Κάθε εξέλιξη γύρω από τον δράστη του Βερολίνου δυναμώνει τις επικρίσεις

Όταν ο Ανίς Αμρί, θεωρούμενος δράστης του μακελειού στο Βερολίνο, έπεφτε νεκρός από αστυνομικά πυρά στο Μιλάνο, οι ιταλοί αστυνομικοί δεν είχαν ιδέα ποιος μπορεί να ήταν -ο εντοπισμός του έγινε σε τυχαίο έλεγχο.

Το ότι είχε καταφέρει, όντας καταζητούμενος, να περάσει τόσες χώρες -και μάλιστα ενδεχομένως και την Γαλλία της «κατάστασης έκτακτης ανάγκης»- απλά προστίθεται στις πολλές επικρίσεις που ακούγονται σε βάρος των Αρχών για τις ελλείψεις που είχε εξαρχής φέρει στην επιφάνεια ο φάκελος Αμρί Ανίς.

Οι γερμανικές Αρχές βρέθηκαν από την πρώτη στιγμή που δημοσιεύτηκε το όνομα του καταζητούμενου υπό σφοδρότατα πυρά. Ο Αμρί (πέραν του παρελθόντος του στην Ιταλία, όπου είχε φυλακιστεί για ποινικά αδικήματα) είχε βρεθεί υπό παρακολούθηση για διασύνδεση με ισλαμιστικά δίκτυα, είχε θεωρηθεί δυνητικά επικίνδυνος για τέλεση τρομοκρατικής πράξης, είχε «χτυπήσει στο ραντάρ» όταν προσπάθησε να βρει όπλο, και είχε στο τέλος ακόμη και κριθεί πρόσωπο προς απέλαση.

Τίποτε από όλα αυτά δεν τον εμπόδισε να βρίσκεται στο Βερολίνο τη νύχτα της Δευτέρας και να οδηγήσει νταλίκα σε γεμάτη κόσμο χριστουγεννιάτικη αγορά, σκοτώνοντας 12 άτομα και τραυματίζοντας αρκετούς άλλους.

Η εξέλιξη της υπόθεσης όμως, όπως φάνηκε με την εξόντωσή του την Παρασκευή στο Μιλάνο, κάθε άλλο παρά κατευνάζει τα ερωτήματα. Αντιθέτως, εγείρει ακόμη περισσότερα.

O Αμρί, γεννημένος στην Τυνησία, είχε φτάσει στη Γερμανία τον Ιούλιο του 2015. Είχε πάει από την Ιταλία, από όπου εξαρχής (μετά την φυλάκισή του) θα έπρεπε να είχε απελαθεί, κάτι ωστόσο που δεν είχε καταστεί δυνατό εξαιτίας προβλημάτων με τα έγγραφά του.

Σχεδόν αμέσως μετά την άφιξή του στη Γερμανία, ο Αμρί έχει ήδη αρχίσει να αποκτά επαφές με σαλαφιστές γνωστούς στις Αρχές (τον ιεροκήρυκα Αμπού Ουαλά, ο οποίος και είναι υπό κράτηση για στρατολόγηση για λογαριασμό της ISIS, και δύο σαλαφιστές ιεροκήρυκες σε Ντούισμπουργκ και Ντόρτμουντ, για διαμέρισμα ενός εκ των οποίων είχε μάλιστα για κάποιο διάστημα και το κλειδί).

Το αίτημα για άσυλο που υπέβαλε στη Γερμανία βρισκόταν υπό εξέταση μέχρι και τον Μάρτιο του 2016, οπότε και η γενική εισαγγελία του Βερολίνου τον έβαλε στο στόχαστρο. Οι Αρχές είχαν πληροφορίες πως ο Αμρί σχεδίαζε διάρρηξη με στόχο να εξασφαλίσει χρήματα για να αγοράσει όπλα.

Υπό παρακολούθηση, υπό απέλαση, καταζητούμενος… και στο Μιλάνο

Οι Αρχές ειδοποίησαν το «υποψήφιο θύμα» της επικείμενης διάρρηξης και ξεκίνησαν παράλληλα να παρακολουθούν τον Αμρί. Από την παρακολούθηση ωστόσο προέκυψαν μόνο στοιχεία πως δραστηριοποιείτο σε κυκλώματα διακίνησης ναρκωτικών. Σε αδιευκρίνιστο χρόνο, αυτή η παρακολούθηση -ελλείψει απτών στοιχείων για προετοιμασία τρομοκρατικής πράξης- διακόπηκε.

Ενδιάμεσα, τον Ιούνιο του 2016, το αίτημά του για άσυλο απορρίφθηκε και κανονικά θα έπρεπε να εγκαταλείψει τη Γερμανία. Στις 30 Ιουλίου (ενώ ακόμη βρισκόταν υπό παρακολούθηση) τον σταμάτησε η αστυνομία στο Φρίντριχσχαφεν της Μπόντενζε (στο νότιο κρατίδιο της Βάδης-Βυρτεμβέργης) και τέθηκε υπό κράτηση με σκοπό την απέλαση.

