κίεβο

Την απελευθέρωση του διοικητή του ουκρανικού Στόλου, υποναυάρχου Σεργκέι Χαϊντούκ, ο οποίος απομακρύνθηκε από τη βάση στην Κριμαία, ανακοίνωσε το πρωί της Πέμπτης, το Κίεβο. Νωρίτερα, το υπουργείο Αμυνας της Ρωσίας είχε ζητήσει από τις Αρχές της Κριμαίας να προχωρήσουν άμεσα στην απελευθέρωσή του.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Γκι-μουν μεταβαίνει την Πέμπτη στη Μόσχα, όπου θα έλθει ενώπιος ενωπίω με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, και εν συνεχεία θα επισκεφθεί την Παρασκευή το Κίεβο, στο πλαίσιο διπλωματικής προσπάθειας για την ειρηνική επίλυση της κρίσης.

Το Κίεβο σκοπεύει να αποσύρει από την Κριμαία τους στρατιώτες και τις οικογένειές τους και να επιδιώξει την κήρυξη της χερσονήσου σε αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη -με μέτρα για απόσυρση των ρωσικών δυνάμεων. Είχαν προηγηθεί νέες καταλήψεις ουκρανικών μονάδων από στρατιώτες χωρίς διακριτικά, ενώ υπό κράτηση τέθηκε ο αρχηγός του ουκρανικού Ναυτικού στη Σεβαστούπολη.

Η Ουκρανία δεν θα αναγνωρίσει ποτέ την ένωση της Κριμαίας με τη Ρωσία, δήλωσε στο Κίεβο ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Εβγκέν Περεμπγίνις, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Ιντερφάξ. Τόνισε ότι η συμφωνία που υπεγράφη με τη Μόσχα «δεν έχει καμία σχέση με τη Δημοκρατία, το δίκαιο και τη λογική». Άμεση ρήξη των διπλωματικών σχέσεων με τη Ρωσία ζήτησε το κόμμα του Βίταλι Κλίτσκο.

Η μεταβατική ηγεσία της Ουκρανίας ξεκαθάρισε ότι δεν θα επιδιώξει την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ, δήλωσε ο πρωθυπουργός Αρσένι Γιατσενιούκ, σε μία δήλωσε που σύμφωνα με το Reuters αποσκοπεί να καθησυχάσει τους ρωσόφωνους πολίτες.

Έτοιμη να προσέλθει σε διαπραγμάτευση με το Κρεμλίνο σχετικά με την κατάληψη της Κριμαίας δηλώνει η Ουκρανία διά στόματος του μεταβατικού προέδρου Αλεξάντερ Τουρτσίνοφ, όμως διαμηνύει ότι ποτέ δεν θα αποδεχτεί την ένωση της χερσονήσου με τη Ρωσία. «Ποτέ δεν θα συμφιλιωθούμε με την προσάρτηση της επικράτειάς μας» τονίζει ο Τουρτσίνοφ σε τηλεοπτικό διάγγελμα, λέγοντας ότι η Ρωσία έχει καταληφθεί από πανικό διότι οικοδομείται μία δημοκρατική και ευρωπαϊκή Ουκρανία.

Την επαύριο του δημοψήφισματος για προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία, η Μόσχα προτείνει τη σύσταση «ομάδας επαφής» για την ουκρανική κρίση, η σύσταση της οποίας θα είναι αποδεκτή «σε όλες τις πολιτικές ομάδες της Ουκρανίας». Ως βάση του διαλόγου, η Μόσχα αναφέρει την αποδοχή του δημοψηφίσματος από το Κίεβο και συνταγματική αναθεώρηση που θα δίνει περισσότερες αρμοδιότητες στις περιφερειακές αρχές της Ουκρανίας.

