To σπίτι του αρχιτέκτονα: ένα μοναδικό εξοχικό στην Πάρο

Η Λόλα Γκαλφέτι μιλάει γρήγορα, με αυτό τον τραγουδιστό ρυθμό που χαρακτηρίζει τους Ιταλούς. Σύζυγος του διάσημού Ελβετού αρχιτέκτονα Αουρέλιο Γκαλφέτι, τον συνοδεύει στα ταξίδια του στην Ελλάδα εδώ και 50 χρόνια. Το ζευγάρι έχτισε την καλοκαιρινή κατοικία του στην Πάρο, ένα οικοδόμημα όπου αποτυπώθηκαν όχι μόνο η μεγαλοφυΐα του αρχιτέκτονα που το σχεδίασε αλλά και η αγάπη του ζευγαριού για την ελευθερία κινήσεων και το ελληνικό φως.

«Από μακριά είναι δύσκολο να διακρίνεις το σπίτι αφού ο σύζυγός μου φρόντισε να εναρμονίζεται με το τοπίο. Είναι λες και η είσοδος του σπιτιού χάνεται στη θάλασσα. Αντί για είσοδο, υπάρχει μόνο ένας τοίχος από οξειδωμένο μάρμαρο, κυρίως για να εμποδίζει τα ζώα να μπαίνουν στο σπίτι. Ακριβώς μετά, μπροστά από την κεντρική πόρτα, υπάρχουν δύο πανύψηλοι φοίνικες που με τον τρόπο τους δηλώνουν ότι υπάρχει ένα σπίτι εδώ, αποτελούν σύμβολο της παρουσίας μας, είναι τα δικά μας προπύλαια. Η θέα του σπιτιού από ψηλά δεν είναι τυχαία. Στην αρχή ήθελε να βάλει πολλά δέντρα μέσα στην αυλή, να φτιάξει έναν κήπο, αλλά όταν παρατήρησε αυτή την ψευδαίσθηση της θάλασσας που μπαίνει στο σπίτι αποφάσισε να φτιάξει απλώς μια εντυπωσιακή είσοδο». Πράγματι οι επιβλητικοί φοίνικες θυμίζουν, στο εξοικειωμένο με τη δουλειά του Γκαλφέτι μάτι, το Fronte Mare, ένα πρότζεκτ του 2005 στη Γαλλία που τελικά έμεινε στα χαρτιά.

Στο aureliogalfetti.ch ο αρχιτέκτονας και κριτικός Κένεθ Φράμπτον γράφει για το σπίτι: «Στο σπίτι της Πάρου βρισκόμαστε μπροστά σε ένα παράδοξο: μια ιδιωτική κατοικία σχεδιασμένη σαν να πρόκειται για δημόσιο κτίριο, δεδομένου ότι είμαστε προφανώς εκτεθειμένοι σε ένα χώρο κοινής χρήσης που αντικαθρεφτίζεται στο μεγαλείο της θάλασσας του Αιγαίου». Ο ίδιος o Γκαλφέτι διακηρύσσει απλώς ότι αυτό το σπίτι εκφράζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπει τα πράγματα. «Με ενδιαφέρει ο διάλογος ανάμεσα στο οικοδόμημα και το τοπίο, είτε πρόκειται για δημόσιο είτε για ιδιωτικό χώρο. Και αυτός ο διάλογος δεν περιορίζεται στα δομικά υλικά ή στην αρχιτεκτονική γλώσσα που επιβάλλει η ισχύουσα δεοντολογία αλλά κυρίως στο κενό, στο χώρο που υπάρχει ανάμεσα στα κατοικημένα σημεία. Σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για ένα χώρο ο οποίος λόγω των διαστάσεών του έχει δημόσιο χαρακτήρα, που πηγάζει ακόμα και – τολμώ να πω – από μια διάσταση του χώρου που έχει να κάνει με τη γη και τον ουρανό, τη γεωλογία και την πλάση την ίδια. Αυτός ο όγκος σε σχέση και με το βουνό, τη θάλασσα, τον αέρα και τη διαδρομή του ήλιου στον ουρανό δίνει στο σπίτι μια ανθρώπινη διάσταση, μια ανθρώπινη «κλίμακα», που στην απόλυτη έκφρασή της δεν μπορεί να περιοριστεί μόνο στην οικιακή υπόσταση της εξυπηρέτησης των ανθρώπινων αναγκών αλλά, προφανώς, δημιουργεί μια δημόσια διάσταση»

Το σπίτι, που βρίσκεται κοντά στην Αγία Ειρήνη, ολοκληρώθηκε στο διάστημα 1999-2002 και οι Γκαλφέτι μένουν εκεί ήδη οχτώ χρόνια. «Ο σύζυγός μου είναι άνθρωπος που λατρεύει τα ευρύχωρα σπίτια. Υπάρχουν μόνο οι εξωτερικοί τοίχοι της αυλής και του σπιτιού. Στο εσωτερικό το ρόλο των τοίχων – διαχωριστικών τον παίζουν οι ντουλάπες. Είναι τα έπιπλα που χωρίζουν τα δωμάτια, τα οποία όμως είναι όλα ίδια, δεν υπάρχει ιεραρχία. Καθένα από αυτά μπορεί να μεταμορφωθεί σε σαλόνι ή κουζίνα ή δωμάτιο για τους καλεσμένους».

Ο Γκαλφέτι είναι καθηγητής Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήµιο της Λωζάννης. Στην καριέρα του συνεργάστηκε µε γνωστούς αρχιτέκτονες της γενιάς του, όπως ο Μάριο Μπότα, και υπηρέτησε τη σχεδιαστική λιτότητα που χαρακτήρισε τη μεταπολεμική ιταλική αρχιτεκτονική. Η κατοικία του στην Πάρο είναι πρόταση για το πώς θα µπορούσε να εξελιχθεί στο µέλλον το κυκλαδικό µοντέλο.