Οι παγκρεατικοί όγκοι συμπεριφέρονται σαν αγριόχορτα για να αναπτυχθούν

Όπως ένα αγριόχορτο πρέπει να βρει γόνιμο έδαφος και νερό για να αναπτυχθεί, έτσι και οι καρκινικοί όγκοι βασίζονται στο σωστό περιβάλλον για να μπορέσουν να «ανθίσουν». Αμερικανοί ερευνητές τεκμηριώνουν πως το μικροπεριβάλλον (γειτονικοί ιστοί, ανοσοκύτταρα, αιμοφόρα αγγεία και εξωκυττάρια μήτρα) του όγκου παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξή του.

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσαν στο επιστημονικό έντυπο Proceedings of the National Academy of Sciences, οι ερευνητές του Ινστιτούτου Salk εντόπισαν πως σήματα από το μικροπεριβάλλον ενθαρρύνουν τους παγκρεατικούς όγκους να αναπτυχθούν, τροποποιώντας τον μεταβολισμό τους. Η εμπλοκή αυτή της σηματοδότησης μπορεί να επιβραδύνει τον καρκίνο του παγκρέατος.

«Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι από τους πιο θανατηφόρους και δυστυχώς όχι επαρκώς μελετημένος όταν πρόκειται για την επικοινωνία του με το μικροπεριβάλλον του. Η μελέτη μας ανοίγει έναν τελείως νέο δρόμο έρευνας», σχολιάζει ο κύριος συγγραφέας της μελέτης Ροναλντ Εβανς, διευθυντής του Εργαστηρίου Γονιδιακής Έκφρασης του Ινστιτούτου Salk.

Και συμπληρώνει πως «ο παγκρεατικός καρκίνος έχει την χειρότερη πενταετή επιβίωση απ’ όλους τους σοβαρούς καρκίνους και αναμένεται να εξελιχθεί σε δεύτερη αιτία καρκινικού θανάτου μέχρι το 2030. Και αυτό γιατί είναι ανθεκτικός στις χημειοθεραπείες και ανοσοθεραπείες».

Για να κατανοήσουν καλύτερα οι επιστήμονες πως τα παγκρεατικά καρκινικά κύτταρα εκμεταλλεύονται τα σήματα από το μικροπεριβάλλον τους, έπρεπε να βρουν έναν τρόπο να μιμηθούν τον τρόπο που αναπτύσσονται τόσο στενά συνδεδεμένα με το στρώμα.

«Δημιουργήσαμε ένα περιβάλλον που θα μπορούσαμε να αναπτυχθούν ανθρώπινα παγκρεατικά κύτταρα σε ένα τρισδιάστατο σύστημα, είτε εν τη απουσία, είτε παρουσία στρωματικών κυττάρων», εξηγεί η βασική συγγραφέας της μελέτης Μάρα Σερμαν.

Όταν ήταν παρόντα στρωματικά μόρια σηματοδότησης (που απομονώθηκαν από ασθενείς ή είχαν παραχθεί εργαστηριακά), ο μεταβολισμός των παγκρεατικών καρκινικών κυττάρων άλλαξε. Όχι μόνον τα επίπεδα των μεταβολικών συστατικών ήταν διαφορετικά, αλλά και η έκφραση συγκεκριμένων γονιδίων που εμπλέκονταν στον μεταβολισμό ήταν αυξημένη και το επιγονιδίωμα των κυτταρικών-μοριακών δεικτών στο DNA που αλλάζει τη γονιδιακή έκφραση σε ευρύτερη κλίμακα, ήταν τροποποιημένη.

«Με απλά λόγια, ο όγκος χακάρει το στρωματικό μικροπεριβάλλον και αρπάζει ότι χρειάζεται για να αυξήσει τον μεταβολισμό του», εξηγεί ο Μάικλ Ντοουνς μέλος της επιστημονικής ομάδας.

Για να μπορέσουν να εμποδίσουν το χακάρισμα του μικροπεριβάλλοντος από τα καρκινικά κύτταρα οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τη δραστική ουσία JQ1, που είναι γνωστό ότι μπλοκάρει τις επιγονιδιωματικές αλλαγές που εντόπισαν. Όντως, όταν την JQ1 προστέθηκε στο τρισδιάστατο σύστημα που είχαν αναπτύξει, αντέστρεψε τις γενετικές αλλαγές στα παγκρεατικά καρκινικά κύτταρα που τα στρωματικά σήματα είχαν προκαλέσει. Επιπλέον, όταν ποντίκια με παγκρεατικούς όγκους πήραν την JQ1 επιβραδύνθηκε η ανάπτυξη των όγκων.

Πάντως, θα πρέπει να γίνει περαιτέρω έρευνα για το αν η δραστική ουσία JQ1 ή άλλες παρόμοιες μπορούν να συρρικνώσουν ή να επιβραδύνουν την ανάπτυξη των παγκρεατικών όγκων στους ανθρώπους και ποιοι άλλοι μηχανισμοί των καρκινικών κυττάρων μπορεί να ανταποκρίνονται στο μικροπεριβάλλον του όγκου.

Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr