Το πολιτικό σύστημα σήμερα στη χώρα μας είναι σε βαθιά κρίση. Από τη μια, έχουμε μια κυβέρνηση που αντιμετωπίζει τη διαχείριση της κυβερνητικής εξουσίας με όρους διαμόρφωσης ενός «καθεστώτος», θεωρώντας ότι δημοκρατία είναι να κυβερνά εκπροσωπώντας την πιο συμπαγή μειοψηφία, την ώρα που η μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας είναι απέναντί της. Από την άλλη, η αντιπολίτευση, σε όλες τις παραλλαγές της, αδυνατεί να προσφέρει πειστική εναλλακτική λύση και αντιμετωπίζεται από την κοινωνία με ακόμη μεγαλύτερη επιφύλαξη από ό,τι και η ίδια η κυβέρνηση.

Όλα αυτά παραπέμπουν σε μια συνολική απογοήτευση πολύ μεγάλου μέρους της κοινωνίας από τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος γενικά και της ικανότητάς του να λειτουργεί προς όφελος της κοινωνίας. Ουσιαστικά, σήμερα η πλειοψηφία της κοινωνίας δεν εμπιστεύεται την «επαγγελματική πολιτική».

Αυτό οδηγεί σε μεγάλο βαθμό στην αναζήτηση λύσεων που ανήκουν στο πεδίο της «αντιπολιτικής». Δηλαδή, σε πρωτοβουλίες και σχηματισμούς που θέλουν πρωτίστως να εκπροσωπήσουν αυτή την αντίθεση της κοινωνίας στον τρόπο που σήμερα οργανώνεται το πολιτικό σύστημα, αλλά όχι με όρους προσφοράς πραγματικά μιας εναλλακτικής πρότασης, αλλά επενδύοντας κυρίως στη διαμαρτυρία και στο θυμικό.

Πρόκειται, δηλαδή, για τον πειρασμό της δημιουργίας (και υποστήριξης) σχημάτων ή και προσωπικοτήτων που θα έχουν ως στίγμα το ότι «δεν εκπροσωπούν την παραδοσιακή πολιτική». Αυτό μπορεί να πάρει τη μορφή «κινημάτων πολιτών» ή την πρόταξη προσωπικοτήτων που κατεξοχήν αναδείχτηκαν στην κοινωνία των πολιτών.

Η διάσταση του να μπαίνουν στην πολιτική κοινωνικές δυνάμεις και άνθρωποι που δεν προέρχονται από το χώρο της επαγγελματικής πολιτικής, καταρχάς είναι σημαντική. Αποτελεί βασικό μηχανισμό ανανέωσης του πολιτικού συστήματος. Ιστορικά, μάλιστα, ήταν τα αριστερά κόμματα, ως πρωτίστως εργατικά κόμματα, που το έκαναν.

Όμως, το κλειδί βρίσκεται ακριβώς στο τι σημαίνει «μπαίνουν στην πολιτική». Δηλαδή, στο πεδίο της άρθρωσης ιδεολογικού στίγματος, της χάραξης πολιτικής, της διαμόρφωσης πολιτικού προγράμματος με όρους που να εκπροσωπούν την κοινωνία. Αυτό είναι σίγουρα ευκταίο και είναι ένας τρόπος για να βγούμε από την πολιτική κρίση.

Ωστόσο, ο «πειρασμός» στον οποίο αναφέρομαι δεν αφορά τέτοιες διεργασίες ανανέωσης. Αφορά πολιτικές πρωτοβουλίες ή διαθέσεις δημιουργίας σχημάτων όχι γύρω από ιδεολογίες ή προγράμματα, συνδυασμένα με τη γείωση στην κοινωνία, αλλά σχήματα που κατεξοχήν να εκπροσωπούν το «αντί» στην επίσημη πολιτική, τη διαμαρτυρία, την οργή, το συναίσθημα, και μάλιστα με όρους ιδιαίτερα ασαφείς ως προς το ιδεολογικό στίγμα ή και την ίδια την πολιτική στόχευση: δηλαδή με ασάφεια ως προς το τι θέλουν και τι μπορούν να κάνουν όσες και όσοι σκέφτονται με τέτοιους όρους και γιατί επιθυμούν να μεταφράσουν την κοινωνική δημοφιλία τους (που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται και στην κρίση του πολιτικού συστήματος) σε πολιτική εκπροσώπηση.

Είναι όμως σαφές πως η ελληνική κοινωνία δεν χρειάζεται αυτή τη στιγμή απλώς κάποιους σχηματισμούς, που θα ακροβατούν ανάμεσα σε προοδευτικές και συντηρητικές θέσεις (εάν τελικά έχουν και εκπεφρασμένες θέσεις) και δεν θα αποσαφηνίζουν προς τα πού θέλουν να πάνε, και εν τέλει απλώς θα λειτουργούν, ακόμη και εάν έχουν απήχηση, ως συμπτώματα και όχι ως προτάγματα. Πειράματα μεταπολιτικής και αντιπολιτικής είδαμε και στο πρόσφατο παρελθόν και δεν προσέφεραν ακριβώς ούτε λύσεις, ούτε όραμα, ούτε αναβάθμισαν το επίπεδο της πολιτικής.

Θέλω να πω τα συμπτώματα της πολιτικής και κοινωνικής κρίσης τα ξέρουμε, τα είδαμε από τις τεράστιες διαδηλώσεις για τα Τέμπη, έως τη δημοσκοπική καταδίκη της κυβέρνησης.

Αυτό που χρειαζόμαστε αυτή τη στιγμή είναι μια διέξοδο για τη χώρα. Και διέξοδος σημαίνει εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης που να μπορεί να αποκαταστήσει τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη, μέσα από συγκεκριμένα μέτρα που αφορούν την αναδιανομή, την ανασυγκρότηση του κράτους, τη λειτουργία των θεσμών, την πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική και που σε αυτή τη βάση να κάνουν την κοινωνία να αποκτήσει ξανά εμπιστοσύνη στην πολιτική και να κινητοποιηθεί.

Αυτό, ακόμη και με τις καλύτερες των προθέσεων, δεν μπορούν να το κάνουν αντι-κόμματα, κόμματα-κραυγές ή κόμματα-συμπτώματα. Γιατί ακόμη και εάν θα έχουν απήχηση δεν θα έχουν ούτε τις δομές, ούτε τους θεσμούς για να παράγουν πολιτική και πρόγραμμα διακυβέρνησης και στην καλύτερη των περιπτώσεων θα λειτουργήσουν ως καταλύτες, στη χειρότερη θα προλειάνουν το έδαφος για πιο συντηρητικές (και αυταρχικές) λύσεις.

Αυτό μπορούν να το κάνουν μόνο συλλογικές προσπάθειες, που θα έχουν δυναμική από τα κάτω, αλλά θα παίρνουν θέση και στις βασικές διαχωριστικές γραμμές που υπάρχουν στην κοινωνία και ταυτόχρονα θα προσπαθούν να κάνουν την κραυγή λόγο και να μετατρέψουν την οργή σε πολιτική δράση και το πένθος σε ελπίδα ότι μπορούν τα πράγματα να αλλάξουν. Με γνώμονα τα αιτήματα των κινημάτων, την επιστημονική γνώση αλλά και την πείρα στην αναμέτρηση με τη διακυβέρνηση.

Σημαίνει αυτό ότι κάποιοι άνθρωποι θα πρέπει «να κάτσουν στα αυγά τους»; Ή ότι μόνο όσοι έχουν πολιτική εμπειρία θα πρέπει να κάνουν πολιτική; Όχι, αλλά την ίδια στιγμή ο καθένας και καθεμιά θα πρέπει να σκεφτούν ποια είναι η ευθύνη τους και ποια μπορεί να είναι η συνεισφορά τους. Και τότε θα συνειδητοποιήσουν ότι εάν κατάφεραν να παίξουν καταλυτικό ρόλο ώστε να διαμορφωθεί μια κοινωνική δυναμική και κατάφεραν να κινητοποιήσουν ανθρώπους και να τους κατεβάσουν στο δρόμο σε μερικές από τις μεγαλύτερες κινητοποιήσεις της ελληνικής ιστορίας, συμβάλλοντας ώστε το αίτημα για δικαιοσύνη να γίνει κεντρικό, τότε ίσως αυτός πρέπει να είναι και ο ρόλος που τους αναλογεί, η πραγματική ιστορική τους ευθύνη.

Γιατί, εάν θέλουμε να αλλάξει σελίδα η χώρα, χρειαζόμαστε και αξιόπιστες πολιτικές προτάσεις και ισχυρή και δραστήρια κοινωνία των πολιτών. Και αυτό δεν εξυπηρετείται πάντα με τη μεταπήδηση από το ένα πεδίο στο άλλο. Ούτε από την επένδυση, επί της ουσίας, σε μια αντιπολιτική που θα εκπροσωπεί την οργή και το πένθος αλλά όχι την εμπιστοσύνη στο μέλλον.

Ειδήσεις Σήμερα: