Μέτρα μείωσης της βλάβης και επιλογή θεραπείας από τους χρήστες

Ασυνήθιστα υψηλή θνησιμότητα στους χρήστες ενέσιμων ψυχοδραστικών ουσιών καταγράφεται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, σε σχέση με άλλες χώρες, παρά τα θετικά βήματα που έχουν γίνει.

Η πρόσφατη αλλαγή του νομικού πλαισίου που διευρύνει την δυνατότητα χρήσης της ναλοξόνης στο γενικό πληθυσμό αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προστασίας των χρηστών, όμως η ναλοξόνη προλαμβάνει θανάτους μόνο στην περίπτωση υπερδοσολογίας από οπιοειδή.

Παράλληλα όμως, η τελευταία φορά που εφαρμόσθηκε κοινή πολιτική για την αντιμετώπιση του στίγματος και των διακρίσεων κατά του ιού HIV, ήταν το 2017.

Για τον λόγο αυτό, μια σειρά μη κυβερνητικοί φορείς που παρεμβαίνουν στο πεδίο, ζητούν από την νέα κυβέρνηση να λάβει μέτρα, ώστε να βελτιωθεί η πρόσβαση των χρηστών στο σύστημα Υγείας και να ενισχυθούν τα προγράμματα μείωσης της βλάβης.

Ζητούν επίσης ενίσχυση των υφιστάμενων δομών, συμμετοχή των χρηστών στη λήψη αποφάσεων, αντιμετώπιση του στίγματος και πρόσβαση σε όλες τις διαθέσιμες θεραπείες.

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα κατά των ναρκωτικών, το Δίκτυο Ομότιμων Χρηστών, με την υποστήριξη των οργανώσεων «PRAKSIS», «Γιατροί του Κόσμου», του Συλλόγου Οροθετικών «Θετική Φωνή» και του Συλλόγου Ασθενών Ήπατος «Προμηθέας» παρουσίασαν τα προβλήματα και τις προτάσεις τους σε συνέντευξη Τύπου, με τίτλο: «Η επόμενη μέρα για την πολιτική αντιμετώπισης των ναρκωτικών».

Επιλογή θεραπείας

Ο συντονιστής του Δικτύου ομοτίμων Χρήστος Αναστασίου, ανέφερε μεταξύ άλλων: «Η εμπλοκή των χρηστών στην λήψη αποφάσεων δίνει τη δυνατότητα στα άτομα να κάνουν επιλογές, σύμφωνα  με τις ανάγκες και τις προτιμήσεις τους.

Ο σεβασμός του δικαιώματος του ατόμου να επιλέξει το φάρμακο που του ταιριάζει, αναγνωρίζει την προσωπική του αυτονομία και προωθεί την εξατομικευμένη θεραπεία.

Η προσφορά μιας σειράς επιλογών που βασίζονται σε στοιχεία και η συμμετοχή των ασθενών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων βελτιώνει θεαματικά  τα αποτελέσματα της θεραπείας.

Η πρόσβαση σε όλες τις σύγχρονες και διαθέσιμες θεραπείες με αγωνιστές οπιοειδών, μπορεί να μειώσει όλους τους κινδύνους που σχετίζονται με τη παρανομία και να σταθεροποιήσει τη ζωή των ατόμων.

Η προσαρμογή της θεραπείας με βάση παράγοντες, όπως το ιατρικό ιστορικό, οι καταστάσεις ψυχικής υγείας και οι προσπάθειες θεραπείας αυξάνει τη δέσμευση τους και την παραμονή τους στις υπηρεσίες. Η ενημέρωση και η συγκατάθεση, διασφαλίζει ότι τα άτομα έχουν απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με τα οφέλη, τους κινδύνους και τις παρενέργειες. Πλέον αυτά πρέπει να γίνουν σεβαστά και στην χώρα μας».

Άστεγοι – μείωση της βλάβης

Ο επιχειρησιακός διευθυντής των Γιατρών του Κόσμου Τάσος Υφαντής μεταξύ άλλων δήλωσε: «Στα αστικά κέντρα της χώρας, σε καθημερινή βάση, δεκάδες και άλλοτε εκατοντάδες ανθρώπων διαβιούν σε άθλιες συνθήκες, προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν την εξάρτησή τους από ψυχοδραστικές ουσίες.

Αυτοί οι άνθρωποι βρίσκονται σε τεράστια ανάγκη και παράλληλα εκτίθενται σε πολλαπλούς κινδύνους για την υγεία και τη ζωή τους κυρίως δε μετά από μία περίοδο ανάπτυξης νέων προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής μέριμνας, όπου όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς είχαμε την προσδοκία μετριασμού των κινδύνων και μείωσης του αριθμού των άστεγων ατόμων που αντιμετωπίζουν θέματα εξαρτήσεων.

Ωστόσο σήμερα συνεχίζουμε μεταξύ των βασικών αιτημάτων για την υγεία των άστεγων ατόμων σε χρήση, να εντοπίζουμε την ανάγκη συνεχιζόμενης φροντίδας για σοβαρά αποστήματα και λοιμώξεις, καθώς και τη διενέργεια εξετάσεων ταχείας διάγνωσης και την άμεση διασύνδεση με το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Ενώ πολύ συχνά εμφανίζονται άνθρωποι με συννοσηρότητα ψυχικής υγείας που χρήζουν άμεσης βοήθειας και αποκλείονται από τα στεγαστικά προγράμματα.

