Ινδία και Πακιστάν δηλώνουν και οι δύο νικητές – Θα επικρατήσει ψυχραιμία ή θα φτάσουν στα άκρα;

Οι συγκρούσεις αυτής της εβδομάδας μεταξύ Πακιστάν και Ινδίας αποτελούν την πιο σοβαρή κλιμάκωση της έντασης μεταξύ των δύο ιστορικών εχθρών εδώ και δεκαετίες, με εκατομμύρια ανθρώπους και στις δύο πλευρές των συνόρων να αναρωτιούνται τι μπορεί να επακολουθήσει.

Παρά τον όρκο να «εκδικηθεί» για τα χτυπήματα της Ινδίας στο έδαφός του, το Πακιστάν δεν έχει ακόμη ανταποδώσει τα ίδια αντίποινα στην Ινδία και οι δύο πλευρές φαίνεται να έχουν ήδη διεκδικήσει τη νίκη. Ωστόσο, οι εχθροπραξίες συνεχίζονται.

Πανικός συγκλόνισε και τα δύο έθνη την Τετάρτη, αφού το Νέο Δελχί εξαπέλυσε στοχευμένα στρατιωτικά πλήγματα εναντίον του γείτονά του, ενώ το Ισλαμαμπάντ ισχυρίστηκε ότι κατέρριψε μαχητικά αεροσκάφη του αντιπάλου του.

Την Πέμπτη, το Πακιστάν ισχυρίστηκε ότι κατέρριψε τουλάχιστον 25 ινδικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη με πυρομαχικά σε όλη τη χώρα κατά τη διάρκεια της νύχτας, σε αυτό που αποκάλεσε νέα «σοβαρή πρόκληση» από το Νέο Δελχί, η οποία τραυμάτισε τέσσερις στρατιώτες και σκότωσε έναν πολίτη. Το CNN μεταδίδει πως δεν μπορεί να επαληθεύσει ανεξάρτητα αυτούς τους ισχυρισμούς, παρότι έχει επικοινωνήσει με την ινδική Πολεμική Αεροπορία και το Υπουργείο Άμυνας.

Ο φόβος είναι ότι κάθε πρόσθετο βήμα αντιπαράθεσης από οποιαδήποτε πλευρά θα μπορούσε γρήγορα να εξελιχθεί σε μια ολοκληρωτική σύγκρουση μεταξύ δύο πυρηνικών δυνάμεων, με πιθανές επιπτώσεις για όλο τον κόσμο.

Και οι δύο δηλώνουν νικητές

Τα ινδικά μέσα μαζικής ενημέρωσης ήταν σε ευφορία μετά τα χτυπήματα της Τετάρτης. «Χτυπήματα δικαιοσύνης», έγραφε ένα κύριο άρθρο μιας από τις κορυφαίες αγγλικές εφημερίδες της Ινδίας, επαινώντας την «αιχμηρή και αποφασιστική» απάντηση της χώρας στη σφαγή 26 ανθρώπων στο υπό ινδική διοίκηση Κασμίρ, από μαχητές. Ένας τίτλος της εφημερίδας The Indian Express απηχούσε παρόμοιο ύφος: «Η δικαιοσύνη αποδόθηκε», έγραφε στην πρώτη σελίδα.

Στο Πακιστάν, η δημόσια απάντηση του πρωθυπουργού Σεχμπάζ Σαρίφ ήταν παρόμοια πολεμική. Ορκίστηκε να «εκδικηθεί» για τον θάνατο 31 ανθρώπων που, σύμφωνα με το Ισλαμαμπάντ, σκοτώθηκαν στα χτυπήματα της Ινδίας, αλλά παρόλα αυτά εμφανίστηκε να δηλώνει θριαμβευτής για την κατάρριψη των αεροσκαφών της Ινδίας. «Χρειάστηκαν μόνο λίγες ώρες για να πέσει ο εχθρός στα γόνατα», τόνισε σε μια ομιλία του προς το έθνος.

Η Ινδία λέει ότι έπληξε «τρομοκρατικές υποδομές» που ανήκουν σε δύο ισλαμιστικές ομάδες – τη Lashkar-e-Tayyiba και την Jaish-e-Mohammed – οι οποίες έχουν κατηγορηθεί ότι βρίσκονται πίσω από μερικές από τις πιο θανατηφόρες επιθέσεις μαχητών στη χώρα. Τα πλήγματα της Τετάρτης δεν είχαν στόχο στρατιωτικές υποδομές και δεν σκότωσαν αμάχους, δήλωσε το Νέο Δελχί, δίνοντας ενδεχομένως στην Ινδία και το Πακιστάν την ευκαιρία να βρουν έναν τρόπο να αποφύγουν έναν ολοκληρωτικό πόλεμο.

