νευρώνες

Ο βραβευμένος με Νόμπελ Ιατρικής το 2013, Τόμας Σίντοφ (Thomas C. Südhof), εξηγεί τον τρόπο επικοινωνίας των νευρώνων του ανθρώπινου εγκεφάλου και αναλύει πως η καλύτερη κατανόηση αυτής της διαδικασίας θα βοηθήσει στο μέλλον την αποτελεσματικότερη θεραπεία παθήσεων, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και η σχιζοφρένεια.

Η μακροχρόνια χρήση ινδικής κάνναβης έχει αντικροοόμενες επιπτώσεις στον εγκέφαλο, καθώς απ' τη μια μειώνει τη φαιά ουσία και τον όγκο του κογχομετωπιαίου φλοιού, αλλά επίσης διευκολύνει τη γέννηση περισσότερων και πιο πολύπλοκων νευρωνικών διασυνδέσεων στον εγκέφαλο, σύμφωνα με νέα αμερικανική έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο PNAS.

Περισσότερο φως στην επιστήμη της γεύσης ρίχνει μια νέα αμερικανική έρευνα, που ανακάλυψε για πρώτη φορά ότι ο εγκέφαλος διαθέτει εξειδικευμένους νευρώνες και για τις πέντε βασικές κατηγορίες γεύσεων: το αλμυρό, το πικρό, το γλυκό, το ξινό και το ουμάμ -την πικάντικη γεύση που αφήνει το γλουταμινικό μονονάτριο, σύνηθες ενισχυτικό γεύσης.

Νέα γονίδια που σχετίζονται με τον αυτισμό έρχονται να εμπλουτίσουν τον κατάλογο των ήδη γνωστών γενετικών παραγόντων κινδύνου, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στο Nature. Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι, όσο περισσότερο εμβαθύνουν στο γενετικό υπόβαθρο του αυτισμού, τόσο αυξάνουν οι πιθανότητες για έγκαιρη διάγνωση αλλά και θεραπεία.

Η ωκυτοκίνη, η ορμόνη που δρα ως φυσικό ελιξίριο του έρωτα, βοηθά τα ζευγάρια να ερωτευτούν, τις μητέρες να συνδεθούν με τα μωρά τους, και τις ομάδες ανθρώπων να συνεργαστούν καλύτερα. Πειράματα σε ποντίκια δείχνουν τώρα ότι η ίδια ορμόνη ίσως ξυπνά το πάθος στα θηλυκά στη διάρκεια του οίστρου.

Το δέρμα μας έχει πολύ υψηλότερο IQ από ό,τι νομίζαμε. Ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι νευρώνες στο ανθρώπινο δέρμα κάνουν πολύ προηγμένους υπολογισμούς, τους οποίους μέχρι σήμερα πιστευόταν ότι είναι σε θέση να κάνει μόνο ο εγκέφαλος. Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι το δέρμα μας μεταδίδει πολύ περισσότερες πληροφορίες στον εγκέφαλο από ό,τι φανταζόμασταν.

Οι αναμνήσεις συνήθως σχετίζονται με συναισθήματα και τα τελευταία μπορούν να αλλάξουν μέσω νέων εμπειριών αλλά και με την πάροδο του χρόνου. Σύμφωνα με όμως με άρθρο του Nature, επιστήμονες κατάφεραν να χειραγωγήσουν εγκεφαλικά κύτταρα ποντικιών και να μετατρέψουν τις δυσάρεστες αναμνήσεις τους σε ευχάριστες.

Τα παιδιά που πάσχουν από αυτισμό έχουν επιπλέον εγκεφαλικές συνάψεις, από τα φυσιολογικά παιδιά, υποστηρίζουν αμερικανοί ερευνητές. Οι ειδικοί εκτιμούν ενδεχομένως και να μπορούν να μειώσουν αυτές τις επιπλέον κυτταρικές συνδέσεις με τη χορήγηση της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής.

Μιμούμενο την αρχιτεκτονική του εγκεφάλου, το μεγαλύτερο τσιπ που έχει κατασκευάσει ως σήμερα η IBM λειτουργεί με ένα εκατομμύριο «νευρώνες» και 256 εκατομμύρια «συνάψεις». Η νέα «νευρομορφική» προσέγγιση, εντελώς διαφορετική από την αρχιτεκτονική των σημερινών επεξεργαστών, θα μπορούσε να δώσει στις μηχανές αισθήσεις όπως οι ανθρώπινες.

Πώς γίνεται ένα παιδί τριών χρονών να θυμάται με ακρίβεια τα πρόσφατα γεγονότα, αλλά να χάνει αυτές τις αναμνήσεις λίγα χρόνια μετά; Σύμφωνα με την τελευταία θεωρία για τη «βρεφική αμνησία», οι πρώτες αναμνήσεις μας σβήνουν λόγω της πλημμύρας νέων νευρώνων στο νεαρό εγκέφαλο.

Ένας καλός ύπνος βελτιώνει τη μνήμη και τη μάθηση υποστηρίζει διεθνής επιστημονική ομάδα που για πρώτη φορά ρίχνει φως στον νευρωνικό μηχανισμό λειτουργίας του ύπνου στον εγκέφαλο.

Η κρατούσα θεωρία για το πώς σχηματίζονται οι αναμνήσεις δείχνει να εδραιώνεται μετά τις τελευταίες πειραματικές αποδείξεις. Νευροεπιστήμονες του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο αναφέρουν ότι κατάφεραν να διαγράψουν και στη συνέχεια να επαναφέρουν αναμνήσεις σε αρουραίους. Είναι η πειστικότερη ως σήμερα ένδειξη ότι η μνήμη λειτουργεί μέσω της ενίσχυσης των συνδέσεων ανάμεσα σε νευρώνες του εγκεφάλου.

Αμερικανοί επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι δημιούργησαν τον πληρέστερο μέχρι σήμερα τρισδιάστατο χάρτη των νευρωνικών συνάψεων στο εσωτερικό του εγκεφάλου ενός θηλαστικού, συγκεκριμένα ενός ποντικιού, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στο Nature.

Πριν από περίπου τέσσερις αιώνες, ο μεγάλος αστρονόμος Γαλιλαίος Γαλιλέι παρατήρησε κάτι περίεργο: με γυμνό μάτι, η Αφροδίτη φαίνεται μεγαλύτερη από τον Δία, ενώ το τηλεσκόπιο δείχνει το ακριβώς αντίστροφο. Η αστρονομική οφθαλμαπάτη δείχνει να επιτέλους να εξηγείται: η Αφροδίτη φαίνεται δυσανάλογα μεγάλη επειδή είναι ένα λαμπερό αντικείμενο που εμφανίζεται σε σκούρο φόντο.

Ένα μεγάλο επίτευγμα το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη αντιμετώπιση των αγχωδών διαταραχών ανακοίνωσαν ειδικοί του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech). Η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε την περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει το άγχος – και είδε μάλιστα ότι δεν ήταν εκεί που πιστεύαμε.

Ο οπτικός φλοιός του εγκεφάλου ανακάλυψε τη συμπίεση δεδομένων εκατομμύρια χρόνια πριν από την εμφάνιση των υπολογιστών. Νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι το οπτικό σύστημα απορρίπτει τις περιττές πληροφορίες που μεταδίδουν τα μάτια και κρατάει μόνο τις διαφορές ανάμεσα σε διαδοχικές εικόνες.

Η δυσλεξία προκαλείται από προβλήματα επικοινωνίας ανάμεσα σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου, τις ακουστικές και τις γλωσσικές, που έχουν ως συνέπεια την ελαττωματική νευρική «καλωδίωση», σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Science.

Οι βιολόγοι πίστευαν κάποτε ότι όλα τα κύτταρα ενός οργανισμού περιέχουν πανομοιότυπο γενετικό υλικό. Γνωρίζουμε όμως σήμερα ότι αυτό είναι μια υπεραπλούστευση, και μια νέα μελέτη στο Science αποκαλύπτει ότι κάθε νευρικό κύτταρο του εγκεφάλου έχει ελαφρώς διαφορετικό γονιδίωμα.

Ο φόβος για τα φίδια όχι μόνο είναι έμφυτος στον άνθρωπο και τα άλλα πρωτεύοντα θηλαστικά, αλλά δεν αποκλείεται να επηρέασε και την εξέλιξη της προηγμένης μας όρασης. Η σχετικά νέα αυτή θεωρία δείχνει να ενισχύεται από την ανακάλυψη νευρώνων που ειδικεύονται στην αναγνώριση των φιδιών στον εγκέφαλο του πιθήκου ρέζους.

Ο καλός και επαρκής ύπνος είναι απαραίτητος σε κάθε άνθρωπο διότι βοηθά τον εγκέφαλο να απαλλαγεί από τις τοξίνες που συσσωρεύονται κατά τη διάρκεια της ημέρας, υποστηρίζουν αμερικανοί ερευνητές σε άρθρο τους που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Science.

Μια νέα βρετανική έρευνα χαρακτηρίζεται «ιατρικό ορόσημο» και «ιστορική καμπή» από τους ειδικούς, καθώς μπορεί ν' ανοίξει για πρώτη φορά τον δρόμο για την ανάπτυξη ενός φαρμάκου που θα θεραπεύει τη νόσο Αλτσχάιμερ, καθώς και άλλες νευροεκφυλιστικές ασθένειες όπως η νόσος Πάρκινσον, σταματώντας την καταστροφή των νευρώνων του εγκεφάλου.

Ένα σημαντικό βήμα στην καλύτερη κατανόηση του τρόπου που ο εγκέφαλος ελέγχει την γονιμότητα στους ανθρώπους και τα θηλαστικά έκαναν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Οτάγκο, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό έντυπο Nature Communications.

Το πρώτο τρισδιάστατο μοντέλο του εγκεφάλου σε υψηλή ανάλυση χρειάστηκε δέκα χρόνια δουλειάς για να καλύψει ένα σύνολο 80 δισεκατομμύριων νευρώνων. Το μοντέλο του ερευνητικού προγράμματος Brain Initiative αναμένεται τώρα να αποκαλύψει νέα στοιχεία για τη λειτουργία του εγκεφάλου αλλά και για την καταπολέμηση ασθενειών.

Χρησιμοποιώντας μια ανορθόδοξη τεχνική, η οποία μετρά τα ισότοπα του άνθρακα που απελευθέρωσαν στον αέρα οι εκατοντάδες πυρηνικές δοκιμές του Ψυχρού Πολέμου, ερευνητές του διάσημου Ινστιτούτου Καρολίνσκα στη Σουηδία επιβεβαίωσαν τις υποψίες της τελευταίας εικοσαετίας: ο ενήλικος εγκέφαλος πράγματι παράγει νέα κύτταρα.

Στοιχεία από πυρηνικές δομικές της εποχής του Ψυχρού Πολέμου (των δεκαετιών του ’50 και ‘60) χρησιμοποίησε διεθνής επιστημονική ομάδα προκειμένου να αποδείξει ότι ο εγκέφαλος του ενηλίκου ανθρώπου συνεχίζει να παράγει νέους νευρώνες, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό έντυπο Cell.