Ο κύκλος της δημόσιας πολιτικής για την αντιμετώπιση των ναρκωτικών πρέπει την επόμενη μέρα να είναι συμπεριληπτικός, να βασίζεται σε εφικτά και απτά αποτελέσματα και στις αρχές της Μείωσης Βλάβης. Για αυτό το λόγο η συμμετοχή της ίδιας της κοινότητας και της κοινωνία των πολιτών στη διαμόρφωση αλλά και την υλοποίησης της πολιτικής για τα ναρκωτικά είναι καθοριστική».

Πρόσβαση στο ΕΣΥ

Ο πρόεδρος του συλλόγου Προμηθέας Γιώργος Καλαμίτσης τόνισε ότι: «Ανησυχητικά υψηλή θνησιμότητα μεταξύ των χρηστών ενέσιμων ναρκωτικών, η οποία ξεπερνάει κατά πολύ τα αντίστοιχα δεδομένα από τις χώρες του δυτικού κόσμου, καταγράφεται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας.

Η πρόσφατη αλλαγή του νομικού πλαισίου που διευρύνει την δυνατότητα χρήσης της ναλοξόνης προς τον γενικό πληθυσμό αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προστασίας των χρηστών ενέσιμων ναρκωτικών. Η χορήγηση ναλοξόνης προλαμβάνει θανάτους μόνο στην περίπτωση υπερδοσολογίας από οπιοειδή.

Τα αίτια της αυξημένης θνησιμότητας εντοπίζονται και στις  διαχρονικές παθογένειες που αντιμετωπίζει το ΕΣΥ. Συγκεκριμένα, οι χρήστες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και αυτό οφείλεται στην έλλειψη επαγγελματιών υγείας, καθώς και στο γεγονός του στίγματος και των διακρίσεων που αντιμετωπίζουν στην προσπάθεια να προσεγγίζουν τις δομές υγείας».

Το στίγμα

Από την PRAKSIS, η Μαριανέλλα Κλώκα, εστίασε στο στίγμα και την αντιμετώπιση του. Μεταξύ άλλων είπε: «Η χρήση της γλώσσας στο δημόσιο λόγο μπορεί να υποστηρίξει πολιτικές προσεγγίσεις, να ενισχύσει ή να αποδομήσει τα στερεότυπα. Στον τομέα της χρήσης ψυχοδραστικών ουσιών η γλώσσα, τα περιεχόμενα και η οπτικοποίησή τους μέσα από τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης και τα ΜΜΕ είναι ένα ακόμα πεδίο παρέμβασης για τις οργανώσεις μας.

Εδώ και 7 μήνες η PRAKSIS και το Δίκτυο Ομοτίμων Χρηστών Ψυχοδραστικών Ουσιών υποστηρίζουμε την πρωτοβουλία του Εθνικού Συντονιστή για τα Ναρκωτικά διοργανώνοντας εργαστήρια για δημοσιογράφους και επαγγελματίες υγείας που ασχολούνται με το θέμα της χρήσης, αλλά και τους ανθρώπους, που κάνουν χρήση ουσιών. Κοινός μας στόχος μας είναι ο προβληματισμός και οι προτάσεις για το πώς η γλώσσα, η οπτικοακουστική περιγραφή και η επιλογή των περιεχομένων μπορούν να ενημερώσουν πιο σφαιρικά και να δημιουργήσουν γέφυρες συνύπαρξης και αποδοχής».

HIV

Από την Θετική Φωνή, ο υπεύθυνος μείωσης της βλάβης Μάριος Ατζέμης, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στις προτεραιότητες που έχει θέσει η Ισπανική Προεδρία της ΕΕ όπου κατά την ίδια έχει δοθεί έμφαση στην ανάδειξη της καταπολέμησης του στίγματος και των διακρίσεων κατά του HIV σαν ένας από τους κύριους άξονες δράσης. Επεσήμανε, ότι η τελευταία φορά που ο HIV έτυχε κάποιας πολιτικής προσοχής σε επίπεδο ΕΕ ήταν το 2017.

Περαιτέρω η Ισπανική Προεδρία στην επικείμενη συνάντησή της μαζί μας στο πλαίσιο του Civil Society Forum on Drugs έχει θέσει ως θέμα την ψυχική υγεία των προβληματικών χρηστών. Διαπιστώθηκε πως υπάρχει μια ευθεία σύνδεση με αυτό και την κατάσταση που αντιμετωπίζουμε στην πρώτη γραμμή και συγκεκριμένα με το σίσα και την ψυχική επιβάρυνση των προβληματικών χρηστών του.

Τέλος, ο κ. Ατζέμης υπογράμμισε την ανάγκη της εναρμόνισης της χώρας μας με την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Ναρκωτικά και το αντίστοιχο Σχέδιο Δράσης, τα οποία προτείνουν την ενεργή και ουσιαστική συμμετοχή της Κοινωνίας των Πολιτών και της θιγόμενης κοινότητας στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των υπηρεσιών και των πολιτικών που άμεσα επηρεάζουν τις ζωές της.