Υποτιμώντας το κοινό

Το αισθανόμαστε όλοι πως τα πράγματα δεν πάνε καλά με την ενημέρωση, έχουμε όμως και στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι υπάρχει πρόβλημα: μόνο 27% των συμπολιτών μας εμπιστεύεται τις ειδήσεις, διαπιστώνει η παγκόσμια ετήσια έρευνα του Reuter’s Institute του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που τα αποτελέσματά της για το 2019 κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να τα βρει στον ιστότοπο της «ΔιαΝΕΟσις». Η αρνητική αυτή κρίση αφορά συλλογικά όλα τα μέσα επικοινωνίας, έντυπα, ηλεκτρονικά ψηφιακά. Από τις 37 χώρες του πλανήτη που καλύπτει η έρευνα, μόνο οι κάτοικοι της Νότιας Κορέας και της Γαλλίας είναι πιο δύσπιστοι – η φετινή δραματική πτώση της Γαλλίας τόσο χαμηλά, οφείλεται μάλλον στον τρόπο ειδησεογραφικής κάλυψης των Κίτρινων Γιλέκων, εκτιμούν οι ερευνητές. Ελλάδα και Νότια Κορέα βρίσκονταν στον πάτο και πέρυσι.

Η έρευνα του Reuter’s Institute επικεντρώνεται στην ψηφιακή ειδησεογραφία, αλλά το δείγμα (αντιπροσωπευτικό του 70% του πληθυσμού που στην Ελλάδα έχει πρόσβαση στο ιντερνέτ) ρωτήθηκε και για αναλογικά μέσα, εφημερίδες και σταθμούς – μετά βίας τα μέσα περνούν τη βάση στην εκτίμηση του κοινού, η βαθμολογία των δεκαπέντε πρώτων όλων των κατηγοριών είναι μεταξύ 5-6 με άριστα το 10 από το γενικό κοινό· αλλά και όσοι καταφεύγουν σε αυτά για να ενημερωθούν, μόλις μία μονάδα παραπάνω τους δίνουν, από 6-7 τα βαθμολογούν.

Με τέτοιες επιδόσεις δεν είναι περίεργο που οι εφημερίδες έχουν χάσει κάπου 20% του αναγνωστικού τους κοινού εδώ και τρία χρόνια, ότι μόλις 7% πληρώνει συνδρομή για να διαβάζει ψηφιακές ειδήσεις από ιστότοπους που τις «κλειδώνουν» – το χαμηλότερο ποσοστό παγκοσμίως. Και 54% «αποφεύγει συχνά ή κάποιες φορές» να ενημερώνεται αφού δεν εμπιστεύεται τα μέσα επικοινωνίας, ενώ η μεγάλη πλειοψηφία των αναγνωστών ψηφιακών ειδήσεων τις βρίσκει στη τύχη, από τις μηχανές αναζήτησης και τα κοινωνικά δίκτυα: μόνο 28% πηγαίνει απευθείας σε ενημερωτικά sites της προτίμησής του. Για τούτο ενημερωνόμαστε από μεγάλο αριθμό ιντερνετικών πηγών, από 5-6 ιστοσελίδες εβδομαδιαίως. Που θα πει, δεν υπάρχουν πια πιστοί αναγνώστες, όπως αυτοί που κάποτε επέλεγαν την εφημερίδα «τους» η τον σταθμό «τους» για να ενημερωθούν από οργανισμούς και πρόσωπα που εμπιστεύονταν και εκτιμούσαν.

Προκύπτει, νομίζω, ότι το γνωστό κυνικό μότο «κανείς δεν έχασε ποτέ υποτιμώντας το κοινό του» είναι απολύτως λάθος: το κοινό βρίσκει κατώτερα των απαιτήσεών του τα μέσα – για τούτο ούτε τα διαβάζει ούτε πληρώνει ούτε δένεται με αυτά. Θα έλεγε κανείς ότι τα ελληνικά μέσα επικοινωνίας μοιάζουν περισσότερο με τις -όπως επανειλημμένα αποδείχθηκε- κατώτερες των περιστάσεων πολιτικές ελίτ παρά με τον πληθυσμό της χώρας.