Ροζέ Γκαρωντύ: Ο αιρετικός

«Μιλώντας για τελευταία φορά από το βήμα αυτό, θέλω να πω με θλίψη μου, αλλά δίχως πικρία, ότι οι μέθοδοι του παρελθόντος εβάρυναν σημαντικά για να διαστραφή μια γνήσια συζήτηση… Η υπόθεσή μας είναι δίκαιη και ο σκοπός μας θα επιτευχθή. Και αυτό θα γίνη τόσο πιο γρήγορα όσο οι μέθοδοί μας αλλάζουν γρηγορώτερα και πιο ριζικά. Και θα αλλάξουν διότι, όσο κι’ αν παραμερίζωνται μερικοί από αυτούς που θέτουν τα προβλήματα, αυτά θα εξακολουθούν να δημιουργούνται από την ίδια την ζωή».

Τα λόγια αυτά ανήκουν στον Γαλιλαίο –ή αιρετικό, όπως τον αποκαλούν πολλοί– του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, στον Ροζέ Γκαρωντύ. Στο μέλος του Πολιτικού Γραφείου του και της Κεντρικής Επιτροπής του από το 1946 ακόμη. Στο μέλος του κόμματος από το 1934 και τώρα διευθυντή του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών και Μελετών της Γαλλίας. Στον θεωρητικό του Γαλλικού Κόμματος, που δεν δίστασε να υψώση την φωνή του από το βήμα του προσφάτου 19ου Συνεδρίου του, για να διακηρύξη ότι ιδανικά «πρότυπα» σοσιαλισμού δεν υπάρχουν.

«Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», 20.2.1970, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ο Γκαρωντύ γνώριζε πολύ καλά τις συνέπειες της αιρέσεώς του. Καθηγητής της Φιλοσοφίας στο επάγγελμα, ένοιωθε πως οι μεσσιανικές προβλέψεις του κλείνουν μέσα τους και την αναπόφευκτη από τους συγχρόνους του καταδίκη τους.

«Δεν είναι δυνατόν να σωπαίνη κανείς άλλο πια!» Με την φράση αυτή διαμαρτυρίας άρχιζε και τελείωνε πριν από τρεις μήνες το βιβλίο του «Η μεγάλη καμπή του Σοσιαλισμού» ο Ροζέ Γκαρωντύ. Το βιβλίο αυτό, που δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μια βραδυφλεγής βόμβα για τους μαρξιστές όχι μόνο της Γαλλίας αλλά και όλου του κόσμου. Πυκνά, καταιγιστικά πυρά δέχθηκε το βιβλίο του αυτό όχι μόνο από την ορθόδοξη ηγεσία του κόμματός του αλλά και από αυτή την Μόσχα. Ήρεμος απάντησε ο Γκαρωντύ στο Συνέδριο –έχοντας αντίκρυ του μια γύψινη προτομή του Λένιν, που δώρισε η σοβιετική αντιπροσωπεία στο γαλλικό Συνέδριο– ότι με το να κλείνη κανείς τα μάτια στην πραγματικότητα, αυτή δεν παύει να υπάρχη.

Ο Γκαρωντύ προειδοποίησε τους συντρόφους του ότι η νέα τεχνικοεπιστημονική επανάσταση έχει επιφέρει αλλαγές που επιβάλλουν αλλαγή στην στρατηγική και στην τακτική του κόμματος. Ότι ο «νέος ιστορικός συνασπισμός» εργαζομένων ανοίγει νέους δρόμους προς τον σοσιαλισμό, που κανείς μέχρι τώρα δεν έχει πατήσει. Ότι ιδανικά «πρότυπα» για όλα τα κόμματα όλων των χωρών δεν υπάρχουν. Ότι το σοβιετικό «πρότυπο», που με τόση επιμονή θέλουν να επιβάλουν οι Σοβιετικοί, κάθε άλλο παρά δίνει την λύση.

Ο Γάλλος Γαλιλαίος του μαρξισμού κατακεραυνώνει την σοβιετική ηγεσία για την πολιτική της τις τελευταίες τρεις με τέσσερις δεκαετίες. Καταγγέλλει την σταλινική τρομοκρατία, τον εξοστρακισμό της Γιουγκοσλαβίας το 1948 και την εισβολή στην Τσεχοσλοβακία είκοσι χρόνια αργότερα. Επιστρέφει στους κατηγόρους του την μομφή του αντισοβιετισμού, λέγοντας ότι αντισοβιετικοί είναι εκείνοι που στέλνουν κάρβουνο –εννοεί την σοσιαλιστική Πολωνία– στην Ισπανία του Φράνκο, όταν οι Ισπανοί ανθρωκωρύχοι απεργούσαν. Και δεν είναι αντισοβιετικοί εκείνοι που καταγγέλλουν παρόμοιες πράξεις.

Έντονοι ψίθυροι, σφυρίγματα και φραστικές αποδοκιμασίες αποτελούσαν την μόνιμη συνοδεία του λόγου του στο Συνέδριο. Νεκρική σιγή επακολούθησε έπειτα από τον λόγο του. Δεν βρέθηκε ούτε ένας από τους χίλιους αντιπροσώπους για να τον χειροκροτήση. Η κομματική πειθαρχία επιβαλλόταν για άλλη μια φορά. Ο Γκαρωντύ όμως είχε προλάβει να τους πη: «Έπειτα απο το 19ο Συνέδριο ακολουθεί πάντοτε το 20ό» – νύξη σαφής για το 20ό Συνέδριο του Σοβιετικού Κόμματος, που κατήγγειλε τον σταλινισμό, σπέρνοντας έτσι τους ανέμους των σημερινών θυελλών.

*Άρθρο του γάλλου δημοσιογράφου Πιέρ Σαμπρ για τον Ροζέ Γκαρωντύ, το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα και το μαρξισμό. Είχε δημοσιευτεί στο Παρίσι το Φεβρουάριο του 1970, λίγες ημέρες μετά τη διεξαγωγή του 19ου Συνεδρίου του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος (4-8 Φεβρουαρίου 1970), και είχε αναδημοσιευτεί στο περιοδικό «Ταχυδρόμος» στις 20 Φεβρουαρίου 1970.

Ο γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας Ροζέ Γκαρωντύ (Roger Garaudy), μια πολύ ενδιαφέρουσα αλλά και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, γεννήθηκε στη Μασσαλία στις 17 Ιουλίου 1913 και απεβίωσε σε προάστιο του Παρισιού στις 13 Ιουνίου 2012.