Αντιβιοτικά: Πώς τα φάρμακα μπορούν να αποδειχθούν ύπουλος εχθρός

Η αγωγή με αντιβιοτικά είναι συχνή σε διάφορες ασθένειες και για την αντιμετώπιση προβλημάτων που προκαλούνται από μικρόβια. Αλλά ενέχει έναν πολύ σοβαρό κίνδυνο: την ώρα που θεραπεύουν από ένα μικρόβιο, παράλληλα να αυξάνουν την αντοχή άλλων μικροβίων και να δυσχεραίνουν την αντιμετώπιση άλλων λοιμώξεων.

Στις ΗΠΑ, αυτή η συνέπεια από τη χρήση αντιβιοτικών, δηλαδή η μικροβιακή αντοχή, είναι η αιτία για περισσότερους από 35.000 θανάτους κάθε χρόνο.

Συχνά τα αντιβιοτικά συνταγογραφούνται για λιγότερο επείγουσες καταστάσεις

Τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ έχουν εκδώσει οδηγίες προς τους πολίτες, ώστε πριν πάρουν αντιβιοτικά να κάνουν τις σωστές ερωτήσεις. Και αυτό γιατί, ενώ τα αντιβιοτικά είναι απαραίτητα για σοβαρές, απειλητικές για τη ζωή λοιμώξεις, μερικές φορές συνταγογραφούνται για λιγότερο επείγουσες καταστάσεις.

Τι να λάβετε υπόψη

Σύμφωνα με τους επιστήμονες των CDC, το πιο σημαντικό ερώτημα που πρέπει να συζητήσετε με τον γιατρό σας, πριν πάρετε ένα αντιβιοτικά είναι: Το χρειάζομαι πραγματικά;

Σύμφωνα με τον Δρα Μπράντλεϊ Λάνγκφορντ, φαρμακολόγο, ειδικό στη μικροβιακή αντοχή, στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας του Οντάριο στον Καναδά, το πιθανότερο είναι ότι δεν τα χρειάζεστε. Σύμφωνα με το CDC, τουλάχιστον το 28% των αντιβιοτικών που συνταγογραφούνται σε ασθενείς, είτε σε ιατρεία είτε σε τμήματα επειγόντων περιστατικών νοσοκομείων και ιατρικών κέντρων, είναι περιττά.

Ήδη, τα τελευταία χρόνια, οι Αμερικανοί ειδικοί υγείας έχουν συστήσει στους γιατρούς να είναι περισσότερο συντηρητικοί όταν πρόκειται να συνταγογραφήσουν αντιβιοτικά για συνηθισμένα περιστατικά. Ποια είναι αυτά: η θεραπεία της ακμής ή η πρόληψη λοιμώξεων από οδοντιατρικές επεμβάσεις.

Επίσης, αν κάποιος γιατρός συστήσει αντιβιοτικό, η έρευνα δείχνει ότι όσο μικρότερη είναι η διάρκεια της αγωγής τόσο χαμηλότερος είναι ο κίνδυνος μικροβιακής αντοχής. Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις, οι αγωγές με αντιβιοτικά που έχουν μικρή διάρκεια είναι εξίσου αποτελεσματικές με αυτές που έχουν μεγαλύτερη διάρκεια.

Αλλά επειδή ορισμένοι πάροχοι υγείας (γιατροί και νοσοκομεία) συνεχίζουν να συνταγογραφούν τη χρήση αυτών των φαρμάκων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από το απαραίτητο, οι ασθενείς πρέπει να προσέχουν. Θα πρέπει να ρωτούν αν τους έχει συσταθεί η συντομότερη δυνατή θεραπεία.

Τύπος αντιβιοτικού και δόσεις

Άλλο στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν είναι ο τύπος του αντιβιοτικού. Τα αντιβιοτικά ευρέος φάσματος, τα οποία στοχεύουν πολλά είδη βακτηρίων, είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν μικροβιακή αντοχή από εκείνα που στοχεύουν λιγότερους τύπους.

Επίσης, μικρότερες δόσεις φαρμάκου δεν σημαίνει και λιγότερες πιθανότητες να εμφανιστεί μικροβιακή αντοχή. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε αν παίρνετε αντιβιοτικά και για ποιο χρονικό διάστημα.

Πότε δεν παίρνουμε αντιβιοτικά

Οι περισσότεροι γνωρίζουμε ότι δεν πρέπει να παίρνουμε αντιβιοτικά για ιογενείς λοιμώξεις, όπως κρυολογήματα, βήχας και γρίπη. Αλλά οι οδηγίες για άλλες περιπτώσεις μπορεί να είναι λιγότερο απλές.

