Πώς βοηθά η μουσική στην κατάθλιψη και την αμνησία

Σύμφωνα με τον καθηγητή ψυχολογίας, David C Rubin, που ειδικεύεται στην αυτοβιογραφική μνήμη, επικές ιστορίες, όπως η Ιλιάδα και η Οδύσσεια διαδόθηκαν κυρίως μέσα από τον προφορικό λόγο και το τραγούδι.

Όπως, παράλληλα, αναφέρει η μουσική μέσα από ένα συγκεκριμένο ρυθμό, ομοιοκαταληξίες και ορισμένες φορές παρήχηση βοηθά στο ξεκλείδωμα των πληροφοριών. Ο τύπος του τραγουδιού, αλλά και η μελωδία ενεργοποιούν τη διαδικασία αυτή ανασύροντας εικόνες μέσα από λέξεις.

Οι περιοχές του ιππόκαμπου αλλά και του μετωπιαίου φλοιού στον εγκέφαλο, που σχετίζονται με τη μνήμη λαμβάνουν πληροφορίες κάθε λεπτό. Η ανάκτηση της πληροφορίας δεν είναι εύκολη υπόθεση.

Η τεχνική επαναφοράς της μνήμης μέσα από τη μουσική, αλλά και τη μουσικοθεραπεία εδραιώνονται ως σοβαρές μέθοδοι βοήθειας. Συγκεκριμένα η μουσικοθεραπεία ξεκίνησε μετά τον Β’ παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ συναντά μεγαλύτερη απήχηση στις ΗΠΑ.

Βοηθά άτομα με Αλτσχάιμερ να θυμούνται και παιδιά με αυτισμό να επικοινωνούν. Παράλληλα, οι ηλικιωμένοι άνθρωποι λειτουργούν συνειρμικά εκείνη την ώρα, ανατρέχουν στο παρελθόν και είναι σαν να διερευνούν τον εαυτό τους.

Σε άτομα τα οποία έχουν χάσει κάποιες νευρολογικές δυνατότητες, ειδικά στο αριστερό ημισφαίριο που συνήθως προκύπτει το εγκεφαλικό επεισόδιο, η μουσικοθεραπεία και οι άλλες δημιουργικές μορφές θεραπείας μπορούν να ενεργοποιήσουν το δεξί ημισφαίριο, να μεταδώσουν πληροφορίες και να δημιουργήσουν νέες ικανότητες.

Σε παιδιά με αυτισμό η μουσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην κοινωνικοποίηση, στη διευκόλυνση της ένταξης σε ένα νηπιαγωγείο καθώς και στην ανάπτυξη των ικανοτήτων προσοχής και τη μείωση της υπερκινητικότητας.

Οι ηλικιωμένοι προτιμούν μουσική από τα νεανικά τους χρόνια , ενώ τα παιδιά συνήθως νανουρίσματα και ποπ τραγούδια.

Η μουσική αφυπνίζει χωρίς επιλεκτικότητα μνήμες. Ορισμένοι ψυχολόγοι διατείνονται πως λειτουργεί ως «ξυπνητήρι» αναμνήσεων επειδή ο ενθουσιασμός που νιώθει κανείς για το κάθε τραγούδι συμπλέει με τον ενθουσιασμό που «συνοδεύει» ορισμένα συναισθήματα.

Ωστόσο, τα συναισθήματα δεν κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος με τραγούδια. Ένα λυπητερό τραγούδι για παράδειγμα μπορεί να ανασύρει ευχάριστες μνήμες.

Γνώριμα συναισθήματα και καταστάσεις «περικυκλώνουν» το νου με ποπ, συνήθως, τραγούδια του 60’ και του ’70, ενώ το πιο αφηρημένο «γεννιέται» με την κλασική μουσική, που έχει απαγκιστρωθεί από χρονικές επιταγές.

Σύμφωνα με τον δανό συγγραφέα του «The Proust Effect: The Senses as Doorways to Lost Memories», Cretien van Campen, η μουσική εντάσσεται σε ένα συλλογικό πλέγμα, καθώς συνομήλικοι και έφηβοι διασκεδάζουν μαζί σε πάρτι και συναυλίες.

Η μουσική, παράλληλα, είναι κάτι που μοιράζεται κανείς με ανθρώπους που παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή του. Κάνει, όμως, την εμφάνισή της και σε σοβαρές καταστάσεις όπως είναι οι γάμοι και οι κηδείες.

Ακόμη, σύμφωνα με τον Campen, συμβάλλει στην αποκλιμάκωση της κατάθλιψης και αυτό γιατί μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους που πάσχουν από αυτήν να δουν με διαφορετική ματιά καταστάσεις που στιγμάτισαν τη ζωή τους.

Με το άκουσμα τραγουδιών μπορούν, δηλαδή, να συνειδητοποιήσουν πως έχουν βιώσει πιο βαριές ψυχολογικά εμπειρίες, να έχουν μια πιο γενική θέαση και να μετριαστεί έτσι το ακανθώδες ειδικό.