Γιουκία Αμάνο: Ο ευγενικός και πράος ιάπωνας διπλωμάτης

Πέθανε σε ηλικία 72 ετών ο γενικός διευθυντής της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (IAEA) Γιουκία Αμάνο, ο οποίος αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας, όπως ανακοίνωσε ο διεθνής οργανισμός.

Ο ευγενικός και πράος ιάπωνας διπλωμάτης ανέλαβε την διεύθυνση της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας το 2009. Διαδέχθηκε τον Αιγύπτιο Μοχάμεντ ΕλΜπαραντέι, γνωστό για τις συγκρούσεις του με αμερικανούς αξιωματούχους για το Ιράν.

Ο Γιουκία Αμάνο διορίσθηκε εκ νέου το 2017 για τετραετή θητεία, η οποία επρόκειτο να λήξει στις 30 Νοεμβρίου 2021. Ωστόσο, διπλωμάτες δήλωσαν την περασμένη βδομάδα ότι επρόκειτο να παραιτηθεί νωρίτερα λόγω προβλημάτων υγείας.

Οι αρμοδιότητες της IAEA περιλαμβάνουν την παρακολούθηση και εποπτεία των ιρανικών πυρηνικών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο της διεθνούς συμφωνίας του 2015 για τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης. Ο Γιουκία Αμάνο εξηγούσε συχνά και με έμφαση ότι το έργο του οργανισμού είναι τεχνικής και όχι πολιτικής φύσεως, αλλά η απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να αποχωρήσει από την συμφωνία επιβάρυνε τις ήδη ισχυρές πολιτικές πιέσεις επί του ίδιου και επί της Επιτροπής. Η απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ προκάλεσε αντιπαράθεση ανάμεσα στην Τεχεράνη και την Ουάσινγκτον, η οποία επέβαλε και πάλι τις κυρώσεις κατά του Ιράν.

Ο Γιουκία Αμάνο δήλωνε ότι η διασπορά ατομικών όπλων και η εξάπλωση της πυρηνικής τρομοκρατίας αποτελούν αυξανόμενο κίνδυνο για την διεθνή κοινότητα. «Δεν είναι πιθανή η αντιστροφή αυτής της τάσης, αλλά μάλλον θα συνεχίσει να αυξάνεται», έλεγε.

Γεννημένος το 1947, αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Τόκιο. Υπηρέτησε επί τρεις δεκαετίες στις ιαπωνικές υπηρεσίες του υπουργείου Εξωτερικών ως ειδικός σε θέματα διεθνούς αφοπλισμού και μη διασποράς των πυρηνικών όπλων. Υπηρέτησε ως πρόεδρος του συμβουλίου των Κυβερνητών της IAEA στην περίοδο 2005-2006, όταν ο οργανισμός και ο ΕλΜπαραντέι τιμήθηκαν από κοινού με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Ο Αμάνο έλαβε το βραβείο εκ μέρους της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας.