Βενεζουέλα: Παιχνίδια εξουσίας στις πλάτες εκατομμυρίων πεινασμένων

Η σταθερή ροή των μεταναστών συνεχίζει να διασχίζει τη γέφυρα Τιέντιντας (συνδέει την Κολομβία με τη Βενεζουέλα), περιμένοντας στην ουρά για ένα πιάτο φαγητό που διανέμουν ανθρωπιστικές οργανώσεις.

Παρά την έντονη ζέστη, γυναίκες και παιδιά περιμένουν έξω από σημεία ελέγχου για να λάβουν επείγουσα ιατρική φροντίδα, φαινομενικά αγνοώντας τον μεγάλο γεωπολιτικό αγώνα που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Η συνοριακή πόλη Κούκουτα μέσα σε λίγες εβδομάδες έγινε το επίκεντρο της κλιμακούμενης αντιπαράθεσης μεταξύ του προέδρου της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, και του αντιπολιτευόμενου κόμματος.

Αυτό που θα συμβεί τις προσεχείς ημέρες -όταν ο Γκουαϊδό ελπίζει να μεταφέρει τόνους αμερικανικής βοήθειας ​​από τα σύνορα- θα μπορούσε να αλλάξει την ιστορία της χώρας. Στόχος του είναι να οδηγήσει τις προμήθειες στη Βενεζουέλα, φέρνοντας εκ νέου σε δεινή θέση τον Μαδούρο, ο οποίος απορρίπτει τη βοήθεια θεωρώντας τη πρόφαση για εισβολή των ΗΠΑ.

Στο πλαίσιο αυτό, ο 56χρονος ηγέτης έχει κλείσει τα σύνορα της χώρας με τη Βραζιλία, ενώ δεν αποκλείεται αντίστοιχη κίνηση στα σύνορα με την Κολομβία, όπου βρίσκεται ο μεγαλύτερος όγκος της.

Η «μάχη» πλέον για τη νόμιμη ηγεσία της Βενεζουέλας, η οποία περιελάμβανε χιλιάδες συλλαλητήρια, διεθνή διπλωματία και πετρελαϊκές κυρώσεις, επικεντρώνεται σε μια ιδιαιτέρως φυλασσόμενη αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας.

Ο ρόλος του στρατού

Μέχρι σήμερα, οι Ένοπλες Δυνάμεις υπό τις εντολές του Μαδούρο κατάφεραν να εμποδίσουν τις όποιες αποστολές ενίσχυσης να περάσουν τα σύνορα.

Παρά την αυξανόμενη δυσαρέσκεια στα στρατόπεδα, κυρίως λόγω της οικονομικής και ανθρωπιστικής κατάρρευσης, το καθεστώς Μαδούρο, το οποίο υποστηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις κουβανικές μυστικές υπηρεσίες, εξακολουθεί να ελέγχει με επιτυχία τον στρατό που έχει τον τελευταίο λόγο.

Βασικός στόχος των ΗΠΑ και του Γκουαϊδό στην όλη επιχείρηση είναι να δημιουργήσει το πρώτο από μια σειρά «ρηγμάτων» στις σχέσεις Μαδούρο – στρατού και η ανθρωπιστική βοήθεια είναι ο «δούρειος ίππος» για να επιτευχθεί αυτό.

Αξιωματούχοι των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας βρίσκονται ενώπιον ιστορικής απόφασης, αν θα επιτρέψουν την πολύ αναγκαία ανθρωπιστική βοήθεια ή θα την εμποδίσουν, ενδεχομένως με τη χρήση βίας, με την παρεμπόδισή της πάντως να θεωρείται από το διεθνές δίκαιο ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.

Από την πλευρά του, ο Χουάν Γκουαϊδό, ο οποίος θεωρεί την 23η Φεβρουαρίου ως ημέρα – ορόσημο, υποστηρίζει ότι η βοήθεια θα εισέλθει στη Βενεζουέλα «με τον ένα ή τον άλλο τρόπο» με τη βοήθεια περισσότερων από 600.000 εθελοντών.

«Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί… Είμαστε ειρηνικοί άνθρωποι, δεν έχουμε όπλα, δεν έχουμε τίποτα» δήλωσε ο Άντζερ Αλβαράδο, αντιπολιτευόμενος βουλευτής στο αμερικανικό δίκτυο CNBC, εκφράζοντας την ανησυχία ότι η παράδοση της ανθρωπιστικής βοήθειας μπορεί να μετατραπεί σε βίαιη.

Τα πιθανά σενάρια

Η στρατηγική του Μαδούρο ήταν να κερδίσει χρόνο μέχρι να «ατονήσουν» οι διαδηλώσεις εναντίον του και η διεθνής κοινότητα να περιορίσει την πίεσή της. Ωστόσο, αυτή αυξάνεται και ταυτόχρονα ο κλοιός για τον ηγέτη της Βενεζουέλας σφίγγει.

Υπό τα δεδομένα αυτά, εάν ο στρατός αφήσει τη βοήθεια να εισέλθει στη χώρα, θα θεωρηθεί ως υπονόμευση και αμφισβήτηση της ηγεσίας του Μαδούρο, με τα επόμενα βήματα να κρίνονται μετέωρα. Κι αυτό, διότι ανοίγει πλέον ο δρόμος για άμεση επέμβαση των ΗΠΑ και των συμμάχων με τη συνδρομή, πλέον, των Ενόπλων Δυνάμεων.

Αντιθέτως, αν η ανθρωπιστική βοήθεια μπλοκαριστεί, ο στρατός και το καθεστώς θα έρθουν σε πλήρη σύγκρουση με εκατομμύρια εξαθλιωμένους πολίτες της Βενεζουέλας, δίνοντάς τους περισσότερους λόγους για κλιμάκωση της σύγκρουσης.

Ένα σενάριο, όμως, το οποίο μπορεί να θεωρηθεί το χειρότερο για τον Μαδούρο αυτή τη στιγμή, καθώς ποτέ δεν ήταν σε δυσμενέστερη θέση.

Την ίδια ώρα, αν και συγκεντρώνει λίγες πιθανότητες, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει κάποια «τρίπλα» της τελευταίας στιγμής από τον 56χρονο ηγέτη, σε μια προσπάθεια να χρησιμοποιήσει την ανθρωπιστική βοήθεια προς όφελός του. Ίσως, σε αυτό το πλαίσιο κινείται και η συμφωνία να λάβει χρηματοδότηση ύψους 2 δις. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η είσοδος και η διανομή της αμερικανικής ανθρωπιστικής βοήθειας έχει μετατραπεί σε ένα μακάβριο μπρα ντε φερ στις πλάτες εκατομμυρίων πεινασμένων και εξαθλιωμένων πολιτών, με την πορεία προς την ανάκαμψη της χώρας, ακόμη και με ενδεχόμενη ανατροπή του Μαδούρο, να κρίνεται αβέβαιη.