Οι υπουργοί Άμυνας της Ρωσίας και της Ουκρανίας συμφώνησαν σε εκεχειρία στην Κριμαία μέχρι τις 21 Μαρτίου. Σύμφωνα με τον ουκρανό υπουργό Άμυνας, σε αυτό το διάστημα οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις δεν θα αναλάβουν δράση κατά ουκρανικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων. Η συμφωνία έρχεται την ώρα που οι κάτοικοι της Κριμαίας ψηφίζουν για την προσάρτηση της χερσονήσου από τη Ρωσία, σε ένα δημοψήφισμα που το «ναι» αναμένεται συντριπτικό.

Η ώρα του δημοψηφίσματος για την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία έφτασε και η δύναμη του κυκλώνα που έχει τυλίξει τη χερσόνησο κορυφώνεται: Η Ουκρανία καταγγέλλει πως ρωσικές δυνάμεις εφόρμησαν από την Κριμαία σε άλλη περιοχή, το αμερικανικό Ναυτικό κάνει πιο εμφανή την παρουσία του στη Μαύρη Θάλασσα, η Ευρώπη συνεχίζει να απειλεί με κυρώσεις και επιμένει πως η κάλπη είναι παράνομη.

Με το δημοψήφισμα για προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία να πλησιάζει -παρά την καταδίκη του ως παράνομο από Κίεβο και δυτικές κυβερνήσεις- η εικόνα διάσπασης εντείνεται: Η μεν Βουλή της Κριμαίας υπερψήφισε «διακήρυξη ανεξαρτησίας» ενώ το Κίεβο προαναγγέλλει πως θα σχηματίσει νέα εθνοφρουρά εξαιτίας της «κακοδιαχείρισης» της προηγούμενης περιόδου.

Στη νέα ηγεσία του Κιέβου επέρριψε ο Γιανουκόβιτς την ευθύνη για τον «κίνδυνο να αποσχιστεί η Κριμαία» από την Ουκρανία, επαναλαμβάνοντας πως είναι ο νόμιμος πρόεδρος της χώρας και εκτοπίστηκε παράνομα «από τη συμμορία» στην ουκρανική κυβέρνηση. Σε διάγγελμά του από ρωσικό έδαφος, ο έκπτωτος Γιανουκόβιτς απέρριψε επίσης ως παράνομες τις προεδρικές εκλογές που προγραμματίζονται για τις 25 Μαΐου.

Ιπτάμενα ραντάρ AWACS στέλνει η Συμμαχία σε αναγνωριστικές πτήσεις πάνω από την Πολωνία και τη Ρουμανία λόγω της ουκρανικής κρίσης. Η ΝΑΤΟϊκή ανακοίνωση έρχεται καθώς η Ρωσία σφίγγει τον κλοιό στην κριμαϊκή χερσόνησο εν όψει του δημοψηφίσματος της Κυριακής που πυροδοτεί διπλωματικό «πόλεμο» Κρεμλίνου-Δύσης. Την Τετάρτη στις ΗΠΑ ο Ουκρανός πρωθυπουργός. Πιθανή νέα συνάντηση Κέρι-Λαβρόφ εντός της εβδομάδας...

Σκηνικό σαφούς διάσπασης σχηματίζεται στην Ουκρανία: Ενώ το Κίεβο εξετάζει διαδικασίες «εξπρές» για συνεργασία με τις δυτικές χώρες, η Κριμαία -τον έλεγχο στην οποία ουσιαστικά ασκούν οι ρωσικές δυνάμεις- κινείται με ταχύτατες διαδικασίες προς προσάρτηση στη Ρωσία. Η Μόσχα ετοιμάζει πακέτο 1,1 δισ. ευρώ για την Κριμαία και διαμηνύει στη Δύση πως η επέμβαση είναι «σύμφωνη με το Διεθνές Δίκαιο», την ώρα που οι ΗΠΑ ενισχύουν την στρατιωτική συνεργασία με την Πολωνία και το ΝΑΤΟ εξετάζει στενότερες σχέσεις με το Κίεβο.

Χωρίς συγκρούσεις κατέλαβαν φιλορωσικές μονάδες φυλάκιο στη δυτική Κριμαία, σύμφωνα με αναφορές από την ουκρανική συνοριοφυλακή, με το ουκρανικό προσωπικό του να έχει αποκλειστεί εντός -ενώ η Κριμαία οδεύει προς προσάρτηση στη Ρωσία και η Δύση αντιδρά. Παράλληλα, τα ρωσικά ΜΜΕ μεταδίδουν ότι το Κίεβο έχει παγώσει τους τραπεζικούς λογαριασμούς των αρχών της Κριμαίας, οι οποίες όμως, όπως αναφέρεται, έχουν αρχίσει να ανοίγουν λογαριασμούς σε ρωσικές τράπεζες. Ένταση σε φιλορωσική διαδήλωση στη Συμφερόπολη, στις ΗΠΑ τις επόμενες ημέρες ο Γιατσένιουκ.

Κίνδυνο «εθνικών διωγμών» εις βάρος Ρώσων και ρωσόφωνων στην Κριμαία και την ανατολική Ουκρανία επικαλείται πλέον το Κρεμλίνο ως βάση των κινήσεών του στη γεωπολιτική σκακιέρα. «Η Ρωσία δεν μπορεί να αγνοήσει τις εκκλήσεις για βοήθεια» ισχυρίζεται ο Πούτιν σε νέα τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ομπάμα. «Μας κάνουν να γελάμε» λέει ο εκπρόσωπός του για τις εκκλήσεις διαλόγου με το Κίεβο. Και ο Σεργκέι Λαβρόφ προειδοποιεί τις ΗΠΑ: «Οι κυρώσεις θα γυρίσουν μπούμπερανγκ»...

Εν μέσω του διπλωματικού «πολέμου» Ρωσίας-Δύσης για τις κινήσεις προσάρτησης της Κριμαίας, ο Βλαντιμίρ Πούτιν βγάζει το «χαρτί» της Gazprom «δείχνοντας» επανάληψη της κρίσης του 2009 που είχε επηρεάσει την ενεργειακή τροφοδοσία της Ευρώπης. Ο επικεφαλής του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού Αλεξέι Μίλερ προειδοποιεί με διακοπή των παραδόσεων φυσικού αερίου στην Ουκρανία εξαιτίας ανείσπρακτων οφειλών ύψους 1,89 δισ. δολαρίων.

Τη στιγμή που η ουκρανική μεταβατική κυβέρνηση και η Δύση καταγγέλλουν ως παράνομο το δημοψήφισμα προσάρτησης στη Ρωσία, η τοπική Βουλή της Κριμαίας κόβει όλους τους δεσμούς με την Ουκρανία, δημιουργεί το δικό της στρατό και εθνικοποιεί τις κρατικές εταιρείες. «Το διάταγμα βάσει του οποίου η Κριμαία είναι ρωσική ισχύει ήδη» λέει ο αντιπρόεδρος της τοπικής κυβέρνησης, διαμηνύοντας ότι τα ουκρανικά στρατεύματα στην περιοχή θα αντιμετωπίζονται ως κατακτητές και πρέπει είτε να παραδοθούν είτε να φύγουν...

Στις 16 Μαρτίου θα στηθούν οι κάλπες στην Κριμαία για να το καθεστώς της επαρχίας και τη σχέση της με το Κίεβο, ανέφερε ο αναπληρωτής επικεφαλής της περιφερειακής κυβέρνησης, Ρουστάμ Τεμιργκάλιεφ. Το δημοψήφισμα, σύμφωνα με τα ρωσικά ΜΜΕ, θα γίνει με ερώτημα την παραμονή στην Ουκρανία ή την προσάρτηση στη Ρωσική Ομοσπονδία. Ήδη, η περιφερειακή Βουλή ενέκρινε την προσάρτηση στη Ρωσία.

Φωτιά έχουν πάρει οι διπλωματικοί δίαυλοι για την κρίση στην Κριμαία, με τη Δύση να στηλιτεύει τη ρωσική κατάληψη και τη Μόσχα να αψηφά την απειλή κυρώσεων, επιμένοντας στην επιλογή της στρατιωτικής δράσης αν χρειαστεί. «Δεν έχει βγει κανένας Ρώσος στρατιώτης στην Κριμαία για να αποσύρουμε» λέει ο Λαβρόφ, με άμεσες κυρώσεις απειλεί το Παρίσι. Στην Κριμαία απεσταλμένος του ΟΗΕ, ενώ αίσθηση προκαλεί τοποθέτηση παρουσιάστριας του ρωσικού RT. Συνεχής ενημέρωση. 

