Αν οι κάλπες ήταν εθνικές…

του Αντώνη Παπαργύρη*

Είχαμε επισημάνει στο φύλλο των «NΕΩΝ» του Σαββάτου 7 Οκτωβρίου ότι ένας από τους βασικούς παράγοντες της αυξανόμενης αποχής του εκλογικού σώματος από τις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις είναι και η αδυναμία των περισσότερων κομματικών μηχανισμών να κινητοποιήσουν μαζικά ψηφοφόρους, οι οποίοι απαλλαγμένοι από ιδεολογικές ταυτότητες και περιχαρακώσεις δεν αισθάνονται την υποχρέωση να προσέλθουν στις αυτοδιοικητικές κάλπες και να ψηφίσουν τον κομματικό υποψήφιο.

Oπως φαίνεται από την ανάλυση των εκλογικών αποτελεσμάτων της Κυριακής, αυτό ίσχυσε για τα περισσότερα κόμματα, εκτός από δύο: τη ΝΔ και το ΚΚΕ.

Το κεντροδεξιό και το κομμουνιστικό κόμμα αποδείχθηκε ότι στις περιφερειακές αλλά και στις δημοτικές εκλογές κινητοποίησαν τους ψηφοφόρους τους σε μια λογική παραταξιακής ψήφου και εκμεταλλευόμενοι την αποχή κατάφεραν είτε να συγκρατήσουν είτε να διευρύνουν την εκλογική τους επιρροή.

Η σύγκριση σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να γίνεται γραμμικά και απευθείας, ωστόσο, παρά τις ιδιαιτερότητες της αυτοδιοικητικής κάλπης στην οποία οι επιλογές σχετίζονται με τα πρόσωπα και άλλα τοπικά συστήματα, η κομματική αναγωγή είναι αναπόφευκτη και παράγει πολιτικά συμπεράσματα.

Το ρίσκο του Κ. Μητσοτάκη πέτυχε, και ο ίδιος κατάφερε μια πολιτική νίκη, επαναεπιβεβαιώνοντας την ηγεμονία του στο συνολικό πολιτικό σκηνικό της χώρας

Η ακηδεμόνευτη τοπική αυτοδιοίκηση δεν υιοθετήθηκε άλλωστε ουδέποτε από το ΚΚΕ, ενώ στη συγκεκριμένη συγκυρία ο ίδιος ο Πρωθυπουργός προσέδωσε αμιγώς πολιτικά χαρακτηριστικά στη μάχη των περιφερειακών εκλογών, αναλαμβάνοντας το ρίσκο μιας πολιτικής αποδοκιμασίας που εύκολα θα μπορούσε να διοχετευτεί σε μια πιο χαλαρή εκλογική διαδικασία.

Χωρίς να μπορούμε να προδικάσουμε τα τελικά αποτελέσματα των επαναληπτικών εκλογών στις Περιφέρειες, φαίνεται ότι σε πρώτη φάση το ρίσκο του Κ. Μητσοτάκη πέτυχε, και ο ίδιος κατάφερε μια πολιτική νίκη, επαναεπιβεβαιώνοντας την ηγεμονία του στο συνολικό πολιτικό σκηνικό της χώρας.

Oπως φαίνεται από την ανάλυση των εκλογικών αποτελεσμάτων της Κυριακής, αυτό ίσχυσε για τα περισσότερα κόμματα, εκτός από δύο: τη ΝΔ και το ΚΚΕ.

Χαμηλές επιδόσεις

Στον αντίποδα, οι χαμηλές επιδόσεις της Κεντροαριστεράς αντανακλούν πλήρως τη βαθιά κρίση που διέρχονται τα κόμματα που την εκφράζουν. Ειδικά για τον ΣΥΡΙΖΑ το αποτέλεσμα είναι χειρότερο των εθνικών εκλογών και αναδεικνύει το στρατηγικό αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η αξιωματική αντιπολίτευση.

Η ήττα δεν μπορεί προφανώς να χρεωθεί στον νέο αρχηγό, ωστόσο είναι ξεκάθαρο ότι η εκλογή Κασσελάκη δεν προσέδωσε δυναμική.

Το ΠΑΣΟΚ διασώθηκε σε κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις όπου η προσωπικότητα του υποψηφίου υπερέβαινε την κομματική επιρροή, ωστόσο αυτό που είδαμε συνολικά ήταν ανέμπνευστες υποψηφιότητες χωρίς δυναμική και μια γενικευμένη απροθυμία των κεντρικών και προβεβλημένων στελεχών τόσο του ΣΥΡΙΖΑ όσο και του ΠΑΣΟΚ να πέσουν στην αυτοδιοικητική μάχη και να καταναλώσουν το πολιτικό τους κεφάλαιο.

Η στάση αυτή συνιστά μια εκ προοιμίου παραδοχή ήττας που επιτείνει το πρόβλημα της εκλογικής καχεξίας της κεντροαριστερής αντιπολίτευσης και εδραιώνει τη γενικευμένη αντίληψη περί παντοδυναμίας του Μητσοτάκη που καταγράφει συνεχόμενες εκλογικές νίκες και επί της ουσίας παίζει μόνος του.

Οι μάχες του β’ γύρου

Τα βλέμματα πλέον όλων στρέφονται στον β’ γύρο, και συγκεκριμένα στους δήμους Αθηναίων, Θεσσαλονίκης και Πατρέων, ενώ η Περιφέρεια Θεσσαλίας αποκτά χαρακτηριστικά πολιτικής επιβίωσης για την Κεντροαριστερά, με τον κ. Κουρέτα να είναι ο μοναδικός υποψήφιος υποστηριζόμενος από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ.

Στην Αθήνα ο κ. Ζαχαριάδης έχει απευθύνει ήδη πρόσκληση συνεργασίας και αναμένουμε την απάντηση τόσο του κ. Δούκα όσο και του κ. Ανδρουλάκη, ενώ στη Θεσσαλονίκη ο κ. Αγγελούδης αρνείται ότι αποτελεί υποψηφιότητα του ΠΑΣΟΚ, επιχειρώντας μια ταυτόχρονη διπλή διεύρυνση.

Οι αναμετρήσεις αυτές θα δείξουν αν τα δύο κόμματα ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ μπορούν να συνεννοηθούν και να συνυπάρξουν, κατ’ αρχήν αυτοδιοικητικά, ή θα συνεχίσουν να πορεύονται αυτόνομα, διεκδικώντας το καθένα για τον εαυτό του τον ρόλο μιας ισχνής αντιπολιτευτικής δύναμης χωρίς κυβερνητική προοπτική.

* Ο Αντώνης Παπαργύρης είναι διευθυντής Ερευνών GPO

Έντυπη έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»