Βίκτορ Όρμπαν: Ζητά από τους Ουκρανούς να παραδώσουν τα όπλα

Μπορεί η Δύση να πήρε την απόφαση να παρέχει τανκς στην Ουκρανία, όμως οι πρώιμοι διθύραμβοι περί ενότητας του ΝΑΤΟ φαίνεται πως ήδη διαψεύδονται, αφού ο ούγγος πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν, ζητά από την Ουκρανία να τα παρατήσει.

Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας αμφισβητεί ανοιχτά τη βιωσιμότητα της χώρας ως ανεξάρτητου κράτους μετά τον πόλεμο, ενώ η κυβέρνησή του έχει γεμίσει τους δρόμους της Βουδαπέστης με ταμπέλες κατά των κυρώσεων.

Πρόσφατα, σε συγκέντρωση σημαντικών εκπροσώπων του συντηρητισμού από διάφορες χώρες, ο Όρμπαν υποστήριξε ότι η Ρωσία έχει ήδη καταφέρει να μετατρέψει την Ουκρανία σε ερείπια επί των οποίων είναι αδύνατον να κυβερνήσει κανείς.

«Πλέον έχει γίνει Αφγανιστάν», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Όρμπαν σε συζήτηση που αναπαρήγαγε το The American Conservative. Πρόσθεσε ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν πρόκειται να χάσει και πως ο χρόνος είναι με το μέρος της Ρωσίας, αποκαλώντας την Ουκρανία «νεκρή ζώνη».

Πρόκειται για ένα μήνυμα που έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με τη ρητορική στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ, όπως παρατηρεί το Politico σε σχετική ανάλυσή του – και, φυσικά, δυναμιτίζει τις σχέσεις μεταξύ της Ουγγαρίας και της γειτονικής Ουκρανίας. Τα σχόλια του Όρμπαν προκάλεσαν την οργή ουκρανών αξιωματούχων που δήλωσαν ότι θα καλέσουν τον ούγγρο πρέσβη για εξηγήσεις.

Στο εσωτερικό της χώρας του, η τακτική του Όρμπαν αντιμετωπίζεται ως απόπειρα περισπασμού από τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Ούγγροι, αλλά και ως κλείσιμο του ματιού στους εθνικιστές ψηφοφόρους του. Όμως, σύμφωνα με ειδικούς που επικαλείται το πολιτικό δίκτυο, ο Όρμπαν δεν στοχεύει μόνο σε βραχυπρόθεσμες πολιτικές νίκες. Επιδιώκει επίσης να διατηρήσει τις παραδοσιακά καλές σχέσεις του με το Κρεμλίνο.

Σε κάθε περίπτωση, οι δηλώσεις του κάνουν ξεκάθαρο το μεγεθυνόμενο φάσμα ανάμεσα στον ούγγρο πρωθυπουργό και τους συμμάχους του σε ΝΑΤΟ και ΕΕ.

«Πολιτικοί ηγέτες στην κυβέρνηση της Ουγγαρίας συχνά κάνουν λόγο για προώθηση της ειρήνης, όμως καταδικάζοντας τις κυρώσεις και υιοθετώντας τις ρωσικές προτάσεις περί εκεχειρίας, συνεχίζουν να τάσσονται υπέρ πολιτικών που εξυπηρετούν τον Πούτιν», δήλωσε ο Ντέιβιντ Πρέσμαν, αμερικανός πρέσβης στη Βουδαπέστη.

«Συμφωνούμε με το κάλεσμα σε ειρήνη που απευθύνει η ουγγρική κυβέρνηση, όμως οι εκκλήσεις αυτές θα πρέπει να απευθύνονται στον Βλαντίμιρ Πούτιν», συνέχισε σε δήλωση που απέστειλε μέσω email, προσθέτοντας ότι η Ουάσιγκτον «θα συνεχίσει να προωθεί το τέλος αυτού του πολέμου συντασσόμενη αποφασιστικά με τα θύματά του».

