Το μήνυμα και ο κίνδυνος

Αργά ή γρήγορα το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης θα είναι γεγονός, παρά τις  αντιδράσεις που εκδηλώνονται τώρα από βόρειες χώρες της ΕΕ. Και αυτό, σε κάθε περίπτωση, αλλάζει τα δεδομένα στην Ευρώπη. Οχι μόνο γιατί θα αντιμετωπιστούν πιο γρήγορα και αποτελεσματικά οι επιπτώσεις στις ευρωπαϊκές οικονομίες από την πανδημία, αλλά και γιατί ανοίγονται νέοι δρόμοι στην πορεία προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Για τη χώρα μας, οι εξελίξεις αυτές είναι αναμφισβήτητα ιδιαίτερα θετικές. Πολύ περισσότερο καθώς η Ελλάδα προβλέπεται ότι θα πάρει ένα γενναίο ποσό χρηματοδοτήσεων ύψους 32 δισ. ευρώ από το συνολικό πακέτο. Ενσωματώνουν, όμως, ένα ισχυρό μήνυμα και έναν κρυφό κίνδυνο, όπως επισημαίνουν έγκυροι οικονομικοί παράγοντες και αναλυτές.

Το μήνυμα είναι το εξής: Η Ευρώπη δεν πρόκειται να αφήσει την Ελλάδα να μπει σε νέες περιπέτειες χρεοκοπίας. Το πακέτο των ευρωπαϊκών κονδυλίων ύψους 32 δισ. ευρώ προς τη χώρα μας, αυτό ακριβώς υποδηλώνει. Με το ποσό αυτό, η προοπτική μιας χρεοκοπίας λόγω κορωνοϊού και όχι μόνο, φεύγει από το τραπέζι. Το ίδιο, ακριβώς, μήνυμα στέλνει και η ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα αγορών της ΕΚΤ. Βρυξέλλες, Βερολίνο, Παρίσι και Φρανκφούρτη έχουν λάβει αποφάσεις στήριξης της Ευρώπης και σ’ αυτές εντάσσεται και η χώρα μας, κάτι που δεν ήταν δεδομένο ούτε το 2010, ούτε αργότερα με την «περήφανη διαπραγμάτευση» πριν έρθει το τρίτο Μνημόνιο.

Αλλά και ο κίνδυνος που ελλοχεύει είναι ο εξής: Το κλίμα ευφορίας, που δημιουργεί η προοπτική των γενναίων χρηματοδοτήσεων από την Ευρώπη, να στείλει το λάθος μήνυμα: ότι με τα χρήματα αυτά θα λυθούν, ως διά μαγείας, αμέσως τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. Πράγματι, τα κονδύλια αυτά είναι άκρως απαραίτητα, αφενός για να κλείσουν οι μεγάλες πληγές του κορωνοϊού σε διάφορους τομείς της οικονομίας και αφετέρου για να δρομολογηθεί η επανεκκίνηση της ανάπτυξης έπειτα από τη βαθιά φετινή ύφεση. Πρόκειται για μια μεγάλη ανάσα ρευστότητας και οικονομικής στήριξης η οποία δεν θα έρθει χωρίς κόπο και απαιτητική δουλειά. Χρειάζεται να υποβληθούν συγκεκριμένα επενδυτικά σχέδια για να μη χαθούν πολλά από τα χρήματα αυτά,  όπως μας διδάσκει η εμπειρία από το ΕΣΠΑ. Απ’ την άλλη δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να νομίσουμε ότι αυτά αρκούν για να έρθει η ανάπτυξη που θέλουμε. Η τωρινή ευφορία δεν πρέπει να θολώνει τη μεγάλη ανάγκη για βαθιές μεταρρυθμίσεις σε όλα τα επίπεδα: στον δημόσιο τομέα που εξακολουθεί να είναι ο μεγάλος ασθενής, στο φορολογικό σύστημα που παραμένει άδικο και συνεχίζει να τροφοδοτεί τη μαύρη εργασία και τη φοροδιαφυγή, στον τρόπο λειτουργίας της αγοράς που συνεχίζει να βάζει τρικλοποδιές στις επενδύσεις.

Μόνον έτσι η Ελλάδα θα μπορέσει τα επόμενα χρόνια να κεφαλαιοποιήσει τη μεγάλη διεθνή αναγνώριση που πέτυχε στην εποχή του κορωνοϊού και να αλλάξει, πραγματικά, επίπεδο. Οσο για αυτούς που θέλουν να βλέπουν παντού χρεοκοπίες και Μνημόνια θα καταντήσουν γραφικοί.