Guardian: Πώς η Κρήτη έδιωξε τη Χρυσή Αυγή

Στους δασκάλους και τους ακτιβιστές του Ηρακλείου για τη δράση τους κατά της Χρυσής Αυγής αφιερώνει σημερινό του άρθρο ο βρετανικός Guardian.

«Οι ιδέες τους δεν έχουν θέση εδώ: Πώς η Κρήτη έδιωξε τη Χρυσή Αυγή», τιτλοφορείται το ρεπορτάζ της Τζέσικα Μπέιτμαν στη βρετανική εφημερίδα.

«Δύο από τους 13χρονους μαθητές μου είχαν οικογενειακά προβλήματα. Η Χρυσή Αυγή τους προσέγγισε σε καφετέριες και το γυμναστήριο. Εμφανίστηκαν ως προστάτες. Τους κέρασαν καφέ και τους έκαναν μαθήματα πάνω στην ελληνική ιστορία» αναφέρει η Μαρία Οικονομάκη, δασκάλα της τοπικής κοινωνίας.

«Μετά ήρθε η βία και το μαχαίρωμα δύο Πακιστανών εργατών. Τότε σκέφτηκαν: “Θεέ μου, τι συμβαίνει σ’ αυτή τη γειτονιά;» συνεχίζει.

«Παρά τις επιθέσεις, η ΧΑ θα μπορούσε να έχει διατηρήσει την επιρροή της στο Ηράκλειο, ή ακόμα και να την εμβαθύνει, αν δεν είχαν αποφασίσει οι πολίτες να αντιδράσουν», τονίζει ο Guardian.

Σε μια προσπάθεια ιστορικής αναδρομής της ακροδεξιάς οργάνωσης, ο βρετανικός Guardian αναφέρει ότι σχηματίστηκε το 1980 και παρέμενε στο περιθώριο μέχρι που άρχισε η κρίση στην Ελλάδα το 2009 και το αφήγημά της βρήκε απήχηση στα αυτιά των απογοητευμένων ψηφοφόρων. Έτσι κατέληξε να γίνει τρίτη δύναμη στην ελληνική Βουλή και να ιδρύσει και μια παραστρατιωτική πτέρυγα που εξαπέλυε συχνά επιθέσεις κατά μεταναστών και πολιτικών αντιπάλων.

«Επειδή [η Χρυσή Αυγή] είναι ένα κίνημα βάσης, η τοπική υποστήριξη είναι θεμελιώδης για την επιτυχία της», εξηγεί η επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Reading, Δάφνη Χαλικιοπούλου. «Στόχευε περιοχές, όπου γνώριζε ότι θα μπορούσε να οικοδομήσει μια καλή παρουσία και επέκτεινε σημαντικά την οργάνωσή της».

Το αντιφασιστικό κίνημα της Κρήτης αγωνίστηκε αρχικά να αμυνθεί.

«Η φιλοσοφία μας είναι ότι ποτέ μην αφήνετε την άκρα δεξιά ‘’κερδίσει’’ τον δημόσιο χώρο», λέει ο Κωνσταντίνος, ένας μαχητικός αντιφασιστής. «Σε θερμότερες χώρες όπως η Ελλάδα, ο δημόσιος χώρος είναι όπου η εργατική τάξη περνάει τη ζωή της. Όπου υπάρχουν φασίστες, πρέπει να κάνετε αισθητή και την παρουσία σας.

Έτσι, όταν ανακάλυψαν το νέο γραφείο, ο Κωνσταντίνος και άλλοι ακτιβιστές κανόνισαν μια συνέλευση. «Υπήρξε μια γενική συναίνεση ότι οι άνθρωποι δεν ήθελαν την Χρυσή Αυγή στην περιοχή», λέει, «αλλά δεν ήρθαν αρκετά άτομα για να στηρίξουν τη συνέλευση. Συνειδητοποιήσαμε ότι δεν μπορούσαμε να έχουμε παρουσία στην περιοχή όλη την ώρα. Προσπαθήσαμε να τους παρακολουθήσουμε, αλλά δεν μπορούσαμε να κάνουμε πολλά».

