Συνήθεις διαταραχές του εμμηνορυσιακού κύκλου

Οι εμμηνορυσιακοί κύκλοι χαρακτηρίζουν τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ζωής της γυναίκας και αντιπροσωπεύουν ένα τακτικό μηναίο συμβάν ενδεικτικό της γυναικείας φύσης. Για αυτούς τους λόγους οποιαδήποτε ανωμαλία του εμμηνορυσιακού κύκλου μας γεμίζει ανησυχία η οποία πολλές φορές είναι δικαιολογημένη.

Ενημερωθείτε για τις πιο συνηθισμένες διαταραχές του εμμηνορυσιακού κύκλου, τι μπορεί να υποκρύπτουν και πως θα πρέπει να τις αντιμετωπίσετε.

Τι είναι ο εμμηνορυσιακός κύκλος

Ο εμμηνορυσιακός κύκλος είναι μια διαδικασία η οποία προετοιμάζει τη μήτρα να δεχτεί μια πιθανή εγκυμοσύνη. Εάν όμως δεν συμβεί γονιμοποίηση του ωαρίου που ‘απελευθερώνεται’ κάθε μήνα από τις ωοθήκες μέσω ενός πολύπλοκου ορμονικού μηχανισμού ρύθμισης, τότε η γυναίκα εμφανίζει αιμορραγία από τη μήτρα, τη λεγόμενη εμμηνορρυσία.

Συνήθως οι γυναίκες εμφανίζουν την πρώτη περίοδο στην ηλικία των 12 ετών (εμμηναρχή) και σταματούν να έχουν περίοδο περίπου στην ηλικία των 50 ετών (εμμηνόπαυση). Η μέση διάρκεια του εμμηνορυσιακού κύκλου είναι οι 28 ημέρες, όμως πρέπει να τονιστεί ότι ο φυσιολογικός κύκλος μπορεί να κυμαίνεται από 26 έως και 35 ημέρες. Συνήθως η περίοδος διαρκεί περίπου 3 με 5 ημέρες.

Οι εμμηνορυσιακοί κύκλοι χαρακτηρίζονται από δύο φάσεις. Η πρώτη φάση, η φάση υπερπλασίας του ενδομητρίου, διαρκεί περίπου 12 με 15 ημέρες και ολοκληρώνεται όταν συμβεί ωορρηξία (απελευθέρωση ώριμου ωαρίου από τις ωοθήκες). Η δεύτερη, ή εκκριτική φάση, ξεκινά τη στιγμή της ωορρηξίας και ολοκληρώνεται όταν αρχίζει η περίοδος. Η πρώτη φάση του κύκλου παρουσιάζει μεταβολές διάρκειας ενώ η δεύτερη είναι συνήθως 14 ημερών για όλες τις γυναίκες.

Ο εμμηνορυσιακός κύκλος ρυθμίζεται από ένα πολύπλοκο μηχανισμό ορμονικών αλληλεπιδράσεων στους οποίους εμπλέκονται σημαντικοί αδένες και όργανα του σώματος όπως η υπόφυση, ο υποθάλαμος, ο θυρεοειδής και οι ωοθήκες. Για αυτό οποιαδήποτε διαταραχή της λειτουργίας ή της αλληλεπίδρασης αυτών των οργάνων μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την διαταραχή της εύθραυστης αυτής ορμονικής ισορροπίας και την εμφάνιση ποικίλων προβλημάτων με προεξάρχον την διαταραχή της διάρκειας του εμμηνορυσιακού κύκλου.

Επιγραμματικά οι πιο συνηθισμένες ανωμαλίες του γυναικείου αναπαραγωγικού κύκλου είναι :

– οι ακανόνιστοι εμμηνορυσιακοί κύκλοι οι οποίοι μπορεί να αφορούν σε:

* αμηνόρροια (απουσία περιόδου)

* μηνορραγία (υπερβολική απώλεια αίματος κατά την περίοδο)

* μητρορραγία (αιμορραγίες στο ενδιάμεσο δύο εμμηνορρυσιακών κύκλων)

– Προεμμηνορυσιακό Σύνδρομο

– δυσμηνόρροια (επώδυνη έμμηνος ρύση)

Πότε ο κύκλος θεωρείται ‘μη-τακτικός’

