Η τρίχα, τριχιά… επί τούτου

Αν και δεν γίνεται συχνά λόγος για αυτή την τυπική διαδικασία (παρά μόνο βέβαια όταν κάποιο «σκάνδαλο» ξεσπάσει οπότε όλοι ξαφνικά τη θυμούνται), είναι γεγονός ότι προτού οι ταινίες διανεμηθούν στις αίθουσες, περνούν από έναν έλεγχο που θα κρίνει την καταλληλότητά τους, το ποιοι θεατές μπορούν να τις δουν στις αίθουσες και ποιοι όχι. Χαρακτηρισμοί όπως «κατάλληλο από 13 ετών», «ακατάλληλο» κ.ο.κ. είναι ευθύνη κάποιων ανθρώπων οι οποίοι ανήκουν στην ονομαζόμενη Επιτροπή Αξιολόγησης Καταλληλότητας Κινηματογραφικών έργων του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Μια ολιγομελής επιτροπή αποτελούμενη από υπαλλήλους του ΥΠΠΟΑ όπως και από ανθρώπους που ασχολούνται επαγγελματικά με τον κινηματογράφο (κριτικοί κινηματογράφου, σκηνοθέτες κ.λπ.) αποφασίζει για τη μοίρα της κάθε ταινίας στις αίθουσες. Καθότι είμαι αναπληρωματικό μέλος αυτής της επιτροπής (στο παρελθόν υπήρξα και τακτικό), μου ζητείται συχνά η άποψη για την καταλληλότητα κάποιων έργων. Ανέκαθεν ένιωθα ότι οφείλω να είμαι πολύ προσεκτικός σε ό,τι αφορά την κρίση μου απέναντι στις ταινίες ανεξάρτητα από την ιδιότητά μου ως κριτικού κινηματογράφου, γιατί άλλο η κριτική άλλο η καταλληλότητα.

Θεωρώ τον πρόλογο αυτό αναγκαίο ώστε να συνεχίσω το κείμενο μέσα από το πρίσμα του – ας πούμε – «ειδικού» καθότι αφορά τον θόρυβο που προέκυψε τον τελευταίο καιρό μετά την απόφαση δασκάλας της Δ’ τάξης του Δημοτικού να παρουσιάσει την 9λεπτη σουηδική ταινία «Αγόρια στο ντους» (Shower boys) σε παιδιά τα οποία δεν θα έπρεπε να τη δουν. Μια ταινία που ας σημειωθεί ότι δεν πέρασε ποτέ από τον έλεγχο της παραπάνω επιτροπής αφού ποτέ δεν διανεμήθηκε στις αίθουσες. Πρέπει όμως επίσης να επισημανθεί ότι ένας αρμόδιος φορέας, το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου την είχε ήδη κατηγοριοποιήσει ως απευθυνόμενη για παιδιά του Γυμνασίου και όχι του Δημοτικού.

Tο γεγονός ότι η ταινία είναι βραβευμένη σε διάφορα φεστιβάλ του εξωτερικού εκ πρώτης δεν σημαίνει κάτι. Αν η προβολή της, κατόπιν απόφασης έχει κριθεί μη επιτρεπτή σε μικρά παιδιά αυτός είναι ένας κανόνας που θα πρέπει να ακολουθηθεί. Για την ιστορία ωστόσο, αναφέρω απλώς ότι το rating της συγκεκριμένης ταινίας διαφέρει από κράτος σε κράτος. Σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες η ταινία «Αγόρια στο ντους» κρίθηκε κατάλληλη από 12 ετών και πάνω, σε κάποιες από 11 και πάνω, σε κάποιες ακόμα και από 9 και πάνω. Κάτι που επίσης ίσως θα πρέπει για την ιστορία να αναφερθεί είναι ότι η ταινία έχει προβληθεί και σε φεστιβάλ παιδικών ταινιών χωρών ανά την Ευρώπη, χωρών με νοοτροπίες οι οποίες όπως πολύ καλά γνωρίζουμε αποτελούν μοντέλο προς μίμηση στη σύγχρονη Ελλάδα.

Ενας παραπάνω λόγος που τα αναφέρω όλα αυτά, είναι διότι όπως βλέπουμε, δεν πρόκειται τελικά για κάποια εντελώς τυχαία ταινία, ούτε για ένα πορνογράφημα όπως λανθασμένα μέσα στον πυρετό της «τρομερής είδησης» πολλοί πίστεψαν ότι είναι. Για την ακρίβεια, προσωπική άποψή μου είναι ότι τα «Αγόρια στο ντους» έχουν τις προδιαγραφές για να απευθυνθούν σε μικρής ηλικίας κοινό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η απόφαση της δασκάλας να παρουσιάσει την ταινία σε παιδιά της Δ’ τάξης Δημοτικού δεν ήταν λανθασμένη.

Γιατί όμως ουδείς στάθηκε σε αυτή την πολύ εύλογη πιθανότητα του μη σκόπιμου λάθους που μπορεί να έγινε από μια εκπαιδευτικό με καλές ουσιαστικά προθέσεις αφού προβάλλοντας ένα έστω προκλητικό έργο Τέχνης στα παιδιά, θέλω να πιστεύω ότι στόχο είχε να τα μυήσει σε κάτι που θα μπορούσε να επιφέρει έναν εποικοδομητικό διάλογο με αφορμή μια μικρού μήκους ταινία, δηλαδή ενός έργου Τέχνης; Αυτό που τελικά ενοχλεί (και που απ’ ό,τι φαίνεται ποτέ δεν θα διορθωθεί) είναι όχι απλώς η παντελής έλλειψη ψυχραιμίας και σωστής αντιμετώπισης του προβλήματος αλλά η στρατηγική κατάργησης αυτής της ψυχραιμίας από κύκλους που προφανώς επιδιώκουν να στεγανοποιήσουν το σχολείο από την πραγματικότητα. Το περιστατικό υπήρξε αφορμή για την έκφραση μιας απύθμενης οργής από κάποιους γονείς οι οποίοι ένιωσαν την ανάγκη «εξέγερσης», κάτι που μπορεί να χαρακτηριστεί μόνο ως υπερβολή, στην παγίδα της οποίας η ελληνική κοινωνία έχει επιτρέψει τον εαυτό της τα τελευταία χρόνια να πέσει. Είναι η ίδια υπερβολή που πολλοί επιδιώκουν ώστε το οποιοδήποτε θέμα να αποκτήσει μεγαλύτερες διαστάσεις από αυτές που θα έπρεπε να αποκτήσει. Και καλύπτεται από μια επιλεκτική «ανησυχία» και προστασία της ηθικής των νέων που κατά τα άλλα έχουν κινητό, έχουν πρόσβαση στο internet πριν καν μπουν στην Α’ Δημοτικού κ.ο.κ.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