«Η Κρήτη υπέφερε πολλά από τους Ναζί»

Όλα όμως άλλαξαν το Σεπτέμβριο του 2012 με τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, που πυροδότησε διαδηλώσεις και προκάλεσε τη σύλληψη του αρχηγού της ΧΑ, Ν. Μιχαλολιάκου και 18 βουλευτών, η δίκη των οποίων συνεχίζεται.

«Πριν συμβεί αυτό, πολλοί είχαν τη γνώμη “δεν φοβόμαστε τη Χρυσή Αυγή, απλώς πρέπει να τους μορφώσουμε”», είπε ο 27χρονος ακτιβιστής Χάρης Ζαφειρόπουλος του Νέου Αριστερού Ρεύματος στον Guardian.

Ακτιβιστές όπως ο Ζαφειρόπουλος ακολούθησαν μια νέα στρατηγική: βγήκαν στους δρόμους και μιλούσαν δημοσίως για τον φασισμό και γιατί πρέπει να αντιμετωπιστεί. «Κάθε Σαββατοκύριακο πηγαίναμε στη γειτονιά και μιλούσαμε στους ανθρώπους», είπε. «Η Κρήτη υπέφερε πολλά από τους Ναζί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κάηκαν ολόκληρα χωριά. Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε στον κόσμο τι είχε συμβεί παλαιότερα και τι συμβαίνει τώρα».

Στο μεταξύ, σ’ ολόκληρο το νησί δάσκαλοι κινητοποιήθηκαν για το πρόβλημα της ριζοσπαστικοποίησης στα σχολεία. «Οι φασίστες κινούνταν έξυπνα και ύπουλα μέσα στη μαθητική κοινότητα, που δεν καταλάβαμε τι συνέβαινε στην αρχή», είπε ο Φώτης Μπιχάκης, ιδρυτής του Κρητικού Συνδέσμου Αντιφασιστών Δασκάλων. «Ήταν εύκολο να χειραγωγηθούν νέοι μαθητές, που ένιωθαν απογοητευμένοι».

«Ο κρυφός φασισμός είναι πιο επικίνδυνος»

Έτσι οι δάσκαλοι συνεργάστηκαν για να προετοιμάσουν μαθήματα ιστορίας χωρίς εθνικιστική χροιά, αντιμετωπίζοντας τις φασιστικές ιδεολογίες και την επόμενη άνοιξη 56 σχολεία μετείχαν σε αντιφασιστικό φεστιβάλ.

«Προσπαθήσαμε να κάνουμε τη ΧΑ να καταλάβει ότι οι ιδέες της δεν είχαν πέρασε στην περιοχή μας. Κι έτσι νικήσαμε», είπε.

Τον Απρίλιο του 2018, ο Κωνσταντίνος και περίπου 70 άλλοι αντιφασιστές διοργάνωσαν νυκτερινή επίθεση στο γραφείο της ΧΑ στο Ηράκλειο. «Καταστρέψαμε τα πάντα αξίας» λέει. «Πιστεύουμε ότι ήταν το τελευταίο οχυρό γι ‘αυτούς».

Πράγματι, η Χρυσή Αυγή μάζεψε τα πράγματά της κι έφυγε δύο εβδομάδες αργότερα.

Η κ. Χαλικιοπούλου πιστεύει ότι ο αντιφασιστικός ακτιβισμός, όπως αυτός στην Κρήτη, μπορεί να αποδώσει «σε τοπικό επίπεδο. Αλλά η αντίσταση δεν μπορεί και δεν πρέπει να περιοριστεί στην αντιφασιστική Αριστερά. Χρειαζόμαστε κάτι σε πιο οργανωμένο, κυρίαρχου ρεύματος επίπεδο», λέει.

Για την κ. Οικονομάκη η μάχη δεν έχει τελειώσει: «Η κρίση», λέει, «δεν έχει περάσει κι ο κόσμος εξακολουθεί να θέλει να ρίξει σε κάποιον το φταίξιμο. Ο κρυφός φασισμός είναι πιο επικίνδυνος».