Αναδρομικά : Ο Γ. Κουτρουμάνης αναλύει τα νέα δεδομένα

Τεράστιο ζήτημα έχει ανοίξει με τα αναδρομικά για τις περικοπές των συντάξεων με τους παλιούς και τους νεότερους νόμους.

Μετά και τις πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας και ενώ αναμένεται να δημοσιοποιηθεί η τελική τους μορφή, η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο περίπλοκη.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Με τις αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου Επικρατείας τον Ιούνιο του 2015 κρίθηκαν αντισυνταγματικές ορισμένες από τις διατάξεις που προέβλεπαν περικοπές στις συντάξεις.

Συγκεκριμένα πρόκειται για τις διατάξεις των νόμων 4051/2012 και 4093/2012. Να θυμίσουμε ότι οι διατάξεις που κρίθηκαν αντισυνταγματικές αφορούσαν την περικοπή 12% για ποσά άνω των 1.300 ευρώ στις κύριες συντάξεις, τις περικοπές 10%, 15% και 20% για επικουρικές συντάξεις άνω των 200 ευρώ, τις επίσης κλιμακούμενες περικοπές σε κύριες συντάξεις από 5% μέχρι 20% όταν το άθροισμα κύριας και επικουρικής ήταν άνω των 1.000 ευρώ και τα δώρα εορτών.

Η Πολιτεία θα έπρεπε να συμμορφωθεί με βάση τις αποφάσεις του ΣτΕ, κάτι το οποίο δεν έγινε βεβαίως λόγω του μεγάλου δημοσιονομικού κόστους.

Το 2016 ψηφίστηκε ο νέος ασφαλιστικός νόμος, ο οποίος με τις πρόσφατες αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ κρίθηκε αντισυνταγματικός στα εξής βασικά σημεία:

Πρώτον, στον νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων για όσους υπέβαλαν αίτηση συνταξιοδότησης μετά τις 12/5/2016, δηλαδή από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του νόμου 4387/2016.

Δεύτερον, στον νέο τρόπο υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων, αλλά και στις μεγάλες περικοπές των επικουρικών από 1/6/2016, για όσους είχαν άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης άνω των 1.300 ευρώ.

Τρίτον, κρίθηκαν αντισυνταγματικές οι διατάξεις που αναφέρονται στις ασφαλιστικές εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών και των αγροτών.

Υπάρχουν και άλλες αποφάσεις οι οποίες έχουν κρίνει αντισυνταγματικές περικοπές στις συντάξεις, όπως αυτή του Ελεγκτικού Συνεδρίου που αφορά την εισφορά αλληλεγγύης των συνταξιούχων στο Δημόσιο ή η απόφαση με την οποία κρίθηκε αντισυνταγματική η περικοπή των μερισμάτων του ΜΤΠΥ. Υστερα από όλες αυτές τις αποφάσεις τίθενται ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα στα οποία περιμένουν απάντηση περίπου 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχοι.

Ερωτήματα

Πρώτο ερώτημα είναι αυτό που αφορά τις νέες νομοθετικές ρυθμίσεις που σχετίζονται με τη συμμόρφωση της Πολιτείας στις αποφάσεις του ΣτΕ. Αυτή την πρωτοβουλία θα αναλάβει οπωσδήποτε η κυβέρνηση και θα έχουμε τις αλλαγές πιθανόν τους πρώτους μήνες του 2020.

Το δεύτερο βασικό ερώτημα είναι τι γίνεται με τα αναδρομικά.

Απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι δύσκολο να υπάρξει σήμερα, γιατί δεν υπάρχει καταρχήν σαφής απάντηση για ποια αναδρομικά μιλάμε. Υπάρχουν νομικοί οι οποίοι υποστηρίζουν ότι για τους παλαιούς συνταξιούχους, μετά την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, περιορίζονται οι διεκδικήσεις των αναδρομικών στο δεκάμηνο, και συγκεκριμένα στην περίοδο από Ιούνιο του 2015 μέχρι Μάιο του 2016, ενώ είναι ισχυρή και η άποψη ότι τα αναδρομικά αφορούν όλη την περίοδο μέχρι 31/12/2018.

Προσφυγές

Για τους νέους συνταξιούχους οι αποφάσεις του ΣτΕ αναφέρονται σε μη καταβολή αναδρομικών, ωστόσο δεν υπάρχει απάντηση στο ερώτημα τι γίνεται με τις περιπτώσεις που έχουν ήδη κατατεθεί προσφυγές για διεκδίκηση αναδρομικών.

Το συμπέρασμα είναι ότι δεν έχουμε ακόμη ένα ξεκάθαρο τοπίο και για τις νέες ρυθμίσεις αλλά και για το τι θα γίνει με τα αναδρομικά.

Το βέβαιο είναι ότι η κυβέρνηση έχει οπωσδήποτε να χειριστεί ένα πολύ δύσκολο θέμα.

Από τη μια πλευρά, δεν μπορεί να αγνοήσει τις αποφάσεις των ανωτάτων δικαστηρίων.

Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να κινηθεί εντός των δημοσιονομικών δυνατοτήτων που υπάρχουν.

Σε κάθε περίπτωση τα βάρη και τα όποια οφέλη θα πρέπει να κατανεμηθούν κατά τρόπο δίκαιο.