Με δοκιμή διηπειρωτικού πυραύλου έδωσε η Ρωσία συνέχεια στη σκληρή γραμμή του Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος σε συνέντευξή του άφησε πάνω στο τραπέζι της διπλωματικής σκακιέρας τη χρήση στρατιωτικής βίας «ως τελευταία επιλογή». Στις Βρυξέλλες συνέρχεται την Τετάρτη το Συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ρωσίας και το αντίστοιχο όργανο με την Ουκρανία. Στο Κίεβο μετέβη ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ. Παγώνουν τα περιουσιακά στοιχεία 18 Ουκρανών στην Ευρώπη.

Βοήθεια ύψους ενός δισ. δολαρίων ετοιμάζονται να εγκρίνουν οι ΗΠΑ για την Ουκρανία προκειμένου να καλυφθούν τα ενεργειακά χρέη του Κιέβου προς τη Ρωσία. Σύμφωνα με αμερικανό αξιωματούχο η κυβέρνηση Ομπάμα θα συνεργαστεί με το Κογκρέσο για να εγκρίνει δάνειο ύψους 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, υπό μορφή δανειακών εγγυήσεων, για να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις στους Ουκρανούς από τις προτεινόμενες μειώσεις στις επιδοτήσεις για την ενέργεια. Στο Κίεβο έφτασε ο αμερικανός ΥΠΕΞ.

Στο τραπέζι κρατά ο Πούτιν την επιλογή της χρήσης στρατιωτικής βίας στην ανατολική Ουκρανία, έστω κι αν την χαρακτηρίζει λύση «έσχατης ανάγκης». Επαναλαμβάνοντας τη ρωσική απόρριψη της νέας ηγεσίας στο Κίεβο, ο Πούτιν, σε συνέντευξη Τύπου, χαρακτήρισε «πραξικοπηματική, στρατιωτική κατάληψη της εξουσίας» τα γεγονότα στο Κίεβο. Αρνήθηκε ότι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις έχουν περικυκλώσει ουκρανικές στρατιωτικές βάσεις στην Κριμαία και τόνισε ότι η Ρωσία δεν σχεδιάζει να την προσαρτήσει.

Την έγκρισή του έδωσε το ουκρανικό Κοινοβούλιο σε συμφωνία που είχε συναφθεί, αλλά δεν είχε κυρωθεί, με την Ευρωπαϊκή Ένωση για δάνειο 610 εκατ. ευρώ. ΕΕ και Κίεβο είχαν φτάσει στη συμφωνία πέρυσι το Φεβρουάριο, αλλά η κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο Γιανουκόβιτς δεν την είχε κυρώσει.

Ποια περιθώρια διαπραγμάτευσης διαθέτει η Γερμανία στην κρίση της Κριμαίας; Μπορεί να κατευνάσει τη «ρωσική αρκούδα»; Η καγκελάριος διαθέτει ακόμη δίαυλο επικοινωνίας με τη Μόσχα.

Μαζί με τους ρώσους στρατιώτες στους δρόμους της Κριμαίας, έχει επανεμφανιστεί ο όρος «Δύση», με το ψυχροπολεμικό του νόημα, στα διεθνή ΜΜΕ: Οι ΗΠΑ, αφού προχώρησαν σε αποφάσεις που παγώνουν μέρος της διμερούς συνεργασίας με τη Ρωσία, εξετάζουν πώς μπορούν να «απομονώσουν περαιτέρω» τη Μόσχα ενώ ο Κέρι οδεύει στο Κίεβο. Η ΕΕ κινείται στο ίδιο μεν μήκος κύματος αλλά -δεδομένης της ενεργειακής εξάρτησης- με διαφορετικό ρυθμό, εγείροντας το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων.