τεχεράνη

Την Τεχεράνη πρόκειται να επισκεφθεί τις επόμενες εβδομάδες η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάθριν Άστον, η οποία συντονίζει τις συνομιλίες μεταξύ των έξι μεγάλων δυνάμεων και του Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Η αναγγελία της επίσκεψης Άστον ακολουθεί την ανακοίνωση ότι τίθεται σε ισχύ την 20ή Ιανουαρίου η μεταβατική συμφωνία για περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος έναντι μερικής χαλάρωσης των διεθνών κυρώσεων.

Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ, αναμένεται το Σάββατο για επίσκεψη στην Τουρκία μεσούσης της πολιτικής θύελλας που έχει προκαλέσει η ευρεία έρευνα κατά της διαφθοράς η οποία αφορά μεταξύ άλλων και την παράνομη πώληση χρυσού στην Τεχεράνη.

Νέος γύρος συνομιλιών πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη μεταξύ του Ιράν και των «6» της διεθνούς κοινότητας για το πώς θα τεθεί σε εφαρμογή μια συμφωνία που υποχρεώνει την Τεχεράνη να περιορίσει το πυρηνικό της πρόγραμμα σε αντάλλαγμα για ελάφρυνση των οικονομικών κυρώσεων που της έχουν επιβληθεί.

Η κυβέρνηση του Ιράν ανακοίνωσε ότι συνέλαβε έναν βρετανό, ο οποίος βρισκόταν σε αποστολή για λογαριασμό της MI6. H σύλληψή του έγινε στην πόλη Κερμάν, στα νοτιοανατολικά της χώρας. Στο Λονδίνο, εκπρόσωπος του Φόρεϊν Όφις δήλωσε: «Δεν σχολιάζουμε θέματα των μυστικών υπηρεσιών».

Σε συμφωνία για τις ανησυχίες της Δύσης σχετικά με τις πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν ελπίζουν να καταλήξουν Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) και Τεχεράνη, ανέφεραν οι δύο πλευρές μετά από συνομιλίες που είχαν την Τετάρτη. Οι συνομιλίες χαρακτηρίστηκαν «εποικοδομητικές» και θα επαναληφθούν στις 21 Ιανουαρίου.

Να καθησυχάσει το Ισραήλ για την προκαταρκτική συμφωνία με το Ιράν αποπειράθηκε εκ νέου ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα σε επικοινωνία του με τον Μπεντζαμίν Νετανιάχου, διαβεβαιώνοντάς τον για την πρόθεση της Ουάσινγκτον να ξεκινήσει άμεσα διαβουλεύσεις με το Ισραήλ για τα επόμενα στάδια της διαπραγμάτευσης. Με τη συμφωνία στη Γενεύη, στην οποία ο Νετανιάχου αντέδρασε με εμφανή δυσαρέσκεια, το Ισραήλ βρίσκει το περιθώριο κινήσεών του αρκετά περιορισμένο απέναντι στην Τεχεράνη.

Ως ένα (μέτριο) βήμα προς την επιβράδυνση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος για πρώτη φορά σε μία δεκαετία μεταφράζεται η συμφωνία της Γενεύης μεταξύ της Ισλαμικής Δημοκρατίας και των μεγάλων δυνάμεων, η οποία αξιώνει μεν μία σχετικά μικρή «προκαταβολή» από την Τεχεράνη ως προς τον «πυρήνα» της διαμάχης, αλλά δεν παύει να είναι ιστορικής σημασίας. Ουδείς έχει ψευδαισθήσεις ότι αυτή η συμφωνία λύνει το ιρανικό ζήτημα, ωστόσο η επιτυχία της Γενεύης είναι ότι άνοιξε το δρόμο για να ακολουθήσει το επόμενο εξάμηνο η πραγματική διαπραγμάτευση. Τα σημεία-κλειδιά της συμφωνίας...