Όμως αν και η πλειοψηφία των δυτικών συμμάχων ξεπερνά τα ταμπού για την αποστολή βοήθειας στο Κίεβο, η Ουγγαρία επιμένει ότι η ουκρανική κυβέρνηση θα πρέπει απλώς να παρα;δώσει τα όπλα.

«Η θεμελιώδης ανθρωπιά και ηθική μας απαιτεί ότι θα κάνουμε τα πάντα για να παγώσουμε την πρώτη γραμμή, για να υπάρξει εκεχειρία και για να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις», είπε μεταξύ άλλων ο Όρμπαν μιλώντας στο κρατικό ραδιόφωνο της χώρας του την Παρασκευή.

Οι στόχοι του Όρμπαν

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι ο Όρμπαν δεν είναι κατά των Ουκρανών, αλλά ότι μέσα από τη ρητορική του επιχειρεί να ικανοποιήσει και τις δυο πλευρές με στόχο εγχώρια πολιτικά κέρδη.

Όπως υπογραμμίζει το Politico, πρόκειται για μια στρατηγική που ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας ακολουθεί εδώ και χρόνια. Από τη μια πλευρά δρέπει τους καρπούς της συμμετοχής της χώρας του στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ και από την άλλη αναπτύσσει επικερδείς σχέσεις με τη Μόσχα, το Πεκίνο και άλλες πρωτεύουσες αυταρχικών κρατών. Αυτό δεν άλλαξε ούτε με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, παρόλο που ο Όρμπαν καταδίκασε το γεγονός.

Η Ουγγαρία συνεχίζει κανονικά τη διεύρυνση ενός πυρηνικού εργοστασίου, από κοινού με τη ρωσική Rosatom. Ούγγροι αξιωματούχοι ταξιδεύουν στη Ρωσία για να συζητήσουν ενεργειακές συμφωνίες. Η χώρα, που εξαρτάται ακόμη σε μεγάλο βαθμό από το φυσικό αέριο, υπέγραψε μόλις το περασμένο καλοκαίρι νέα συμφωνία για ακόμη περισσότερες προμήθειες, τη στιγμή που η υπόλοιπη ΕΕ αναζητούσε επιπλέον εναλλακτικές για να περιορίσει κι άλλο τις εισαγωγές από τη Ρωσία.

Επιπλέον, το πολιτικό δίκτυο στέκεται στο γεγονός ότι αν και η Βουδαπέστη ενέκρινε τις ευρωπαϊκές κυρώσεις, ο Όρμπαν διαπραγματεύτηκε για τον μετριασμό ορισμένων εξ αυτών. Την ίδια στιγμή – και προς εσωτερική κατανάλωση – η κυβέρνησή του διενεργεί εκτεταμένη καμπάνια κατά των κυρώσεων, μέσω της οποίας κατηγορεί τις Βρυξέλλες για τα οικονομικά προβλήματα της Ουγγαρίας.

Δύσκολες σχέσεις

Η σχέση της Ουγγαρίας με την Ουκρανία, εξάλλου, δεν ήταν ανέφελη ακόμη και πριν τη ρωσική εισβολή, αφού οι δυο χώρες βρίσκονται σε ένταση αναφορικά με τα γλωσσικά δικαιώματα των ουγγρόφωνων που ζουν στη δυτική Ουκρανία.

Οι επικριτές του βιάστηκαν να πάρουν αποστάσεις από τις δηλώσεις του, τονίζοντας ότι ο Όρμπαν δεν εκπροσωπεί όλους τους Ούγγρους. Το ουγγρικό ΥΠΕΞ [πάντως, επιμένει ότι οι προθέσεις της κυβέρνησης ήταν καλές.

Απαντώντας στην απόφαση του Κιέβου να καλέσει τον πρέσβη της χώρας για εξηγήσεις, το υπουργείο δήλωσε μέσω φιλοκυβερνητικού καναλιού ότι όσο ο πόλεμος συνεχίζεται χάνονται ζωές και τμήματα της Ουκρανίας ισοπεδώνονται.

«Για αυτό και η Ουγγαρία θέλει ειρήνη και άμεση εκεχειρία αντί για παραδόσεις όπλων», ανέφερε η ανακοίνωση.

Αυτά που δε λένε οι άλλοι

Η ρητορική του Όρμπαν, σύμφωνα με ειδικούς, οφείλεται εν μέρει στις αρχικές λάθος εκτιμήσεις για την πορεία των συγγρούσεων.

«Η κυβέρνηση είχε ποντάρει σε γρήγορη επίλυση της σύγκρουσης και ήλπιζε πως η Ουγγαρία θα επωφελούνταν από τη διατήρηση καλών σχέσεων με τη Ρωσία», είπε στο Politico η Ζελίκε Σάκι, του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου.

«Ορισμένοι πίστεψαν προφανώς ότι η Ουγγαρία θα μπορούσε να παίξει κατά κάποιο τρόπο το ρόλο της γέφυρας ανάμεσα στη Ρωσία και την υπόλοιπη Ευρώπη και να δρέψει τα εμπορικά και άλλα πλεονεκτήματα που θα προέκυπταν από αυτό. Είναι προφανές ότι δεμν πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο».

Ούγγροι που γνωρίζουν προσωπικά τον πρωθυπουργό, εξήγησαν στο Politico ότι τα αμφιλεγόμενα σχόλιά του εξηγούνται εν μέρει από το γεγονός ότι ο Όρμπαν απολαμβάνει να «μιλά ανοιχτά» για θέματα που πιστεύει ότι άλλοι ηγέτες φοβούνται να θίξουν.

«Πιστεύω ότι το κάνει επειδή νομίζει ότι όντως έτσι σκέφτονται πολλοί Ευρωπαίοι – και δεν περιμένει ότι η Ευρώπη θα υποστηρίξει μέχρι τέλους την Ουκρανία», υποστήριξε η Ζουζάνα Σελένι, που ήταν μέλος του κόμματος του Όρμπαν από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 και πλέον ανήκει στους επικριτές της κυβέρνησής του.

Μιλώντας με συντηρητικούς από άλλες χώρες του κόσμου, ο Όρμπαν υπονόησε ότι μερίδα των πολιτικών συμφωνεί μαζί του.

«Οι Γερμανοί υποφέρουν γιατί ξέρουν ποιο είναι το εθνικό τους συμφέρον, αλλά δεν μπορούν να το πουν», ισχυρίστηκε.

Όμως στη Βουδαπέστη υπάρχει επίσης η αίσθηση ότι ο λόγος που ο Όρμπαν επικρίνει τους δυτικούς χειρισμούς, είναι επειδή επιχειρηματικοί κύκλοι που συνδέονται με την κυβέρνησή του εξακολουθούν να ωφελούνται από τις οικονομικές σχέσεις τους με τη Μόσχα. Έτσι, προσπαθεί να ενισχύσει τα επιχειρήματά του κατά της επιβολής κυρώσεων.

Ταυτόχρονα, ένα μέρος των ψηφοφόρων του απολαμβάνει τη ρητορική του.

Σύμφωνα με τον Πίτερ Κρεκό, διευθυντή του Ινστιτούτου Πολιτικού Κεφαλαίου, στην εθνικιστική ιστορία της Ουγγαρίας υπάρχουν δυο παραδόσεις: η αντιδυτική και η αντιρωσική. Πλέον, η αντιδυτική προσέγγιση είναι εκείνη που επικρατεί.

Ωστόσο ο Όρμπαν παραμένει πραγματιστής και έτσι προσπαθεί να διατηρήσει ανοιχτές τις επιλογές του.

Η Σελένι, που πρόσφατα έγραψε βιβλίο για την κατάσταση της δημοκρατίας στην Ουγγαρία, επεσήμανε ότι ο Όρμπαν πρόσφατα απηύθυνε επικριτικά σχόλια και προς τη Ρωσία.

Όπως λέει, «ουσιαστικά σε όλη τη διάρκεια της κρίσης δημιουργεί χώρο για ελιγμούς».