Θα γίνει η Συρία χαλιφάτο των τζιχαντιστών;

Ό,τι δεν έγινε μέσα σε 14 χρόνια εμφύλιου πολέμου στη Συρία, δείχνει να γίνεται μέσα σε λίγες εβδομάδες. Η αστραπιαία προέλαση των σύρων ανταρτών προς τον Νότο και τη Δαμασκό αλλάζει εντελώς την κατάσταση στο συριακό έδαφος. Καταρχήν κινδυνεύει να αποκόψει τη συριακή πρωτεύουσα από τα παράλια και τις ρωσικές στρατιωτικές βάσεις που βρίσκονται εκεί, στη Λατάκια και την Ταρτούς. Για τους Ρώσους είναι εξαιρετικά σημαντικές καθώς είναι οι μοναδικές που διαθέτουν στη Μεσόγειο – όμως φαίνεται ότι πλέον η ικανότητά τους να σώζουν τον Ασαντ, όπως κάνουν εδώ και μία δεκαετία, έχει χαθεί. Ούτε το Ιράν μπορεί να προσφέρει πια τη βοήθεια με πολιτοφυλακές τις οποίες στηρίζει – πολιτοφυλακές που βομβαρδίζει τον τελευταίο καιρό η αμερικανική αεροπορία, ενώ η Τεχεράνη αποσύρει από τη Δαμασκό στελέχη των Φρουρών της Επανάστασης.

Ο χάρτης της Συρίας αλλάζει για άλλη μία φορά, τα σενάρια είναι πολλά και το μέγα ερώτημα είναι εάν θα μετατραπεί σε χαλιφάτο των τζιχαντιστών ή θα σπάσει σε διάφορες περιοχές με επιμέρους σφαίρες επιρροής και ελέγχου. Μεγάλος χαμένος των εξελίξεων είναι κυρίως το Ιράν και σε δεύτερο επίπεδο η Ρωσία που δείχνει μουδιασμένη. Δεν είναι τυχαίο ότι λίγες ημέρες νωρίτερα ο ρώσος ειδικός απεσταλμένος του Κρεμλίνου στη Συρία Αλεξάντερ Λαβρέντιεφ χαρακτήρισε την Τουρκία ως «κατοχική δύναμη». Αυτό που βλέπουν οι Ρώσοι είναι ότι η Συρία προσφέρει μια ευκαιρία στενότερης συνεργασίας Αγκυρας – Ουάσιγκτον.

Έχασε την ευκαιρία

Θα υπάρξουν διαπραγματεύσεις; Ο Μπασάρ αλ Ασαντ έχασε την ευκαιρία πριν από λίγες ημέρες, γράφει η «Corriere della Sera», όταν απέρριψε το αίτημα του Ερντογάν να παραδώσει την εξουσία σε μια μεταβατική κυβέρνηση. Η Τουρκία δείχνει να ενισχύει την περιφερειακή της θέση και τώρα με μεγαλύτερη ορμή θα προσπαθήσει να εμποδίσει την ενίσχυση των Κούρδων, οι οποίοι ελέγχουν τις περιοχές στα βορειοανατολικά. Οι διαπραγματεύσεις θα γίνουν ανάμεσα στον Ασαντ και τη νόμιμη αντιπολίτευση; Πώς θα μπορέσουν να εξαιρέσουν τις δυνάμεις των τζιχαντιστών ανταρτών της οργάνωσης Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ που προελαύνουν τις τελευταίες ημέρες; Και τι θα γίνει με τους αντάρτες του υποστηριζόμενου από την Τουρκία Συριακού Εθνικού Στρατού (SNA), στις τάξεις των οποίων υπάρχουν και πολλοί Αδελφοί Μουσουλμάνοι;

Το σίγουρο είναι ότι η Δύση δεν θέλει σε καμία περίπτωση να φτάσει το ισλαμικό τόξο στη Μεσόγειο, να δει τη Συρία να εξελίσσεται σε χαλιφάτο της Μεσογείου. Την ίδια στιγμή, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δεν θα ήθελαν να δουν τη Μουσουλμανική Αδελφότητα να συμμετέχει στις διεργασίες στη Δαμασκό. Οσο για την Τουρκία, γράφει η ιταλική εφημερίδα, μπορεί να επιχειρήσει μια προσέγγιση με το Ισραήλ, προσφέροντας τη μεσολαβητική της δυνατότητα. Οσο για το Ισραήλ, δεν ήθελε τον Ασαντ επειδή ήταν φιλοϊρανός, όμως δεν θέλει ούτε μια τζιχαντιστική Συρία δίπλα του. Ούτως ή άλλως, η νίκη των τζιχαντιστών μπορεί να αναζωπυρώσει τις εστίες τους σε Ιράκ, Ιορδανία και Αίγυπτο καθώς και να δημιουργήσει ένα ισλαμικό προπύργιο που απειλεί ήδη το Ισραήλ από το Γκολάν.

Αυτός είναι ο λόγος που υπάρχει τώρα μια βιασύνη να επιταχυνθεί η αποσύνθεση της Συρίας, επιχειρώντας να δημιουργηθούν αντίβαρα στην προέλαση του Αλ Τζολάνι. Αυτή είναι η πιθανή μοίρα για την περιοχή της Λατάκια, όπου ένα εκατομμύριο αλεβίτες εξοπλίζονται και μπορούν να βασίζονται στη ρωσική προστασία: η Μόσχα διαθέτει δύο πολύτιμες στρατηγικές βάσεις εκεί, τις οποίες δεν σκοπεύει να εγκαταλείψει. Η άμυνα αυτής της περιοχής δεν είναι εύκολη και μόνος δρόμος φαίνεται να είναι μια συμφωνία με τους τζιχαντιστές.

Οι Δρούζοι και οι σουνίτες

Στον Νότο, στα σύνορα με την Ιορδανία, μια συμμαχία Δρούζων με σουνιτικές ομάδες κατέλαβε με εξέγερση την περιοχή Νταράα: οι σύροι Δρούζοι είναι περισσότεροι από 700.000. Εχουν ανακοινώσει ότι βρίσκονται στο πλευρό του Αλ Τζολάνι, αλλά θα προσπαθήσουν να επιβάλουν τη δική τους αυτόνομη ζώνη μιμούμενοι τους λιβανέζους Δρούζους με επικεφαλής τη φυλή Τζούμπλατ.

Το άλλο καντόνι είναι το κουρδικό, ήδη χωρισμένο στα δύο. Υπάρχει η Ροζάβα, που φρουρείται από πολιτοφυλακές της οργάνωσης YPG, την οποία η Τουρκία χαρακτηρίζει «τρομοκρατική». Είναι η οργάνωση που πολέμησε μαζί με τη διεθνή δύναμη και τους Αμερικανούς τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους (ISIS). Από αυτούς απέσπασε την επαρχία που βρίσκεται μεταξύ της Ράκα και του Ντέιρ εζ Ζορ. Οι Κούρδοι θεωρούνται πεισματάρηδες μαχητές, αλλά το μέλλον τους πλέον είναι ιδιαίτερα επισφαλές. Ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θέλει να τους εκδιώξει από τις περιοχές που βρίσκονται κοντά στα τουρκικά σύνορα, χρησιμοποιώντας τους τζιχαντιστές με τους οποίους συνδέεται αλλά και την αεροπορία. Επιπλέον, το μήνυμα που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα από τον Ντόναλντ Τραμπ, τον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ, ότι «αυτός δεν είναι ο πόλεμός μας», προμηνύει πολύ δύσκολες στιγμές για τους Κούρδους, οι οποίοι θα μπορούσαν να χάσουν την υποστήριξη των αμερικανικών αεροσκαφών. Ο Τζιανλούκα ντι Φέο διαπιστώνει πως η σημερινή κατάσταση θυμίζει πολύ τα όσα συνέβησαν το 2013. Ο εμφύλιος πόλεμος και τότε είχε δημιουργήσει ένα τεράστιο κενό, από το οποίο βγήκε με αγριότητα το τέρας του Ισλαμικού Κράτους.

Premium έκδοση ΤΑ ΝΕΑ