Δεν ζητάμε τρελά πράγματα

Υπάρχουν αρκετοί όροι για τους οποίους οι γνώσεις των περισσότερων πολιτών περιορίζονται στην ονομασία τους. Θεσμικοί ή ακόμη και δομικοί όροι μιας δημοκρατίας. Ας αναλογιστούμε πόσες φορές έχουμε ακούσει τα τελευταία χρόνια τον όρο «Ενορκη Διοικητική Εξέταση». Ενας όρος με ιδιαίτερο ειδικό βάρος, αμέσως το μυαλό σου πηγαίνει πως εδώ τα πράγματα είναι σοβαρά.

Από ποιον διατάσσεται, από ποιον ενεργείται, ποιες είναι οι ανακριτικές πράξεις, ποια η προθεσμία αποτελέσματος, δεν μας είναι και πολύ καθαρό. Βέβαια η ευθύνη για τέτοια κενά είναι των πολιτών, δεν γίνεται να μας το βάλει μάθημα κάποια κυβέρνηση και να εξεταστούμε.

Η γκάμα των παραπτωμάτων είναι αρκετά μεγάλη, όση και η γκάμα των ανθρώπινων ατελειών, αβλεψία, πρόθεση, αδυναμία. Σε εποχές που το αίσθημα πως αποδίδεται δικαιοσύνη έχει υποχωρήσει ανησυχητικά και δικαίως, κάποιοι όροι – όσο ψαρωτικοί κι αν ακούγονται – μοιάζουν με άδειο ρούχο. Κι αυτό επειδή πολύ σπάνια μαθαίνουμε τα αποτελέσματα. Συνήθως μετά από χρονοβόρες διαδικασίες και απίστευτες καθυστερήσεις, το θέμα ζει πια μόνο τις αναθυμιάσεις του, ελάχιστοι ασχολούνται. Η επικαιρότητα δεν μας αφήνει ποτέ να πλήττουμε και κάθε μέρα καινούργιες ΕΔΕ ξεκινούν τον μακρύ δρόμο μιας αμφισβητούμενης ολοκλήρωσης.

Το κοινό αίσθημα, που δεν είναι πάντα και ο πιο δίκαιος κριτής, μέσα από αποσπασματική ενημέρωση και μπόλικο θυμικό – στα θέματα που παίρνουν μεγάλη δημοσιότητα – ζητάει βαριές τιμωρίες. Στρατιές ανώνυμων ιεροεξεταστών μοιάζει να αγνοούν πως ακρογωνιαίοι λίθοι της δικαιοσύνης είναι η πλήρης κατάθεση των απόψεων και των δύο πλευρών και κυρίως, στον βαθμό που μπορεί ο καθένας, η συγχώρεση και η κατανόηση να είναι πάντα δύο γραμμάρια πιο βαριές από τη διάθεση για τιμωρία.

Στις σύγχρονες κοινωνίες ευτυχώς το θύμα δεν δικάζει τον θύτη. Οπου ξέφυγε το πράγμα είναι εκεί που ο πολίτης δεν είχε καμία εμπιστοσύνη στους θεσμούς, στα όργανα και στις διαδικασίες. Δεν ξύπνησε ξαφνικά και τρελάθηκε, κάποια σοβαρά δείγματα θα είχε. Από την ενσυναίσθηση μέχρι την ατιμωρησία, από την κατανόηση μέχρι τις συντεχνιακές συγκαλύψεις, από τη συγχώρεση μέχρι την απόλυτη διαφθορά, οι αποχρώσεις είναι όσες και οι αντιδράσεις.

Ολοι κρινόμαστε για τη δουλειά μας, είτε στον δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα. Στον ιδιωτικό βέβαια δεν υπάρχουν θεσμικές δικλίδες και διαδικασίες, απλά ένα πρωί βλέπεις πολλά λεφτά στον λογαριασμό σου, είναι η αποζημίωση. Και δεν είναι όλες οι θέσεις ίσης ευθύνης. Εχω μάθει να σέβομαι εκείνους που αναλαμβάνουν καυτές πατάτες, που παίρνουν θέσεις ευθύνης που δεν θα τολμούσα να πάρω. Αυτό δεν σημαίνει πως τους αναγνωρίζω δικαίωμα στη ρεμούλα, στη μίζα, στη «σύσταση συμμορίας». Αν δεν μπορούν να είναι καθαροί να μην αναλάβουν, θα τη βρούμε τη λύση. Δεν ζητάμε και τρελά πράγματα, να μην κλέβουν και να μην πυροβολούν τον κόσμο.

Ο Τσέχοφ είχε πει ποτέ μην παρουσιάζεις ένα όπλο στη σκηνή αν δεν έχεις σκοπό να το βάλεις να εκπυρσοκροτήσει. Κάποιες θέσεις μοιάζουν πια σαν θεσμοθετημένες ευκαιρίες να πιάσεις την καλή. Θα τη ρίξεις την πιστολιά σου.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΒΗΜΑ