Επικίνδυνοι λαϊκισμοί

Αναστάτωση και έντονο προβληματισμό έχει προκαλέσει στους ευρωπαϊκούς κύκλους η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης με την οποία αμφισβητείται η νομιμότητα του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Η Κεντρική Τράπεζα απέφυγε να απαντήσει επί της ουσίας στην απόφαση του γερμανικού Δικαστηρίου, ξεκαθαρίζοντας προς κάθε κατεύθυνση ότι θα συνεχίσει την ανεξάρτητη πολιτική της με σκοπό τη σταθερότητα του ευρώ. Ορθώς το έκανε, αφού δεν είναι υπόλογη σε κανένα Δικαστήριο χώρας-μέλους της ΕΕ, αλλά τα πράγματα δεν είναι αθώα, κρύβουν παγίδες και δεν τελειώνουν στο σημείο αυτό.

Κορυφαίοι νομικοί κύκλοι και έγκυροι οικονομικοί παράγοντες με πολύπλευρη γνώση του ευρωπαϊκού κεκτημένου αποδίδουν στην απόφαση αυτή προσπάθεια γερμανικών κύκλων να αμφισβητηθεί η ανεξαρτησία της ΕΚΤ η οποία, με βάση την Ευρωπαϊκή Συνθήκη, είναι αποκλειστικά υπεύθυνη να καθορίζει και να ασκεί τη νομισματική πολιτική διασφαλίζοντας τη σταθερότητα του ευρώ. Και παράλληλα για πρώτη φορά, όπως εξηγούν οι ίδιοι παράγοντες, με την απόφαση αυτή Δικαστήριο μιας χώρας-μέλους της ΕΕ αμφισβητεί την υπεροχή των αποφάσεων και του ίδιου του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Το οποίο με απόφασή του, ήδη από το 2018, είχε κρίνει ότι είναι νόμιμη η πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ η οποία μέσω των αγορών ομολόγων όλων των κρατών-μελών έχει κρατήσει σε χαμηλά επίπεδα τα επιτόκια δανεισμού τους από τις αγορές.

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι συνταγματικοί δικαστές της Καρλσρούης επιχειρούν να βάλουν τρικλοποδιά στην Ευρώπη. Αρκεί να θυμηθεί κανείς την αρνητική στάση τους και στο ελληνικό πρόγραμμα όταν η Μέρκελ και ο Σόιμπλε χρειάστηκε πολλές φορές να παρέμβουν για να λειάνουν τις αντιρρήσεις τους. Ολα δείχνουν ότι δεν θα είναι και η τελευταία, δεδομένου ότι μια «βαθιά» Γερμανία με έντονο λαϊκισμό δείχνει το πρόσωπό της στην προκειμένη περίπτωση μέσω των συνταγματικών δικαστών της Καρλσρούης.

Δέκα χρόνια μετά την κρίση χρέους που απείλησε την ευρωζώνη τα παθήματα δεν έχουν γίνει μαθήματα. Ο λαϊκισμός που φτάνει μέχρι την καταστρατήγηση των αρχών της Δημοκρατίας παραμένει μια μεγάλη απειλή στην Ευρωπαϊκή Ενοποίηση. Το ερώτημα είναι: Αν «νομιμοποιούνται» οι γερμανοί δικαστές να βγάζουν μία τέτοια απόφαση γιατί να μην κάνει το ίδιο και ο ούγγρος πρόεδρος Ορμπαν ή ο πολωνός Καζίνσκι που κατηγορούνται επισήμως από τις Βρυξέλλες ότι με αποφάσεις των δικαστηρίων στις χώρες τους καταργούν το κράτος Δικαίου, καταστρατηγούν την ανεξαρτησία των Αρχών και παραβιάζουν την Ευρωπαϊκή Συνθήκη. Αλλά ας μην πάμε μακριά. Με τον ίδιο τρόπο και ο Τσίπρας θα είχε καταφέρει να καρατομήσει τον Στουρνάρα από τη Διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος, κάτι το οποίο επιδίωξε αλλά βρήκε τείχος στη Φρανκφούρτη. Θα αρκούσε μια εγχώρια δικαστική απόφαση για να το πετύχει, αν η ΕΚΤ δεν ήταν ανεξάρτητη από τις όποιες επιθυμίες, μεθοδεύσεις, πολιτικές αποφάσεις και παρεμβάσεις των κυβερνήσεων. Αλλά και αν υποθέσουμε ότι στο μέλλον έρθει η ώρα να αυξηθούν τα επιτόκια του ευρώ, τότε η ΕΚΤ θα πρέπει να ρωτήσει το Δικαστήριο της Καρλσρούης;

Η αλήθεια είναι ότι ο λαϊκισμός είναι επικίνδυνος όπου και αν βρίσκεται, στη Γερμανία, στην Ιταλία, στην Ουγγαρία ή στην Ελλάδα. Και όσο υπάρχει θα απειλεί σοβαρά την πολύ αναγκαία σήμερα μεγαλύτερη και βαθύτερη ευρωπαϊκή ενοποίηση. Θα είναι πάντα εμπόδιο στην προσπάθεια της Ευρώπης να αλλάξει επίπεδο.