Ένα σημείο που η Ινδία χτύπησε ήταν στην επαρχία Παντζάμπ του Πακιστάν, η πιο βαθιά στο έδαφος του Πακιστάν επίθεση από τότε που οι δύο χώρες πολέμησαν το 1971. Στο στόχαστρο βρέθηκαν επίσης πολλές άλλες τοποθεσίες στο Πουντζάμπ – την καρδιά του ισχυρού στρατού και την έδρα της κυβέρνησης Σαρίφ – και χτύπησε ένα τζαμί, σύμφωνα με Πακιστανούς αξιωματούχους, εξοργίζοντας εκατομμύρια ανθρώπους στο έθνος με μουσουλμανική πλειοψηφία.

Το τι θα συμβεί τώρα, λένε οι αναλυτές, εξαρτάται κυρίως από την επόμενη κίνηση του Ισλαμαμπάντ.

«Όλα τα μάτια είναι στραμμένα στο Πακιστάν», δήλωσε ο αναλυτής της Νότιας Ασίας με έδρα την Ουάσιγκτον, Michael Kugelman. «Αν αποφασίσει να σώσει τα προσχήματα, να διεκδικήσει τη νίκη – ίσως με την επισήμανση της κατάρριψης των ινδικών αεροσκαφών (την οποία το Νέο Δελχί δεν έχει επιβεβαιώσει) – και να αποκαλέσει το επειδόδιο λήξαν, θα μπορούσε να είναι ορατή η αποκλιμάκωση».

Αλλά, όπως προειδοποίησε, «όλα τα στοιχήματα θα χαθούν» εάν το Πακιστάν αποφασίσει να ανταποδώσει το χτύπημα.

Και οι δύο έχουν πολλά να χάσουν

Οι περισσότεροι αναλυτές συμφωνούν, πάντως, ότι οι πυρηνικά εξοπλισμένοι γείτονες δεν μπορούν να αντέξουν άλλη μία μάχη.

Η Ινδία και το Πακιστάν έχουν ήδη διεξάγει τρεις πολέμους για το Κασμίρ, μια αμφισβητούμενη περιοχή που αμφότερες διεκδικούν στο σύνολό της και η καθεμία ελέγχει ένα μέρος της. Μια άλλη σύγκρουση θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες.

Από τη γέννησή του πριν από επτά δεκαετίες, κατά τον διαμελισμό της πρώην Βρετανικής Ινδίας, το Πακιστάν – που σήμερα φιλοξενεί 230 εκατομμύρια ανθρώπους – έχει αντιμετωπίσει αυξανόμενες προκλήσεις, από την πολιτική αστάθεια μέχρι μια ανησυχητική εξέγερση μαχητών, κλιματικές καταστροφές και οικονομική αποδιοργάνωση.

Η Ινδία είναι φαινομενικά σε ισχυρότερη θέση. Ο στρατός της θεωρείται ανώτερος σε οποιαδήποτε συμβατική σύγκρουση με βάση τον αριθμό και μόνο και διαθέτει μια οικονομία πάνω από 10 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Πακιστάν. Αλλά και αυτή θα έχει κάτι να χάσει σε περίπτωση κλιμάκωσης της σύγκρουσης, σύμφωνα με τον Tanvi Madan, ανώτερο συνεργάτη στο πρόγραμμα εξωτερικής πολιτικής του Ινστιτούτου Brookings.

«Σε μεγάλο βαθμό, με βάση όσα έχουμε δει σε προηγούμενες περιόδους, πρόκειται για δύο ορθολογικούς παράγοντες που δεν θέλουν έναν ευρύτερο πόλεμο», σημείωσε ο Madan.

Ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι έχει ορκιστεί να αναβαθμίσει το κύρος της χώρας του στην παγκόσμια σκηνή, διεκδικώντας να φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες και επιδιώκοντας να ξεπεράσει την Κίνα ως παγκόσμιο κέντρο παραγωγής.

Ωστόσο, η Ινδία αντιμετωπίζει ήδη απειλές ασφαλείας σε πολλαπλά μέτωπα – ιδιαίτερα κατά μήκος των αμφισβητούμενων συνόρων με την Κίνα.

Αποκλιμάκωση ή θα έρθουν τα χειρότερα;

Η Ινδία έσπευσε να προβάλει ότι η απάντησή της στη σφαγή της 22ας Απριλίου ήταν «εστιασμένη, μετρημένη και μη κλιμακούμενη» και να ξεκαθαρίσει ότι ήταν απάντηση στη σφαγή των τουριστών.

