Γνωρίζοντας τον Sugar Man…

Το ντοκιμαντέρ του Μαλίκ Μπεντζελούλ, «Ψάχνοντας τον Sugar Man» δεν είναι η ταινία ευρείας κατανάλωσης. Σε καμία περίπτωση δεν είναι τύπου μπλοκμπάστερ οπότε κάποιος που προσανατολίζεται σε πιο «mainstream» κινηματογραφικές ιστορίες, μάλλον θα απογοητευόταν βλέποντας μια τέτοια ταινία.

Ψάχνοντας να βρω κάτι ενδιαφέρον αλλά όχι mainstream, μια κρύα βραδιά με ψιλόβροχο, με ιντρίγκαρε η ιδέα να μάθω κι εγώ την ιστορία ενός μουσικού, ο οποίος θα μπορούσε να ήταν τόσο γνωστός όσο οι Beatles ή οι Rolling Stones αλλά παραδόξως, οι δίσκοι που ηχογράφησε δεν πούλησαν -έξι μόλις αντίτυπα πωλήθηκαν στις ΗΠΑ- όμως ως εκ θαύματος, η φήμη του ταξίδεψε ω τη Νότιο Αφρική, όπου έφτασε να γίνει πιο γνωστός και από τον Elvis!

Ο Σίξτο Ροντρίγκεζ, και ο δίσκος του Cold Fact, έγιναν από τους πιο γνωστούς όλων των εποχών στη Νότια Αφρική! Γιατί; Κάθε επανάσταση χρειάζεται έναν ύμνο. Στη Νότια Αφρική, τα τραγούδια του Ροντρίγκεζ, με τον έντονα πολιτικοκοινωνικό στίχο, επηρέασαν τις αντιδράσεις για το Απαρτχάιντ. Σε μια εποχή όπου στη συγκεκριμένη γωνιά της γης, δεν επιτρεπόταν ούτε η τηλεόραση, μιλάμε για τέτοια λογοκρισία, οι άνθρωποι που ακούν μουσική, βρίσκουν δίσκους του Ροντρίγκες και εμπνέονται από αυτούς. Ένας μύθος ακολουθεί τον καλλιτέχνη, για τον οποίον δεν μπορεί κανείς να βρει καμία πληροφορία! Κυκλοφορούν φήμες ότι έχει αυτοκτονήσει θεαματικά στη σκηνή σε μια από τις συναυλίες του. Τα ίχνη του χαμένα.

Και όμως, σκεφτείτε πόσο ιδιαίτερη είναι αυτή η ιστορία του σκηνοθέτη Μαλίκ Μπεντζελού, ενός ιδιαίτερου σκηνοθέτη, εγκατεστημένου στη Στοκχόλμη, ο οποίος επί μία δεκαετία και πλέον σκηνοθετούσε ντοκιμαντέρ για μουσικούς. Πιο χαρακτηριστική δουλειά του η ταινία για τους γερμανούς πρωτοπόρους στην ηλεκτρονική μουσική Kraftwerk, το 2001, έχει όμως κάνει και ένα ντοκιμαντέρ για το heavy metal και για μεμονωμένους καλλιτέχνες όπως οι: Björk, Sting, Elton John, Rod Stewart, Madonna, Mariah Carey, U2 και Kylie Minogue.

Ακούστε τον δίσκο Cold Fact στο Youtube

Πώς έφτασε στα ίχνη του πιο αφανούς-διάσημου καλλιτέχνη όλων των εποχών, Σίξτο Ροντρίγκεζ; Ψάχνοντας στον κόσμο για καλές ιστορίες, γνώρισε στο Κέιπ Τάουν τον Stephen «Sugar» Segerman, ο οποίος του είπε για την ιστορία. Επί πέντε χρόνια ο σκηνοθέτης ασχολήθηκε με την έρευνα για το πρόσωπο και την ταινία, που το θέμα της ήταν δύσκολο για τους παραγωγούς! Άκουσε τη μουσική του Σίξτο, την έδωσε σε ειδικούς που του πιστοποίησαν ότι πρόκειται για έναν μουσικό της κλάσης των Beatles ή του Bob Dylan! Η δύναμη της ιστορίας ήταν η αλήθεια της, Γιατί θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένα καλό σενάριο, μόνο που ο πρωταγωνιστής υπήρχε και ήταν ένας μύθος!

Αυτό που είναι πολύ σημαντικό σε αυτή την ταινία ως μήνυμα, είναι το γεγονός ότι μπορεί κανείς να ζήσει και να διαμορφώσει τη ζωή του, με τους δικούς του όρους. Ανεξάρτητα από την καταγωγή του ή την κοινωνική του θέση μπορεί να πάει τον εαυτό του εκεί που ο ίδιος θέλει και να διαμορφώσει μια συγκεκριμένη ποιότητα. Ανεξάρτητα από το εξωτερικό περιβάλλον, τις ευκαιρίες και την τύχη.

Ο Ροντρίγκεζ, ασχολήθηκε με τη μουσική, έγραψε στίχους, σαν να ήταν προφήτης. Έγραψε αλήθειες, δεν συμβιβάστηκε, δεν επιδίωξε τίποτα, δεν κυνήγησε τη δόξα. Έβλεπε γύρω του, έγραφε και ζούσε. Και εξαφανίστηκε.

Σε παραγωγούς, σε συνεργάτες – μην ξεχνάμε ότι το μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής του, αυτός ο σοφός άνθρωπος, όπως πολύ συχνά τον αποκαλούν, δούλεψε ως οικοδόμος – στην τοπική κοινωνία όπου κατέληξε, στους χιλιάδες υποστηρικτές του στη Νότιο Αφρική, στα παιδιά του, που τον περιγράφουν ως άνθρωπο που ήταν καθ’ όλα ελεύθερος και αυτό δίδαξε και τα ίδια.

Στα 85 λεπτά διάρκειας του ντοκιμαντέρ παρακολουθούμε την ιστορία του Σίξτο Ροντρίγκεζ από την αρχή της, στο τέλος της δεκαετίας του ’60, όταν δύο μουσικοί παραγωγοί τον ανακάλυψαν σε ένα περιθωριακό καταγώγι στο Ντιτρόιτ. Οι περιγραφές ντύνονται με animation, που σταδιακά γίνεται εικόνα και μας μεταφέρει στους δρόμους που περιπλανιόταν ο σπουδαίος μουσικός, στα χρόνια της δημιουργίας. Αρκετά περιγραφικό το πρώτο μέρος της ταινίας, ίσως κουράζει λίγο αλλά αξίζει τον κόπο, γιατί στο δεύτερο μέρος έρχεται η μεγάλη αποκάλυψη μια και η ιστορία και η κάμερα πλησιάζουν τον μύθο!

Μια ιστορία που προβληματίζει σχετικά με το ήθος των καλλιτεχνών, τη διασημότητα και τη χρήση της, την ταπεινότητα, τη σοφία, την επιλογή και την αναγνώριση! Τελικά συμβαίνουν και θαύματα σε αυτόν τον κόσμο!

Η ταινία απέσπασε μεταξύ πολλών διακρίσεων και το Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ!

Τζένη Παπαγεωργίου