Ένα από τα πιο συνηθισμένα γυναικολογικά προβλήματα είναι οι μη-τακτικοί ή ακανόνιστοι εμμηνορρυσιακοί κύκλοι. Πριν όμως καταλήξετε στο συμπέρασμα ότι όντως η περίοδος σας είναι ακανόνιστη, θα πρέπει να γνωρίζετε την ακριβή έννοια του όρου. Δηλαδή μη-τακτικός κύκλος δεν σημαίνει ότι ο εμμηνορυσιακός σας κύκλος δεν έχει την ίδια διάρκεια κάθε μήνα. Για παράδειγμα πολύ συχνά ο εμμηνορυσιακός κύκλος τον ένα μήνα είναι 29 ημέρες και τον άλλο 30 ή 32 ή 28. Αυτές οι μικρές μεταβολές της διάρκειας του γυναικείου κύκλου θεωρούνται φυσιολογικές, όπως φυσιολογικό είναι άλλες φορές η περίοδος να διαρκεί περισσότερο και άλλες λιγότερο. Μία άλλη παρανόηση η οποία γίνεται συχνά είναι ότι ο φυσιολογικός εμμηνορυσιακός πρέπει να έχει πάντα διάρκεια 28 ημερών, πράγμα αναληθές καθώς κάθε γυναίκα έχει το δικό της κύκλο ο οποίος μπορεί να κυμαίνεται από 26 έως και 33 ημέρες.

Αυτό που θα πρέπει να σας ανησυχήσει είναι να παρατηρήσετε επαναλαμβανόμενες μεταβολές της διάρκειας του εμμηνορυσιακού σας κύκλου. Λέγοντας επαναλαμβανόμενες εννοούμε να έχουν παρατηρηθεί σε περισσότερους από τρεις συνεχόμενους κύκλους. Σε περίπτωση που παρατηρήσετε μεταβολή της διάρκειας του κύκλου σας μία ή δυο φορές το χρόνο δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.

Πιθανά αίτια διαταραχής της διάρκειας του εμμηνορρυσιακού κύκλου

Κατ’ αρχάς σε περίπτωση καθυστέρησης της περιόδου θα πρέπει πρώτα να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο μίας εγκυμοσύνης. Αφού επιβεβαιώσετε λοιπόν το γεγονός ότι δεν είστε έγκυος άλλα πιθανά αίτια της ανωμαλίας της περιόδου σας μπορεί να είναι :

– Μεγάλες αλλαγές του συνηθισμένου τρόπου ζωής του ατόμου, για παράδειγμα

* σημαντική απώλεια βάρους

* εντατική άσκηση (χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα όσων γυναικών ασχολούνται με τον πρωταθλητισμό)

* έντονη συναισθηματική φόρτιση ή άγχος

* Ταξίδια

– Η χρησιμοποίηση ορμονικής μεθόδου αντισύλληψης (π.χ. αντισυλληπτικά δισκία, mini-pill, ή ορμονικά εμφυτεύματα) μπορεί πολλές φορές να οδηγήσει στην εμφάνιση περιόδου η οποία διαρκεί λιγότερες ημέρες, σε παράταση του εμμηνορυσιακού κύκλου ή ακόμη και σε προσωρινή αμηνόρροια

– Η νευρογενής ανορεξία ή η βουλιμία

– Η εμμηνόπαυση και τα 2 με 5 χρόνια πρίν από την εμμηνόπαυση (προεμμηνοπαυσιακή περίοδος)

– Η περίοδος λίγο μετά την έναρξη των εμμηνορυσιακών κύκλων (εμμηναρχή). Πιο συγκεκριμένα τα πρώτα χρόνια μετά την εμμηναρχή η εμφάνιση ακανόνιστων εμμηνορρυσιακών κύκλων θεωρείται φυσιολογική

– Η λήψη φαρμάκων όπως τα στεροειδή, τα χάπια αδυνατίσματος, τα ηρεμιστικά κ.α

– Ορμονικές διαταραχές (π.χ. ανωμαλίες λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα ή σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών)

– Ο θηλασμός

Τι να κάνετε

Ανεξάρτητα του αν αποκλείετε εσείς το ενδεχόμενο μιας εγκυμοσύνης, αν έχετε καθυστέρηση της περιόδου σας επιβάλλεται πρώτα απ’ όλα να κάνετε ένα τεστ εγκυμοσύνης.

– Αποφύγετε τις εξαντλητικές δίαιτες και την σωματική εξάντληση με την άσκηση.

– Μην αμελείτε να παίρνετε τα αντισυλληπτικά δισκία ακριβώς όπως σας έχει συμβουλεύσει ο ιατρός σας. Δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο η καθυστέρηση σας να οφείλεται σε μη τακτική λήψη του ‘χαπιού’. Ακόμη και ένα χάπι να ξεχάσετε να πάρετε αρκεί για να εμφανίσετε κάποια ανωμαλία στον κύκλο σας.

– Προσπαθήστε να χαλαρώσετε από την ένταση και το άγχος. Η συναισθηματική φόρτιση επηρεάζει τον ορμονικό άξονα ο οποίος ρυθμίζει την ωορρηξία.

Πώς αξιολογούνται οι ακανόνιστοι εμμηνορυσιακοί κύκλοι

Αρχικά ο ιατρός σας θα λάβει ένα λεπτομερές ατομικό και οικογενειακό ιστορικό έτσι ώστε να μπορέσει να το συνδυάσει με τα συμπτώματα σας. Θα πρέπει να αναφέρετε κάθε μεταβολή ή σύμπτωμα που έχετε παρατηρήσει (για παράδειγμα απότομη μεταβολή του βάρους ή της τριχοφυίας, έκκριμα από τη θηλή του μαστού, κόπωση, μεταβολές της διάθεσης κλπ). Η φυσική εξέταση συνήθως είναι λεπτομερής και περιλαμβάνει τον έλεγχο του σωματικού σας βάρους, την μέτρηση της αρτηριακής πίεσης και την ψηλάφηση του θυρεοειδούς και των μαστών σας εκτός από την διεξαγωγή πλήρους γυναικολογικής εξέτασης.

Ανάλογα με το ατομικό σας ιστορικό και τα ευρήματα της αντικειμενικής εξέτασης ο ιατρός θα ζητήσει και τον αντίστοιχο εργαστηριακό έλεγχο (αιματολογικός, βιοχημικός, ορμονολογικός και απεικονιστικός).

Αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα

Συνήθως ο ιατρός σε μία πρώτη προσπάθεια αποκατάστασης της περιοδικότητας των εμμηνορυσιακών κύκλων θα σας χορηγήσει κάποιο ορμονικό σκεύασμα το οποίο περιέχει οιστρογόνα και προγεστερόνη.

Επιπρόσθετα η αγωγή εξατομικεύεται ανάλογα με το ειδικό αίτιο στο οποίο οφείλονται οι διαταραχές της εμμηνορρυσίας.

Ανώμαλοι εμμηνορυσιακοί κύκλοι και γονιμότητα

Ένα συχνό αγωνιώδες ερώτημα που βασανίζει τις γυναίκες που εμφανίζουν κάποια ανωμαλία της περιόδου είναι το αν αυτή θα επηρεάσει την γονιμότητα τους. Θα πρέπει να τονιστεί ότι εάν μια γυναίκα δεν έχει ωορρηξία δεν μπορεί να μείνει έγκυος καθώς και το γεγονός ότι η παρουσία περιόδου δεν υποδηλώνει πάντοτε την ύπαρξη ωορρηξίας. Όμως πολλοί από τους παράγοντες που ευθύνονται για τις διαταραχές της εμμηνορρυσίας μπορούν να αποκατασταθούν. Για παράδειγμα σε περίπτωση που η αμηνόρροια οφείλεται σε παχυσαρκία, ή σε διαταραχή της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα. Εάν το βάρος επανέλθει σε φυσιολογικά πλαίσια ή χορηγηθεί η κατάλληλη αγωγή για την αντιμετώπιση μιας πιθανής θυρεοειδοπάθειας τότε ο γυναικείος κύκλος ρυθμίζεται και δεν τίθεται θέμα αναπαραγωγικού προβλήματος.

Από την άλλη πλευρά ακόμη και αν οι προσπάθειες αποκατάστασης του εμμηνορυσιακού κύκλου αποβούν άκαρπες, υπάρχει πια η δυνατότητα χρησιμοποίησης ειδικών μεθόδων οι οποίες υποβοηθούν την ωορρηξία και τη σύλληψη και έτσι το πρόβλημα της υπογονιμότητας ελαχιστοποιείται.

Καταλήγοντας θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι οι ανωμαλίες του εμμηνορρυιακού κύκλου δεν θα πρέπει ούτε να μας προκαλούν πανικό αλλά ούτε και να λαμβάνονται αψήφιστα θεωρώντας ότι δεν αντιπροσωπεύουν σημαντικό πρόβλημα. Σε κάθε περίπτωση αν διαπιστώσετε κάποια επιμένουσα μεταβολή στον κύκλο σας μην παραλείψετε να συμβουλευτείτε άμεσα τον γυναικολόγο σας.

health.in.gr