Μικρότερη δόση δεν σημαίνει μικρότερη μικροβιακή αντοχή

Συχνά οι χειρουργοί συνταγογραφούν αντιβιοτικά για προληπτικούς λόγους πριν από μια χειρουργική επέμβαση για να μειωθεί ο κίνδυνος μόλυνσης. Και αυτό είναι σωστό. Αλλά η λήψη αντιβιοτικών πριν από μια οδοντιατρική επέμβαση συχνά δεν είναι απαραίτητη. Τα φάρμακα αυτά προορίζονται για όσους διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο επιπλοκών, σύμφωνα με την Αμερικανική Οδοντιατρική Εταιρεία.

Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος

Η χορήγηση αντιβιοτικών είναι πολύ συχνή σε ασθενείς που υποφέρουν από χρόνιες ουρολοιμώξεις. Δηλαδή ουρολοιμώξεις που εμφανίζονται τουλάχιστον δύο φορές σε έξι μήνες ή τρεις φορές στη διάρκεια ενός έτους. Οι γιατροί συστήνουν σύντομες αγωγές προφυλακτικής χορήγησης αντιβιοτικών (από τρεις μήνες έως ένα χρόνο), καθώς μπορούν να μειώσουν την επανεμφάνιση ουρολοιμώξεων σε ενήλικες. Τα φάρμακα αυτά όμως ενέχουν κινδύνους: αύξηση της μικροβιακής αντοχής και διάφορες ανεπιθύμητες παρενέργειες: εξανθήματα, διάρροιες, μυκητιάσεις κ.λπ.

Πιείτε νερό

Στις περιπτώσεις των συχνών ουρολοιμώξεων, οι γιατροί συστήνουν πλέον εναλλακτικές μεθόδους πρόληψης, αντί για φάρμακα. Παραδείγματος χάριν η αυξημένη κατανάλωση νερού και υγρών, όπως χυμοί, αλλά και βατόμουρων.

Σύμφωνα με τους γιατρούς των CDC, υπάρχουν «πολύ περιορισμένα στοιχεία» ότι τα αντιβιοτικά μπορούν να προλάβουν τις υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις επ’ αόριστον. Και τονίζουν ότι η χορήγησή τους δεν μπορεί να διαρκεί περισσότερο από έναν χρόνο.

Και εάν οι μικροβιολογικές εξετάσεις ανιχνεύουν βακτήρια, αλλά ο ασθενής δεν έχει συμπτώματα, πρέπει να αποφευχθούν τα φάρμακα. Τα αντιβιοτικά, αν ληφθούν χωρίς φειδώ, μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης συμπτωματικών ουρολοιμώξεων στο μέλλον.

Τι γίνεται με τις δερματικές παθήσεις

Σύμφωνα με τον Δρα Τζον Μπαρμπιέρι, του νοσοκομείου Brigham and Women’s στη Βοστόνη, οι δερματολόγοι είναι αυτοί που συνταγογραφούν τα περισσότερα αντιβιοτικά σε σχέση με άλλες ειδικότητες. Τα δίνουν συνήθως σε άτομα με παθήσεις όπως η ροδόχρους ακμή ή απλή. Τα αντιβιοτικά είναι συχνά η καλύτερη θεραπεία για σοβαρά περιστατική ροδόχρου ακμής, αλλά οι φαρμακευτικές κρέμες ή τα τζελ ή οι απαλές ρουτίνες περιποίησης του δέρματος μπορούν να βοηθήσουν σε ηπιότερες περιπτώσεις.

Για την απλή ακμή, υπάρχουν διαθέσιμες εναλλακτικές και αποτελεσματικές θεραπείες, όπως πλύσεις με υπεροξείδιο του βενζοϋλίου, τοπικά ρετινοειδή και προϊόντα με σαλικυλικό οξύ. Επίσης, υπάρχουν και αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται τοπικά, όπως η κλινδαμυκίνη, για ήπιες περιπτώσεις ακμής. Αλλά ενώ έχουν λιγότερες παρενέργειες από τα από του στόματος αντιβιοτικά, μπορούν να προκαλέσουν αντοχή στα αντιμικροβιακά φάρμακα. Ιδανικά, οι ασθενείς θα πρέπει να επιλέγουν τοπικές θεραπείες και να μειώνουν κατά το δυνατόν την έκθεση του οργανισμού τους σε αντιβιοτικά.

Αν η ακμή είναι σοβαρή, τα από του στόματος αντιβιοτικά όπως η δοξυκυκλίνη ή η σαρεκυκλίνη δεν θα τη «θεραπεύσουν», αλλά μπορούν να βελτιώσουν γρήγορα μια έξαρση. Συνεπώς, βοηθούν προσωρινά, αλλά οι ασθενείς θα πρέπει να αναζητήσουν άλλες θεραπείες για μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Τα αντιβιοτικά θα πρέπει να επιλέγονται μόνο αν ο ασθενής, για κάποιους λόγους δεν μπορεί να λάβει εναλλακτική θεραπεία.

Σύμφωνα με τον Δρα Λάνγκφορντ, για ορισμένους, «το όφελος των αντιβιοτικών υπερτερεί του κινδύνου», αλλά οι περισσότεροι δεν θα τα χρειαστούν καθόλου.

Πηγή: The New York Times