Γιατί αυξάνονται τα περιστατικά βίας και παραβατικότητας στους νέους

Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, μόνο το 2022 καταγράφηκαν 7506 αδικήματα που διαπράχθηκαν από ανήλικους. Δύο ψυχολόγοι η Χαρά Σπυροπούλου και ο Στέφανος Αλεβίζος από την ΑΜΚΕ ΙΑΣΙΣ σχολιάζουν τι σημαίνει για την ελληνική κοινωνία 20 αδικήματα από ανηλίκους ανά ημέρα, σχεδόν μια υπόθεση ανά ώρα.

«Η καθημερινότητα στα σχολεία, στους δρόμους και στις πλατείες θέτει το φαινόμενο της νεανικής παραβατικότητας στο δημόσιο διάλογο και προκαλεί μεγάλο προβληματισμό και ανησυχία. Άραγε πρόκειται για μια παλιά συνθήκη που απλά τώρα καταγράφεται ή για μια νέα κατάσταση που απαιτεί άμεσους χειρισμούς; Η απάντηση είναι ΝΑΙ και στα δυο παραπάνω ερωτήματα.

Η οικογένεια αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη νεανική παραβατικότητα

Το φαινόμενο της νεανικής παραβατικότητας είναι αφενός διαχρονικό και αφετέρου οικουμενικό

«Πρόκειται για ένα φαινόμενο που ναι μεν παρουσιαζόταν και στις προηγούμενες δεκαετίες αλλά τώρα όμως καταγράφεται μια σημαντική ποιοτική διαφοροποίηση.

Η επιθετικότητα των νέων εκφράζεται παντού ακόμη και σε μέρη που κανείς δε θα περίμενε. Στη μουσική που ακούν, στον αθλητισμό, στο καθημερινό τους παιχνίδι. Παρατηρείται αύξηση στη χρήση αλκοόλ και ουσιών, μια επιθετική κουλτούρα προς όλους τους θεσμούς ενώ ταυτόχρονα παρατηρείται και μια αύξηση στη δημιουργία ομάδων αλλά και στη σύγκρουση ομάδων.»

Είναι απαραίτητο να αλλάξει η προοπτική μας όσον αφορά τη μεταχείριση της νεανικής παραβατικότητας

Η βία είναι «Μαθημένη συμπεριφορά»;

«Πολλές απαντήσεις νέων ως προς το γιατί παρουσιάζουν αυτή τη συμπεριφορά επικεντρώνονται στο «πλάκα κάναμε» ή «για να το ανεβάσουμε στα social media». Νέοι και νέες δηλαδή που αναζητούν νέες εμπειρίες αλλά και επιβεβαίωση μέσα από τα likes που θα λάβουνε. Και αυτή η προβολή της βίας μπορεί να γεννήσει νέα περιστατικά. Η βία άλλωστε -και- μαθαίνεται μέσα από τη συναναστροφή και το μιμητισμό πράξεων.»

Η σημασία της κατανόησης, διευρύνσης και πρόληψης της παραβατικότητας

«Ο κατάλογος των αιτιών μπορεί να είναι ατελείωτος. Η κατανόηση των αιτιών της παραβατικής συμπεριφοράς των νέων είναι μια περίπλοκη διαδικασία αλλά με δυο τουλάχιστον βασικές σταθερές: οι νέοι και οι νέες δεν αποτελούν «ασθενείς της κοινωνίας» και η συμπεριφορά τους μπορεί να αναλυθεί – για να κατανοηθεί και να προληφθεί- μέσα από την εξέταση του αναπτυξιακού τους περιβάλλοντος, το οποίο περιλαμβάνει την οικογένεια, το σχολείο, τους φίλους, το διαδίκτυο, τα ΜΜΕ και την κοινωνία.»

Απαραίτητη μια αλλαγή νοοτροπίας στην προσέγγιση του φαινομένου

Ο σημαντικός ρόλος της οικογένειας

«Η οικογένεια αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη νεανική παραβατικότητα, επηρεάζοντας τη συμπεριφορά των νέων. Η έλλειψη επικοινωνίας αλλά και επίβλεψης καθώς και οι παραβατικές συμπεριφορές των γονέων αναδεικνύονται ως ιδιαίτερα επιβαρυντικοί παράγοντες.

Οι νέοι και οι νέες, αντιμετωπίζοντας ένα κενό επικοινωνίας ή έλλειψη κατανόησης, μπορεί να αναζητήσουν αναγνώριση και καθοδήγηση σε πρόσωπα έξω από την οικογένεια, αυξάνοντας τον κίνδυνό να πέσουν θύματα.

Η παραβατική συμπεριφορά των ίδιων των γονέων αποτελεί σοβαρό παράγοντα επιρροής στη συμπεριφορά των νέων. Το παιδί, αντιλαμβανόμενο τον κόσμο γύρω του μέσα από το πρίσμα της παραβατικής συμπεριφοράς των γονέων του, μπορεί να αντιγράψει αυτές τις συμπεριφορές, θεωρώντας τις αποδεκτές και αναμενόμενες.»

Ο σημαντικός τόλος της οικογένειας

7506 υποθέσεις νεανικής παραβατικότητας

«Νέοι και νέες που πειραματίζονται χωρίς να κατανοούν πλήρως την σοβαρότητα των πράξεων τους, νέοι και νέες που στην πραγματικότητα ζητούν βοήθεια και παρουσιάζουν αυτή τη συμπεριφορά ππροκειμένου να τραβήξουν την προσοχή και να ζητήσουν φροντίδα αλλά και νέους και νέες με αντικοινωνική, αποκλίνουσα συμπεριφορά.»

Ποιες λύσεις μπορούν να επιτευχθούν;

«Αντί να επικεντρωνόμαστε αποκλειστικά στην τιμωρία, πρέπει να αναδείξουμε τη σημασία της πρόληψης και της υποστήριξης των νέων. Η κοινωνία χρειάζεται να επενδύει σε προγράμματα που μπορούν ενθαρρύνουν την ανάπτυξη θετικών συμπεριφορών και την ενδυνάμωση των νέων.»