Από το στάδιο της Κω, στον «ουγγρικό τοίχο»: Η βαλκανική προσφυγική οδός

Οι χιλιάδες πρόσφυγες -κυρίως από τη ρημαγμένη Συρία- και μετανάστες που καταφέρνουν να φτάσουν στο Αιγαίο έχουν κάνει μεν το καθοριστικό βήμα της εισόδου στην ευρωπαϊκή επικράτεια, όμως αυτό κάθε άλλο παρά σημαίνει τέλος της περιπέτειάς τους: Μετά κόπων και βασάνων, πρέπει να περάσουν την ΠΓΔΜ και τη Σερβία για να φτάσουν στην Ουγγαρία και στον τοίχο με συρματόπλεγμα που χτίζει ο Βίκτορ Ορμπάν.

Η πορεία δείχνει τον ευρωπαϊκό χαρακτήρα του προβλήματος και συνοψίζει την ανάγκη συντονισμένης δράσης.

Πρόκειται για τον λεγόμενο «βαλκανικό διάδρομο», έναν από τους βασικότερους για τους μετανάστες που ελπίζουν στο όνειρο της Ευρώπης. Ο άλλος είναι η θάλασσα της κεντρικής Μεσογείου με «σανίδα» την Ιταλία -ούτε εκεί τα πράγματα είναι καλύτερα: Μόνο το Σαββατοκύριακο, ενδεικτικά, διασώθηκαν 3.000 μετανάστες από βάρκες.{{{ map }}}

Η βαλκανική οδός είναι σχετικά ασφαλέστερη -ο κίνδυνος από τη θάλασσα περιορίζεται στη μικρή απόσταση από τα τουρκικά παράλια μέχρι τα ελληνικά νησιά- αλλά και πιο περίπλοκη: Ουσιαστικά, οι πρόσφυγες και μετανάστες πρέπει να μπουν και να ξαναβγούν από τη ζώνη Σένγκεν, μένοντας στο ενδιάμεσο (πέραν όλων των άλλων) έκθετοι σε διάφορους «καλοθελητές».

Φτάνοντας στον Πειραιά ή στη Θεσσαλονίκη από τα νησιά του Αιγαίου, οι πρόσφυγες και μετανάστες ξεκινούν την πορεία για τα σύνορα με την ΠΓΔΜ. Στην Ειδομένη έχουν γίνει εδώ και καιρό γνώριμες οι εικόνες οικογενειών που, με τα πόδια, συνεχίζουν το ταξίδι τους προς το βορρά ακολουθώντας τις σιδηροδρομικές γραμμές.

Με την κατακόρυφη αύξηση στους αριθμούς των τελευταίων μηνών στο Αιγαίο, την Παρασκευή η ΠΓΔΜ είχε «σφίξει» τα σύνορα πριν τελικά οι πρόσφυγες και μετανάστες, ο αριθμός των οποίων στην ουδέτερη ζώνη είχε εν τω μεταξύ ξεπεράσει τους 4.000 λόγω του «μπλόκου», καταφέρουν να περάσουν μέσα σε συνθήκες που καθιστούν κάθε χαρακτηρισμό περιττό.

Οι πρόσφυγες και μετανάστες συνεχίζουν στην Γευγελή, κοντά στα σύνορα, όπου ο εκεί σιδηροδρομικός σταθμός γίνεται ο νέος προσωρινός σταθμός. Σύμφωνα με υπολογισμούς που επικαλείται το Associated Press, τον Ιούλιο από εκεί πέρασαν 39.000 άτομα.

Γνώριμες ήταν επίσης τους τελευταίους μήνες και οι εικόνες στην ΠΓΔΜ με εκατοντάδες άτομα που προσπαθούν να επιβιβαστούν σε τρένα ασφυκτικά γεμάτα με προορισμό τη Σερβία. Η κατάσταση που επικρατεί τις τελευταίες ημέρες δεν διαφέρει σημαντικά, έστω κι αν τα Σκόπια έχουν προσθέσει δρομολόγια και λεωφορεία για τη μετάβαση στα σύνορα με τη Σερβία.

Επόμενος σταθμός είναι το σερβικό χωριό Μιράτοβατς, μερικές εκατοντάδες μέτρα από τη μεθόριο με την ΠΓΔΜ. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες αναφέρει πως, μόνο την Κυριακή, στη νότια Σερβία έφτασαν περίπου 7.000 άτομα. Στο Μιράτοβατς, η Αρμοστεία έχει στήσει οκτώ μεγάλες σκηνές για ιατρική περίθαλψη και προστασία από τον καιρό -που, φυσικά, δεν επαρκούν ενώπιον τέτοιων αριθμών.

Από εκεί, στο κοντινό Πρέσοβο τα στοιχεία τους καταγράφονται σε ένα κέντρο όπου επικρατεί τις τελευταίες ημέρες το αδιαχώρητο: Σύμφωνα με τα σερβικά ΜΜΕ, μία έγκυος γέννησε περιμένοντας να πάρει το χαρτί που θα της έδινε τρεις ημέρες στη σερβική επικράτεια.

Από τη σερβική επικράτεια, οι πρόσφυγες και μετανάστες πρέπει να συνεχίσουν προς βορρά για να φτάσουν στα ουγγρικά σύνορα -και ξανά, και οριστικά όπως ελπίζουν, εντός Σένγκεν. Η Ουγγαρία, που επίσης είναι ενδιάμεσος σταθμός για τις χιλιάδες που θέλουν να φτάσουν στις χώρες της δυτικής Ευρώπης, έχει αρχίσει να στήνει τοίχο με συρματόπλεγμα κατά μήκος των συνόρων της (που φτάνουν τα 175 χιλιόμετρα) με την Σερβία. Μέχρι στιγμής, το έργο δεν έχει ολοκληρωθεί -η ουγγρική κοινή γνώμη πάντως, που φαίνεται ότι επίσης είναι «στόχος» του φράχτη, ενημερώνεται τακτικά.

Η Βουδαπέστη, υπό τον πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπάν, έχει σκληρύνει αρκετά την στάση της απέναντι σε πρόσφυγες και μετανάστες, εξοργίζοντας τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Η στάση της είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της αδιέξοδης καταφυγής σε καθαρά εθνικές κινήσεις: Και ο πιο αδιαπέραστος τοίχος που θα μπορούσε να στήσει η Ουγγαρία, θα άφηνε απλώς μετέωρους τους χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες διασκορπισμένους στην «γκρίζα ζώνη» μεταξύ Αιγαίου και Σερβίας, μέχρι να τους στρέψει σε άλλες διαδρομές.

Επιμέλεια: Βασίλης Ψυχογιός

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