Μάης του ’68: Εναντίον του καπιταλισμού αλλά και εναντίον της ορθόδοξης κομμουνιστικής ιδεολογίας

Τα μέλη της ομάδας Μπάαντερ – Μάινχοφ είναι με τον τρόπο τους κληρονόμοι μιας παλιάς ευρωπαϊκής παραδόσεως, μιας παραδόσεως της οποίας η ύπαρξη έγινε για τελευταία φορά διεθνώς γνωστή τον Μάιο του 1968, όταν οι διαδηλώσεις των σπουδαστών στη Γαλλία κορυφώθηκαν σε ένα κύμα απεργιών και βίας, που προς στιγμή απείλησε με ανατροπή τη γαλλική κυβέρνηση.

Αρχηγός του αγώνα του Μαΐου 1968 ήταν ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ, Γερμανός σπουδαστής στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού. Δεινός ρήτορας, ο «Ντάνυ ο Κόκκινος» αψήφησε τη γαλλική κυβέρνηση αντιμετωπίζοντάς την με ένα μίγμα από καπατσοσύνη, ευφυΐα και οργανωτική επιδεξιότητα. Όταν η Γαλλική Αστυνομία έριξε και τα τελευταία οδοφράγματα, ο νεαρός ριζοσπάστης διέφυγε στη Δυτική Γερμανία. Τώρα, ο Κον-Μπεντίτ, που είναι σήμερα 30 ετών και μέλος μιας κολλεκτίβας που διευθύνει εδώ ένα μαρξιστικό βιβλιοπωλείο, μιλάει στην κατωτέρω συνέντευξή του προς τον Έντουαρντ Μπερ για τις συνέπειες του Μαΐου 1968.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 23.5.1975, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

ΜΠΕΡ: Είχε πράγματι ο Μάιος του 1968 μακροχρόνιες συνέπειες;

ΚΟΝ-ΜΠΕΝΤΙΤ: Και βέβαια είχε. Ήταν μια στιγμή που έδειξε πώς θα μπορούσε να είναι το μέλλον και πώς θα είναι. Ήταν μέρος μιας σημαντικής ιστορικής διαδικασίας. Απεκάλυψε τι ήθελαν οι άνθρωποι και τι απέρριπταν. Δεν μπορεί κανείς να εξηγήσει κανένα σημαντικό γεγονός από όσα συνέβησαν έκτοτε στη Γαλλία χωρίς να αναφερθεί στον Μάιο του 1968: τις απεργίες του εργοστασίου Λιπ, την κρίση του σχολείου, ακόμη και το 49% των ψήφων που πήρε ο Φρανσουά Μιττεράν στις προεδρικές εκλογές του 1974. Ο Μάιος του 1968 απεκάλυψε ότι στην κοινωνία υπάρχουν προβλήματα για τα οποία οι γκωλλιστές δεν έχουν να προσφέρουν καμιά λύση και για τα οποία δεν αισθάνονται καμιά ευθύνη.

ΜΠΕΡ: Δεν είναι όμως αλήθεια ότι ο Μάιος του 1968, με την κατάρρευσή του, έδωσε και στην Αριστερά μερικά σπουδαία μαθήματα;

ΚΟΝ-ΜΠΕΝΤΙΤ: Επρόκειτο για την ήττα ενός ορισμένου είδους αριστερισμού, ο οποίος είχε την ικανότητα να καταστρώνει τα προβλήματα, αλλά δεν ήταν ικανός να βρίσκει λύσεις. Και η ανάλυση κάποιου κυνισμού και η επιστροφή στον ατομικισμό μετά τον Μάιο του 1968 απεκάλυψαν πόσο εύθραυστη ήταν η επαναστατική θεωρία.

