Ευρωπαϊκό επιστημονικό «αντάρτικο» κατά του Human Brain Project

Με μποϊκοτάζ απειλεί το επιστημονικό εγχείρημα The Human Brain Project ομάδα ευρωπαίων νευροεπιστημόνων εκφράζοντας φόβους για σπατάλη δημοσίων κονδυλίων, χωρίς άμεσο πρακτικό αντίκρισμα, σύμφωνα με ανοικτή επιστολή που παρέδωσαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Όπως αναφέρεται στο Nature και στο Science, μεγάλη ομάδα επιφανών νευροεπιστημόνων ζητά από την Ευρωπαϊκή Ένωση να περιορίσει το ύψος των διαθέσιμων κονδυλίων στο πρόγραμμα, το οποίο αποσκοπεί στην πλήρη χαρτογράφηση των λειτουργιών του ανθρωπίνου εγκεφάλου, ώστε να μείνουν χρήματα για να χρηματοδοτηθούν και άλλα λιγότερο προβεβλημένα, αλλά πιο άμεσα ωφέλιμα ερευνητικά προγράμματα, τα οποία απειλούνται με έλλειψη κονδυλίων.

Η ομάδα των αντιδρούντων ερευνητών αναφέρει στην επιστολή της ότι, αν η ΕΕ δεν εισακούσει την εισήγησή τους, θα κάνουν ό,τι μπορούν για να μποϊκοτάρουν το Human Brain Project, πράγμα μάλλον ασυνήθιστο για τα επιστημονικά ήθη, και μάλιστα καλούν τους υπόλοιπους συναδέλφους τους να πράξουν το ίδιο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρόγραμμα The Human Brain Project έχει χρηματοδοτηθεί με το ποσό του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ (που θα αποδεσμεύεται σταδιακά σε ορίζοντα δεκαετίας), με στόχο να φωτίσει τα «μυστικά» του εγκεφάλου και, παράλληλα, να ενισχύσει τη θέση της Ευρώπης στον διεθνή επιστημονικό στίβο. Οι ΗΠΑ εκπονούν ανάλογο πρόγραμμα με την ονομασία BRAIN (Brain Research through Advancing Innovative Neurotechnologies), το οποίο επιχειρεί να αναπτύξει νέες τεχνολογίες, που θα επιτρέπουν την καταγραφή και παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο της λειτουργίας των νευρωνικών κυκλωμάτων.

Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σχολιάζοντας την κίνηση των επιστημόνων, ζήτησε να κάνουν υπομονή, καθώς, όπως είπε, είναι πολύ νωρίς για να πει κανείς κατά πόσο το πρόγραμμα θα είναι πετυχημένο, αφού «τρέχει» μόλις εννέα μήνες. Τόνισε επίσης ότι η Επιτροπή θα παρακολουθεί κάθε χρόνο την επιστημονική πρόοδο, διαφάνεια και διαχείριση του πολυδαίδαλου έργου, το οποίο συντονίζει ο Δρ Χένρι Μάρκραμ, καθηγητής του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Τεχνολογίας (EFPL) στη Λωζάννη.

Ο Δρ Μάρκραμ αντεπιτέθηκε κατά των διαμαρτυρομένων συναδέλφων του, λέγοντας ότι δεν καταλαβαίνουν το μέγεθος και τη φύση του εγχειρήματος. «Το διεθνές Πρόγραμμα (που αποτελεί μετεξέλιξη του ελβετικού προγράμματος «Blue Βrain») θα εμπλέξει περίπου 100.000 νευροεπιστήμονες από όλο τον κόσμο, με τρόπο ανάλογο αυτόν του CERN στη σωματιδιακή φυσική. Οι συνάδελφοι που νιώθουν πως απειλούνται με έλλειψη κονδυλίων, στην πραγματικότητα μπορεί να ωφεληθούν, ακόμη και αν δεν εμπλακούν άμεσα», υποστηρίζει ο κορυφαίος ευρωπαίος νευροεπιστήμονας.

Ο Δρ Μάρκραμ συμπληρώνει επίσης ότι, ένας βασικός λόγος που αντιδρούν κάποιοι συνάδελφοί του, είναι πως δυσκολεύονται να παραδεχτούν ότι, «από ένα σημείο και μετά, σημαντικές ανακαλύψεις στο πεδίο του εγκεφάλου μπορούν να γίνουν όχι στο εργαστήριο, αλλά μόνο με τη βοήθεια υπερυπολογιστών – κάτι το οποίο μάλλον ξενίζει αρκετούς νευροεπιστήμονες που έχουν συνηθίσει να κάνουν ατομική εργαστηριακή έρευνα μικρής κλίμακας». Υπενθυμίζει μάλιστα ότι, παρά τις αντιδράσεις, οι νευροεπιστήμονες που στηρίζουν το πρόγραμμα είναι περισσότεροι και τείνει χείρα συμφιλίωσης και συνεργασίας λέγοντας ότι, «μέχρι σήμερα ο κάθε επιστήμονας σκάβει στη μικρή γωνίτσα του. Ζητάμε όλος ο κόσμος της Νευροεπιστήμης να συνασπιστεί».

Ωστόσο ο Πίτερ Ντάιαν νευροεπιστήμονας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και ένας εκ των ερευνητών που υπογράφουν την επιστολή διαμαρτυρίας, υποστηρίζει ότι «πολλά εργαστήρια αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στο Πρόγραμμα λόγω της πολύ στενής προσέγγισής του, πράγμα που δημιουργεί σημαντικό κίνδυνο ότι δεν θα πετύχει τους στόχους του. Η άποψη ότι ξέρουμε αρκετά για τον εγκέφαλο, ώστε να τον προσομοιώσουμε σε υπολογιστή, είναι ειλικρινά τελείως τρελή».

Επιμέλεια: Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr