέφεται, και ξέρουμε τι συμβαίνει όταν η οικονομία είναι σε ύφεση: Οι άνθρωποι πεθαίνουν».

Μάχη με την παραπληροφόρηση

Μια δυσπιστία απέναντι στην επικρατούσα άποψη κυβέρνησης και επιστημόνων γύρω από την πανδημία παρατηρείται σε όλη τη χώρα. Έρευνα του Μαΐου, που χρηματοδοτήθηκε από το Oxford Health BRC, έδειξε ότι το 60% των ενηλίκων πιστεύουν σε κάποιο βαθμό ότι η κυβέρνηση παραπλανά τον πληθυσμό για τις αιτίες που προκάλεσαν τον ιό. «Δεν πολεμάμε μόνο τον κοροναϊό», δήλωσε τον Αύγουστο ο επικεφαλής του ΠΟΥ, Τέντρος Άντανομ Γκεμπρεγιέσους. «Πολεμάμε και με τα τρολ και τους συνωμοσιολόγους που διασπείρουν ψευδείς ειδήσεις και υπονομεύουν την απόκριση στην πανδημία».

Στην αρχή του καλοκαιριού, κάτοικοι του Τόουτνς και της ευρύτερης περιοχής ανέφεραν ότι βρήκαν κάτω από την πόρτα τους φυλλάδια που υποστήριζαν ότι η χρήση μάσκας είναι καταστροφική για την υγεία. Ισχυρίζονταν ότι η χρήση τους συνδέεται με την αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα και την αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Η Κάρολ Μπούλανγκερ, συμβουλευτική νοσηλεύτρια στο Royal Devon and Exeter NHS foundation trust, τονίζει ότι ο κοροναϊός είναι μια «σοβαρή ασθένεια» που «οι άνθρωποι πρέπει να αντιμετωπίζουν με σοβαρότητα».

«Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι έχει κατασκευαστεί σε εργαστήριο και ότι πρόκειται για κάποια τρομερή συνωμοσία, όμως έχουμε κοροναϊό στην περιοχή, και στη χώρα, και στον πλανήτη. Προκαλεί μεγάλο αριθμό κρουσμάτων και θανάτων στον πληθυσμό», συνεχίζει.

Αν και η ευρύτερη περιοχή έχει το χαμηλότερο ποσοστό θανάτων σε σχέση με κάθε άλλη στην Αγγλία, ο ρυθμός μετάδοσης αυξάνεται σταθερά από τον Σεπτέμβριο, με 736 νέα κρούσματα μεταξύ της 1^ης και της 7^ης Νοεμβρίου. Συνολικά, έχουν υπάρξει 5.935 κρούσματα.

Τι πυροδοτεί τις θεωρίες συνωμοσίας;

Η Μπούλανγκερ αναφέρει ότι στην περιοχή επικρατεί σύγχυση ακριβώς εξαιτίας του χαμηλού αριθμού των κρουσμάτων, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού εργάζεται στην τεράστια βιομηχανία του τουρισμού της περιοχής, με την πανδημία να έχει επιφέρει τεράστιο πλήγμα στις επιχειρήσεις. Ωστόσο, προσθέτει ότι θα πρέπει να επικρατήσει προσοχή, αφού η περιοχή χαρακτηρίζεται και από πολύ υψηλό ποσοστό ηλικιωμένων, οι οποίοι κινδυνεύουν περισσότερο από τον ιό.

Σημειώνει, επίσης, ότι η χωρητικότητα των νοσοκομείων στην περιοχή είναι περιορισμένη, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα ακόμη και από την φυσιολογικά αυξημένη πίεση του χειμώνα, που φέτος θα είναι μεγαλύτερη λόγω του νέου ιού. Επομένως, οι πολίτες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την κατάσταση με σοβαρότητα.

«Οι περισσότεροι άνθρωποι με τους οποίους είμαι σε επαφή, είτε έχουν τον ιό είτε τον έχουν περάσει… ή οι συγγενείς τους νοσηλεύονται σε ΜΕΘ εξαιτίας τους. Και αυτός είναι ο χειρότερος τρόπος να καταλάβει κανείς ότι η ασθένεια είναι πραγματική και όχι μια απάτη».