Επειδή όμως υπήρξαν ξανά προβλήματα με τα απαραίτητα έγγραφα για επαναπροώθησή του στην Τυνησία, αφέθηκε ελεύθερος μετά από δύο ημέρες (την 1η Αυγούστου) με έγγραφο «προσωρινής αναστολής απέλασης» (Duldung), η οποία στη Γερμανία έχει επιτρέπει «ανοχή παραμονής» μόνο στα όρια ενός κρατιδίου. Στην περίπτωση του Αμρί, αυτό ήταν η Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία (δυτικά).

Αυτό ήταν το τελευταίο σημείο στο οποίο, σύμφωνα με τις επικρίσεις που ακούγονται στη Γερμανία, οι διοικητικές Αρχές θα μπορούσαν θεωρητικά να είχαν προχωρήσει σε πιο περιοριστικά μέτρα. Το υφιστάμενο πλαίσιο για τις «προσωρινές αναστολές απέλασης» μπορεί να φτάσει μέχρι και σε υποχρέωση καθημερινής παρουσίασης σε αστυνομικό τμήμα και να περιορίζει την περιοχή στην οποία μπορεί να κινείται ο κάτοχός του ακόμη και σε επίπεδο κοινότητας.

Ωστόσο, πέραν του ότι αυτά δεν επιλέχθηκαν στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο Αμρί συνέχιζε να χρησιμοποιεί ψεύτικα στοιχεία (έχει γίνει λόγος μέχρι και για επτά διαφορετικά ψευδώνυμα) και, όπως σημείωσε εξαρχής η γερμανική εισαγγελία μετά την επίθεση, να κινείται αρκετά μεταξύ διαφορετικών κρατιδίων, κυρίως μεταξύ Βεστφαλίας και Βερολίνου-Βραδεμβούργου.

Η πορεία του μετά την επίθεση εγείρει εξίσου μεγάλες ανησυχίες. Έγινε καταζητούμενος το απόγευμα της Τρίτης, έχοντας δηλαδή ήδη προβάδισμα 24 ωρών να διαφύγει.

Το ότι το ευρωπαϊκό ένταλμα σε βάρος του συνοδευόταν από επικήρυξή του με 100.000 ευρώ δεν τον εμπόδισε να φτάσει τελικά στο γαλλικό Σαμπερί της Σαβοΐας, σύμφωνα με την ιταλική αντιτρομοκρατική (η οποία βρήκε, μετά το θάνατό του στο Μιλάνο, πάνω του εισιτήριο από το Σαμπερί). Η Γαλλία, υπενθυμίζεται, τελεί ακόμη υπό κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, η οποία ουσιαστικά δεν έχει διακοπεί από τις επιθέσεις του Νοεμβρίου του 2015 στο Παρίσι.

Από το γαλλικό Σαμπερί, ο Αμρί έφτασε με το τρένο στο Τορίνο και από εκεί ξανά με τρένο στο Μιλάνο -οι τελευταίες αναφορές στα ιταλικά ΜΜΕ, επικαλούμενα την αντιτρομοκρατική, τον θέλουν να φτάνει στον κεντρικό σταθμό του Μιλάνου για να συνεχίζει στη συνέχεια με τη νυχτερινή συγκοινωνία σημείο βόρεια του κέντρου της πόλης.

Όταν κατέβηκε στον σταθμό Σέστο Σαν Τζοβάνι τα ξημερώματα της Παρασκευής, οι αστυνομικοί στην πλατεία 1ης Μαΐου μπροστά από τον σταθμό τον σταμάτησαν για το μόνο λόγο πως «είχε ύποπτη συμπεριφορά», του ζήτησαν τα χαρτιά του και όταν εκείνος τους έβγαλε όπλο και πυροβόλησε έναν εξ αυτών, τον σκότωσαν επί τόπου. Χωρίς έγγραφα πάνω του, η σορός του έμεινε για μερικές ώρες χωρίς ταυτοποίηση.

Εκ των υστέρων, οι επικρίσεις είναι εύκολες -όπως εύκολο είναι και να παραγνωρίσει κανείς τη δυσκολία του να αποτραπεί μία τρομοκρατική επίθεση η προετοιμασία της οποίας δεν χτυπά εύκολα «καμπανάκι» (όταν αρκεί να κλαπεί μία νταλίκα). Για τη μετακίνηση με το τρένο εντός της ζώνης Σένγκεν (αν έγινε έτσι και στο πρώτο σκέλος της διαφυγής του Αμρί, όταν έβγαινε από τη Γερμανία) δεν χρειάζεται κατά κανόνα κανένα έγγραφο -εύκολα λοιπόν θα μπορούσε κανείς να υπερασπιστεί τις διοικητικές Αρχές στις εμπλεκόμενες χώρες με το… ελληνικό ρητό «έξω από τον χορό…». Γεγονός ωστόσο παραμένει πως όσα περισσότερα βγαίνουν γύρω από την υπόθεση Αμρί, τόσο επιβεβαιώνεται η φράση του Γκαίτε: «Με τη γνώση, μεγαλώνουν κι οι αμφιβολίες».

Επιμέλεια: Β. Ψυχογιός

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