υποβαθμίσεις

Η άπλετη παροχή ρευστότητας από τις κεντρικές τράπεζες, το «σβήσιμο της φωτιάς», απλώς μεταθέτει χρονικά το λογαριασμό της πανδημίας του κοροναϊού

Κατά πόσον αληθεύει ότι οι οίκοι αξιολόγησης συνέβαλαν στην κρίση της Ελλάδας και της Ευρωζώνης; Τι πρέπει να κάνουμε έτσι ώστε να επιτύχουμε αλλεπάλληλες πιστοληπτικές αναβαθμίσεις οι οποίες θα οδηγήσουν σε μεγάλη πτώση του κόστους δανεισμού του ελληνικού κράτους και των ελληνικών επιχειρήσεων με αποτέλεσμα την αύξηση των (ιδιωτικών) επενδύσεων και, κατά συνέπεια, του ελληνικού ΑΕΠ;

Τυχόν εκλογικές νίκες λαϊκιστικών κομμάτων θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας κρατών-μελών της ευρωζώνης, προειδοποίησε ο οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings, στέλνοντας ένα μήνυμα που αφορά ιδιαίτερα την Ιταλία και τη Γαλλία.

Μια αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να πλήξει το αξιόχρεο άλλων χωρών της ΕΕ με στενές εμπορικές ή οικονομικές σχέσεις με την Βρετανία, περιλαμβανομένης της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Ιρλανδίας και της Ολλανδίας, ανέφερε ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch.

Παρά τις περί του αντιθέτου εκτιμήσεις, η Moody's δεν υποβάθμισε την Γαλλία, επιβεβαιώνοντας την αξιολόγηση Aa1 -αλλά και τις αρνητικές προοπτικές της αξιολόγησής του, κρατώντας την «απειλή» για υποβάθμιση. Οι επιπτώσεις πιθανής υποβάθμισης θα ήταν περισσότερο πολιτικές παρά οικονομικές: Ασχέτως των τελευταίων υποβαθμίσεων, το Παρίσι δανείζεται μάλιστα με χαμηλότερο επιτόκιο από ό,τι νωρίτερα.

Πυρά κατά των οίκων αξιολόγησης εξαπολύει ο καθηγητής Οικονομικών Μάνφρεντ Γκέρτνερ. Υποστηρίζει μάλιστα ότι οι εταιρείες αξιολόγησης είναι συνυπεύθυνες για την παρ΄ολίγον χρεοκοπία χωρών της ευρωζώνης.

Οι εισαγγελείς στη μικρή πόλη Τράνι της νότιας Ιταλίας ζητούν την παραπομπή σε δίκη πέντε στελεχών του οίκου αξιολόγησης S&P και δύο της Fitch για χειραγώηση της αγοράς σε σχέση με τις υποβαθμίσεις των ομολόγων της χώρας. Οι εισαγγελείς δεν κινούν διαδικασίες σε βάρος δύο στελεχών της Moody's που βρέθηκαν στο μικροσκόπιο της ίδιας έρευνας.

Την προειδοποίηση πως σε περίπτωση αποχώρησης της Ελλάδας από το ευρώ όλες οι αξιολογήσεις των κρατών της Ευρωζώνης θα τεθούν σε παρακολούθηση για υποβάθμιση επανέλαβε η Fitch. Στο πλαίσιο αυτό Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία θα κινδύνευαν με άμεση υποβάθμιση. Οι επιπτώσεις από μια ελληνική έξοδο είναι εξαιρετικά αβέβαιες και θα εξαρτηθούν από την απάντηση της ΕΕ, σημειώνει ο οίκος. Τυχόν επανηπτικές εκλογές στην Ελλάδα είναι κρίσιμες για την ευρωζώνη, αφού η εκλογή κυβέρνησης που δεν επιθυμεί ή αδυνατεί να τηρήσει το μνημόνιο θα αυξήσει τον κίνδυνο εξόδου της χώρας από το ευρώ.

Την προειδοποίηση πως σε περίπτωση αποχώρησης της Ελλάδας από το ευρώ όλες οι αξιολογήσεις των κρατών της Ευρωζώνης θα τεθούν σε παρακολούθηση για υποβάθμιση επανέλαβε η Fitch. Στο πλαίσιο αυτό Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία θα κινδύνευαν με άμεση υποβάθμιση. Οι επιπτώσεις για την Ευρωζώνη από μια ελληνική έξοδο είναι εξαιρετικά αβέβαιες και θα εξαρτηθούν από την απάντηση της ΕΕ, σημειώνει ο οίκος. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα τονίζει ότι η εκλογή κυβέρνησης που δεν επιθυμεί ή αδυνατεί να τηρήσει το Μνημόνιο θα αυξήσει τον κίνδυνο εξόδου της χώρας από το ευρώ.

Ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody's αναμένεται να προχωρήσει αυτό τον μήνα σε υποβαθμίσεις περισσότερων από 100 ευρωπαϊκών τραπεζών, σε μία κίνηση που ενδέχεται να οδηγήσει υψηλότερα το κόστος δανεισμού γι' αυτές και να τις εξαναγκάσει να περιορίσουν τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει η ανάκαμψη της πραγματικής οικονομίας.

Μερίδιο ευθύνης για την κλιμάκωση της κρίσης στη Ευρωζώνη επιρρίπτει στους οίκους αξιολόγησης η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε μελέτη της, εγείροντας τεκμηριωμένα το ερώτημα εάν οι υποβαθμίσεις των οίκων ήταν ουσιαστικά ανατροφοδοτούμενη διαδικασία. Οι οικονομολόγοι της ΕΚΤ υποστηρίζουν πως οι οίκοι τελικά δεν ακολουθούν μόνο τα τεκταινόμενα στις αγορές κεφαλαίων αλλά και τα καθορίζουν, ενώ οι υποβαθμίσεις χωρών -με άμεσο, πρακτικό και αριθμητικά υπολογίσιμο αντίκτυπο στο κόστους δανεισμού της εκάστοτε χώρας- είχαν επίδραση και στις πιο αδύναμες χώρες της νομισματικής ένωσης.

Περικοπές στις δαπάνες υγείας των κρατών της G20 ζήτησε την Τρίτη η Standard & Poor's, τονίζοντας πως αυτό αποτελεί προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών τους. Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, ο οίκος αξιολόγησης προειδοποίησε ότι θα υποβαθμίσει συνολικά την πιστοληπτική αξιολόγηση, ακόμη και στο επίπεδο junk, των κρατών αυτών το 2015 εάν δεν εφαρμόσουν περικοπές για να περιορίσουν τις αυξανόμενες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης και άλλα κόστη που σχετίζονται με τη δημογραφική γήρανση.

Καθόλου αιφνιδιασμένη από το μπαράζ υποβαθμίσεων χωρών της Ευρωζώνης από την Standard & Poor's εμφανίστηκε η Γερμανή καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, μιλώντας σε κομματική συνάντηση στο Κίελο. Είπε ότι η Standard & Poor's είναι «απλά ένας από τους τρεις» Οίκους Αξιολόγησης και τόνισε ότι τώρα θα πρέπει να πάμε πιο γρήγορα μπροστά με δημοσιονομική πειθαρχία. Δεν αιφνιδιαστήκαμε, έχουμε δρόμο μπροστά μας για να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των αγορών, είπε η Μέρκελ.

Αντιδράσεις, αλλά και υποσχέσεις για πιο αποφασιστικά βήματα προκάλεσε ο καταιγισμός υποβαθμίσεων χωρών της Ευρωζώνης από την Standard & Poor's. Ο Όλι Ρεν εξέφρασε τη λύπη του «για την παράλογη απόφαση», ενώ ο Γερμανός υπουργός, Β.Σόιμπλε, διαβεβαίωσε ότι η Ευρωζώνη θα σταθεροποιήσει τις οικονομίες της και «θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των αγορών». Το βλέμμα όλων, όμως, στρέφεται στη Γαλλία με τον Τύπο να κάνει λόγο για τη «μαύρη Παρασκευή» του προέδρου. Όσο για το ζευγάρι Μέρκελ-Σαρκοζί, δεν είναι πλέον ισότιμο.

Η προειδοποίηση της Standard & Poor's ότι ενδέχεται να υποβαθμίσει την πιστοληπτική αξιολόγηση 15 κρατών της Ευρωζώνης, μεταξύ των οποίων και οι έξι χώρες με αξιολόγηση «ΑΑΑ», ωθεί υψηλότερα τις αποδόσεις των περισσότερων κρατικών ομολόγων, ενώ διευρύνεται και το spread των γαλλικών με τα γερμανικά ομόλογα.

Πτώση καταγράφει το Χρηματιστήριο Αθηνών την Τρίτη, εναρμονιζόμενο με το αρνητικό κλίμα που επικρατεί στις ευρωπαϊκές αγορές. Το επενδυτικό κλίμα πλήττουν οι ανησυχίες για νέες υποβαθμίσεις ευρωπαϊκών χωρών από τους οίκους αξιολόγησης. Σύμφωνα με δημοσίευμα της γαλλικής εφημερίδας La Tribune η Standard & Poor's ενδεχομένως να προχωρήσει σε υποβάθμιση των προοπτικών της Γαλλίας σε αρνητικό εντός των επόμενων ημερών.

Μόλις ανακοινωθεί από την Ελλάδα η προσφορά στους ιδιώτες πιστωτές για την ανταλλαγή των ομολόγων, το αξιόχρεο της χώρας θα υποβαθμιστεί στην κατηγορία C, «ξαναχτυπά» η Fitch. Δεύτερη υποβάθμιση σε καθεστώς περιορισμένης χρεοκοπίας θα γίνει, συνεχίζει, την ημέρα λήξης του προγράμματος, ενώ η νέα αξιολόγηση θα δοθεί μετά την έκδοση των νέων ομολόγων. Ανάλογες ανακοινώσεις αναμένονται και από τους άλλους Οίκους, που είχαν επίσης εναντιωθεί στο πρόγραμμα ανταλλαγής. Κατά τ' άλλα, η Fitch υποστηρίζει ότι η Ελλάδα έχει μια ευκαιρία να ξαναγίνει φερέγγυα με την εφαρμογή των αποφάσεων της 21ης Ιουλίου.

Στον εσωτερικό δανεισμό στρέφεται η Κύπρος μετά την διαδοχική υποβάθμισή της από τους τρεις μεγάλους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης, όπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Κίκης Καζαμίας. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι θα εξεταστούν και άλλες επιλογές. Πάντως ο κ. Καζαμίας χαρακτήρισε τις κινήσεις των οίκων αξιολόγησης υπερβολικές και αδικαιολόγητες, που δεν ανταποκρίνονται στα πραγματικά στοιχεία.

Σε αντίθεση με τον οίκο Moody's, ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Standard & Poor's είπε την Τετάρτη ότι ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους δεν θα οδηγήσει «αυτόματα» στην υποβάθμιση της Ιρλανδίας.

Προειδοποίηση για νέες υποβαθμίσεις κρατών-μελών της Ευρωζώνης εξέδωσε την Πέμπτη η Moody's, μία ημέρα μετά από τις συντονισμένες βολές κατά των οίκων αξιολόγησης που εξαπέλυσαν η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Το νέο πακέτο των κρατικών εγγυήσεων ύψους 30 δισ. ευρώ αποτελεί ισχυρό «ανάχωμα» για τον τραπεζικό κλάδο, ενώ οι υποβαθμίσεις από S&P και Moody's δεν έχουν ουσιαστικά πρακτικό αντίκρισμα για τις ελληνικές τράπεζες.

Με νέα υποβάθμιση προειδοποιεί την Πορτογαλία η Standard & Poor's, η οποία υποβάθμισε τις αξιολογήσεις πέντε τραπεζών της χώρας. Την ίδια ώρα, τα επιτόκια των πορτογαλικών ομολόγων έχουν σκαρφαλώσει σε επίπεδα-ρεκόρ.

O κίνδυνος υποβαθμίσεων της πιστοληπτικής ικανότητας χωρών της Ευρωζώνης θα ενισχυθεί, εάν οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν συμφωνήσουν σε ένα αξιόπιστο και ολοκληρωμένο σχέδιο για την αντιμετώπιση της κρίσης, όπως είπε ο οίκος αξιολόγησης Fitch την Παρασκευή.

Σημαντική αύξηση έχει καταγράψει το τελευταίο διάστημα το κόστος δανεισμού της Κύπρου, μετά τις προειδοποιήσεις των Moody’s και Fitch για πιθανές υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας. Η απόδοση των 10ετών κυπριακών ομολόγων ανήλθε στο 6,3%, έναντι 5,6% στις αρχές Δεκεμβρίου.

Έντονη είναι η ανησυχία στην κυβέρνηση για τις προαναγγελθείσες από τους οίκους αξιολόγησης υποβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας και των τραπεζών, οι οποίες χρονικά τοποθετούνται εντός του Ιανουαρίου. Το οικονομικό επιτελείο προσπαθεί να βρει τρόπους, είτε να τις αποτρέψει είτε να τις καθυστερήσει.