ΜΠΕΡ: Τι ήταν τέλος πάντων ο Μάιος του 1968;

ΚΟΝ-ΜΠΕΝΤΙΤ: Ήταν μια απόπειρα αυτοεκφράσεως και αυτοδιαθέσεως. Ήταν ένας τρόπος για να πούμε: «Έτσι θέλουμε να είμαστε, μ’ αυτόν τον τρόπο θέλουμε να δουλεύουμε, να ζούμε, να κάνουμε έρωτα». Στην κοινωνία μας βομβαρδιζόμαστε με μηνύματα. Δεν μιλάμε, είμαστε δέκτες. Χρειάζονται ιστορικές στιγμές για να διασπάσει κανείς αυτή την παθητικότητα και να δημιουργήσει μια καινούργια κατάσταση. Ο Μάιος του 1968 ήταν μια απ’ αυτές τις στιγμές.

ΜΠΕΡ: Μερικοί λένε ότι ο Μάιος του 1968 απέτυχε, επειδή την αποτυχία του τη θέλησε το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γαλλίας.

ΚΟΝ-ΜΠΕΝΤΙΤ: Ο Μάιος του 1968 ήταν επίθεση τόσο εναντίον του καπιταλισμού όσο και εναντίον της ορθόδοξης κομμουνιστικής ιδεολογίας. Δεν κρύβαμε το γεγονός ότι πρόθεσή μας ήταν η κατάργηση όχι μόνο του οικονομικού συστήματος που βασίζεται στο κέρδος, αλλά και του γραφειοκρατικού συστήματος του είδους που υπάρχει σήμερα στη Σοβιετική Ένωση.

ΜΠΕΡ: Πιστεύετε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν οι συνθήκες για έναν καινούργιο Μάιο;

ΚΟΝ-ΜΠΕΝΤΙΤ: Υπάρχουν μεταξύ των νέων και μεταξύ όλων των Γάλλων που πήραν μέρος στα γεγονότα του Μαΐου 1968 και που απέκτησαν συνείδηση τού τι έφθασε να σημαίνει γι’ αυτούς.

ΜΠΕΡ: Δεν είναι όμως αλήθεια ότι εν τω μεταξύ παρατηρείται μεταξύ των νέων όλο και μεγαλύτερη τάση προς τη συμμόρφωση;

ΚΟΝ-ΜΠΕΝΤΙΤ: Δεν είμαι τόσο σίγουρος. Ας πάρουμε τη νίκη στο Βιετνάμ. Οι νέοι είχαν ταυτισθεί πολύ μ’ αυτή την περίπτωση. Και υπάρχει η εντύπωση ότι αυτή η περίπτωση απέδειξε ένα πράγμα: όταν ο άνθρωπος θέλει κάτι πάρα πολύ, όλα είναι δυνατά, ενώ η καταπίεση δεν μπορεί να κατορθώσει τα πάντα.

*Απόσπασμα από άρθρο που είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Το Βήμα» στις 23 Μαΐου 1975 υπό τον τίτλο «Ο Μάιος του 1968 έδειξε τη μορφή του μέλλοντός μας». Στο πλαίσιο συνέντευξης που είχε παραχωρήσει στο Newsweek και τον Edward Behr (αναδημοσίευση στο «Βήμα»), ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ είχε κληθεί να θυμηθεί και να κρίνει τα του περίφημου Γαλλικού Μάη.

Η 3η Μαΐου 1968, ημέρα κατά την οποία είχαν λάβει χώρα σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ φοιτητών και αστυνομικών στη Σχολή της Σορβόννης, υπήρξε η αφετηρία των φοιτητικών διαδηλώσεων και της πολιτικοκοινωνικής αναταραχής που έμελλε να συνταράξουν τη Γαλλία το Μάιο και τον Ιούνιο του 1968.

Η εν λόγω εξέγερση, το εν λόγω κίνημα γενικευμένης αμφισβήτησης, που έμεινε στην ιστορία ως «Μάης του ’68» ή «Γαλλικός Μάης», αποτέλεσε πολιτικό και ιδεολογικό ορόσημο για τις μεταπολεμικές γενιές, σημείο αναφοράς για τους κοινωνικούς αγώνες σε ολόκληρο τον κόσμο.