Κορυφαίοι αξιωματούχοι στο Νέο Δελχί απευθύνθηκαν σε σημαντικούς ομολόγους τους στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Μέση Ανατολή και τη Ρωσία, μεταξύ άλλων, «προφανώς για να ενθαρρύνουν τη διεθνή πίεση προς το Πακιστάν να αποφύγει την κλιμάκωση», εξήγησε η Nisha Biswal, ανώτερη σύμβουλος στο «The Asia Group».

Οι ηγέτες του Πακιστάν διαφήμισαν μια νίκη της πολεμικής αεροπορίας της χώρας, λέγοντας ότι πέντε ινδικά μαχητικά καταρρίφθηκαν κατά τη διάρκεια μιας πολύωρης μάχης που διεξήχθη σε απόσταση άνω των 160 χιλιομέτρων.

Οι ηγέτες της Ινδίας δεν έχουν πει πολλά ως απάντηση στους ισχυρισμούς αυτούς και δεν έχουν αναγνωρίσει απώλειες αεροσκαφών. Από την άλλη, οι Πακιστανοί δεν έχουν ακόμη παρουσιάσει στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι κατέρριψαν μαχητικά αεροσκάφη, αλλά μια πηγή του γαλλικού υπουργείου Άμυνας ανέφερε ότι τουλάχιστον ένα από τα νεότερα και πιο προηγμένα πολεμικά αεροσκάφη της Ινδίας – ένα γαλλικής κατασκευής μαχητικό αεροσκάφος Rafale – χάθηκε στη μάχη.

Αν όντως υπήρξαν απώλειες για την Ινδία, το Πακιστάν θα μπορούσε να διεκδικήσει τη νίκη, «ακόμη και αν οι συνθήκες είναι θολές», δήλωσε ο Milan Vaishnav, ανώτερος συνεργάτης και διευθυντής του Προγράμματος Νότιας Ασίας στο Carnegie Endowment for International Peace. «Αυτό θα επέτρεπε στο Πακιστάν να ισχυριστεί ότι επέβαλε κόστος σε ινδικούς στρατιωτικούς στόχους».

Απρόβλεπτη όσο και επικίνδυνη κρίση – ένας ανησυχητικός συνδυασμός

Ωστόσο, μέσα στην ομίχλη του πολέμου, ο ισχυρός στρατηγός του πακιστανικού στρατού Asim Munir είχε ήδη ορκιστεί να ανταποκριθεί σε οποιαδήποτε επίθεση από την Ινδία. Και ο Munir, ο οποίος είναι γνωστός για τη σκληρή του στάση απέναντι στον ινδουιστή-εθνικιστή Μόντι, έχει τη φήμη ότι είναι πιο διεκδικητικός από τον προκάτοχό του Qamar Javed Bajwa.

Εν τω μεταξύ, υπάρχουν πολλές φωνές στο ινδουιστικό εθνικιστικό κόμμα του Μόντι, που πιέζουν για ένα αποφασιστικό χτύπημα κατά του Πακιστάν εδώ και χρόνια.

Ο Kugelman, αναλυτής της Νότιας Ασίας, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ, οι οποίες ιστορικά παρεμβαίνουν σε αυτές τις κρίσεις, θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να εκτονώσουν την ένταση, αλλά δεν είναι σαφές πόσο είναι διατεθειμένη να ασχοληθεί η κυβέρνηση Τραμπ.

«Η Κίνα έχει καλέσει σε αποκλιμάκωση, αλλά οι τεταμένες σχέσεις της με την Ινδία, την αποκλείουν ως αποτελεσματικό διαμεσολαβητή. Οι κορυφαίοι υποψήφιοι διαμεσολαβητές είναι τα αραβικά κράτη του Κόλπου, ιδίως το Κατάρ, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα», εξήγησε, δεδομένων των ισχυρών δεσμών τους και με τα δύο έθνη. Το Κατάρ έσπευσε να παροτρύνει τη διπλωματία, τις ώρες μετά τα χτυπήματα της Τετάρτης.

Ενώ οι περισσότεροι αναλυτές πιστεύουν ότι υπάρχει μια έξοδος και για τα δύο έθνη, όλοι συμφωνούν ότι η κατάσταση παραμένει ρευστή και τεταμένη. Αυτή η κρίση είναι τόσο απρόβλεπτη όσο και επικίνδυνη – ένας ανησυχητικός συνδυασμός, όπως λένε.