Οι υπουργοί των Εξωτερικών των Έξι και του Ιράν συνεχίζουν στη Γενεύη τις προσπάθειες για υπέρβαση των εμποδίων προς μία προκαταρκτική συμφωνία με την Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα.

Σε υψηλούς τόνους εκφράστηκε ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, για τις συνομιλίες με τους Έξι ενόψει της επιστροφής στις διαβουλεύσεις στη Γενεύη: Η Τεχεράνη «δεν θα υποχωρήσει ούτε κατά ένα γιώτα από τα δικαιώματά της στην πυρηνική ενεργεία» τόνισε, υπογραμμίζοντας πως έχουν τεθεί «κόκκινες γραμμές» στους ιρανούς διαπραγματευτές. H παρέμβαση φαίνεται να συνδέεται με την αναφορά του ιρανού ΥΠΕΞ πως η Τεχεράνη δεν απεμπολεί μεν το δικαίωμά της στην πυρηνική ενέργεια, αλλά δεν θεωρεί «απαραίτητη» την αναγνώρισή του.

Στις διαβουλεύσεις για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα επανέρχονται η Τεχεράνη και οι Έξι, με στόχο μία προκαταρκτική συμφωνία για υποχώρηση του Ιράν από τις δραστηριότητές του με παράλληλη αποκλιμάκωση -όσο το δυνατόν ηπιότερη και αναστρέψιμη- των κυρώσεων σε βάρος του. Εκστρατεία του Ομπάμα στο Καπιτώλιο να μην ενισχυθούν οι αμερικανικές κυρώσεις ενώ διαρκούν οι συνομιλίες, ενώ το Ισραήλ επιμένει πως συμφωνία με το Ιράν χωρίς προηγούμενη πλήρη αναστολή του πυρηνικού προγράμματος θα είναι «κακή συμφωνία».

Τη διαβεβαίωση πως το Παρίσι δεν θα υποχωρήσει από την «αυστηρή στάση» του απέναντι στο Ιράν έδωσε στο Ισραήλ ο γάλλος πρόεδρος, υπόσχεση που ο ισραηλινός πρωθυπουργός υποδέχθηκε με φανερή ικανοποίηση την ώρα που οι Έξι ετοιμάζονται να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαβουλεύσεων με την Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα.

Εκστρατεία στο Καπιτώλιο να μην προχωρήσουν Βουλή και Γερουσία σε ακόμη αυστηρότερες κυρώσεις απέναντι στο Ιράν κατά την απόπειρα προσέγγισης με την Τεχεράνη έχει εξαπολύσει η αμερικανική κυβέρνηση, με μέλη του Κογκρέσου όμως να εκφράζουν επιφυλάξεις και δυσφορία. Ξανά στην «προληπτική επίθεση» εναντίον πιθανής συμφωνίας περνάει το Ισραήλ. Κοινή η θέση Ουάσινγκτον και Παρισιού για το ζήτημα του ιρανικού πυρηνικού οπλοστασίου, λένε οι πρόεδροι Ομπάμα και Ολάντ.

Ως ενιαίο μέτωπο εμφανίστηκαν οι μεγάλες δυνάμεις έναντι του Ιράν στη διαπραγμάτευση του Σαββατοκύριακου που απέτυχε να οδηγήσει σε μεταβατική συμφωνία επί του πυρηνικού προγράμματος, βάσει δηλώσεων του Βρετανού ΥΠΕΞ Ουίλιαμ Χέιγκ σε συνέχεια της απόρριψης από τον Τζον Κέρι αναφορών που θέλουν γαλλικές επιφυλάξεις να φρέναραν τη συμφωνία. Το Ιράν «δεν μπόρεσε να αποδεχτεί τη συμφωνία εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή» επισήμανε ο Κέρι. Το καθεστώς κυρώσεων θα χαλαρώσει με συμφωνία, αλλά θα ενισχυθεί χωρίς αυτή, είπε από πλευράς του ο Χέιγκ.

Στην άμεση εφαρμογή πρακτικών μέτρων για την επιθεώρηση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος συμφώνησαν Τεχεράνη και ΙΑΕΑ, που ανοίγει το δρόμο για πρόσβαση των επιθεωρητών σε δύο τοποθεσίες. Χαμηλούς τόνους κρατούν οι Έξι μετά τη μη επίτευξη συμφωνίας το Σαββατοκύριακο, εκφράζοντας την ελπίδα τους πως μπορεί να καταρτιστεί σύντομα μία συμφωνία, με την παράλληλα «επισήμανση» πως η Τεχεράνη δεν ήταν έτοιμη «στην παρούσα φάση» να την δεχτεί.

Άγνωστος πυροβόλησε θανάσιμα στην Τεχεράνη τον ιρανό αναπληρωτή υπουργό Σαφντάρ Ραχμάντ Αμπάντι. Είναι το πρώτο περιστατικό δολοφονίας αξιωματούχου εδώ και χρόνια στο Ιράν και οι αρχές της χώρας φαίνεται να αποδίδουν αρχικά το περιστατικό σε προσωπική διαμάχη του αναπληρωτή υπουργού.

Τα εμπόδια σε προκαταρκτική συμφωνία του Ιράν και των «Έξι» για το πυρηνικό πρόγραμμα κάθε άλλο παρά έχουν απομακρυνθεί, αλλά πρώτη φορά εδώ και χρόνια φέγγει αχτίδα ελπίδας για δειλή υπέρβαση του πολυετούς αδιεξόδου: Η Γενεύη γίνεται το σκηνικό έντονης διπλωματικής κινητικότητας, με εκτός προγράμματος συμμετοχή όλων των ΥΠΕΞ των Έξι και συνέχιση για τρίτη ημέρα συνομιλιών για γεφύρωση των διαφορών. Μικρό καλάθι πάντως κρατούν όλες οι πλευρές ενώ το Ισραήλ, ως αφανής «συμμετέχων», υπογραμμίζει σε όλους τους τόνους την αντίθεσή του.

Τη στιγμή που καταγράφονται σημάδια προόδου στον εν εξελίξει δεύτερο γύρο διαπραγμάτευσης για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) ανακοινώνει ότι ο επικεφαλής της Γιουκία Αμάνο αποδέχτηκε την πρόσκληση που του απηύθυνε η Τεχεράνη και θα επισκεφθεί την Ισλαμική Δημοκρατία στις 11 Νοεμβρίου.

Με ενδείξεις πως δεν αποκλείεται να υπάρξει αποτέλεσμα ολοκληρώνεται την Παρασκευή ο δεύτερος γύρος συνομιλιών του Ιράν με τους «Έξι» στη Γενεύη: Με αποφάσεις της τελευταίας στιγμής, οι υπουργοί Εξωτερικών ΗΠΑ, Γαλλίας και Βρετανίας θα βρεθούν στην ελβετική πόλη για να πάρουν μέρος στις διαβουλεύσεις.

Νέος γύρος συνομιλιών μεταξύ της διεθνούς κοινότητας και της Τεχεράνης ξεκινά στη Γενεύη, με τους «Έξι» να αναφέρουν ότι περιμένουν από το Ιράν να κάνει το πρώτο βήμα με κινήσεις για περιορισμό του πυρηνικού του προγράμματος. Ο ιρανός ΥΠΕΞ είπε πως η συμφωνία «είναι δυνατή, εάν όλοι κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν». Η διεθνής κοινότητα περιμένει από την Τεχεράνη να αναστείλει τις προσπάθειές της για εμπλουτισμό ουρανίου και να μειώσει τα αποθέματά της πριν προσφέρει ως αντάλλαγμα την -πολυπόθητη για το υπό πίεση Ιράν- χαλάρωση των οικονομικών κυρώσεων.

Νέος γύρος διαπραγμάτευσης μεταξύ της Ομάδας των Έξι (τα πέντε μόνιμα κράτη-μέλη του ΣΑ του ΟΗΕ και η Γερμανία) ανοίγει την Πέμπτη στη Γενεύη, με τις μεγάλες δυνάμεις να διαμηνύουν διά μέσω διπλωματών ότι προσβλέπουν σε μία πρώτη παραχώρηση από την Τεχεράνη, ένα «πρώτο βήμα» οικοδόμησης μέτρων εμπιστοσύνης ώστε να ανοίξει ο δρόμος για περαιτέρω συνομιλίες.

Ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA) Γιουκίγια Αμάνο εξετάζει εάν θα ανταποκριθεί στην πρόσκληση που του απηύθυνε η Τεχεράνη να επισκεφθεί την Ισλαμική Δημοκρατία στις 11 Νοεμβρίου, μία πιθανή ένδειξη προόδου στις διαπραγματεύσεις για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Την ίδια στιγμή, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών δηλώνει ότι θα μπορούσε να συναφθεί μία συμφωνία-πλαίσιο για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα στο νέο γύρο διαπραγμάτευσης με τους «Έξι» αυτή την εβδομάδα στη Γενεύη.

Την απομάκρυνση πινακίδων και αφισών με συνθήματα εναντίον των ΗΠΑ στην Τεχεράνη διέταξαν οι ιρανικές αρχές, καθώς το Ιράν βρίσκεται σε συνομιλίες με τους «Έξι» στοχεύοντας, αρχικά, στη χαλάρωση των κυρώσεων σε βάρος του για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Οι αφίσες που κατέβηκαν φαίνεται ότι κατηγορούσαν για υποκρισία τις ΗΠΑ στις διαβουλεύσεις με την Τεχεράνη και είχαν στηθεί ενώπιον της 34ης επετείου της «Κρίσης των Ομήρων».

Η Ουάσινγκτον δεν πρόκειται να προχωρήσει σε χαλάρωση κυρώσεων απέναντι στην Τεχεράνη πριν το Ιράν προχωρήσει σε «στέρεα βήματα» για το πυρηνικό του πρόγραμμα, διαμηνύει ο Λευκός Οίκος ενώ έχουν ξεκινήσει ξανά οι συνομιλίες με τους «Έξι». H ιρανική οικονομία στενάζει υπό το βάρος των οικονομικών κυρώσεων, αλλά οι αρκετές επιλογές που υπάρχουν για μερική αποκλιμάκωση της πίεσης δεν θα εφαρμοστούν «στην αρχή της διαπραγμάτευσης», τόνισε η Ουάσινγκτον.

Μία συνάντηση με γερουσιαστές θα έχουν σύμβουλοι του Λευκού Οίκου, προκειμένου να πιέσουν τους πρώτους να «παγώσουν» την επιβολή νέων κυρώσεων στο Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Την ώρα που το Κογκρέσο ζητά αυστηρότερες κυρώσεις, η κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα ζητά χρόνο, προκειμένου να δοθεί μία ευκαιρία στις διαπραγματεύσεις της Ομάδας των Έξι με την Τεχεράνη. Εν τω μεταξύ, διπλωματική πηγή της ΕΕ δήλωσε ότι δεν αποκλείεται η Ένωση να εγκρίνει νέες κυρώσεις κατά της βασικής ναυτιλιακής εταιρείας εμπορικών μεταφορών του Ιράν.

Ανώτερος αξιωματούχος στο Ιράν δήλωσε ότι ο εμπλουτισμός ουρανίου έχει σταματήσει και όλο το υπάρχον απόθεμα εμπλουτισμένου ουρανίου μετατρέπεται σε καύσιμα για αντιδραστήρες -μια κίνηση η οποία θα ικανοποιούσε μια βασική απαίτηση των δυτικών κυβερνήσεων που βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις με την Τεχεράνη.